فیلم مستند « پنج دوربین شکسته» در تازه ترین جلسه نمایش فیلم مدرسه آزاد روزنامه نگاری با حضور کوروش علیانی نویسنده و فعال فرهنگی اکران و مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت.
به گزارش سینمای خانگی از مهر، تازه‌ترین جلسه نمایش فیلم مدرسه آزاد روزنامه نگاری با نمایش فیلم مستند «پنج دوربین شکسته» در قالب پروژه «فلسطین از لنز» با حضور کوروش علیانی نویسنده و فعال فرهنگی برگزار شد.
«پنج دوربین شکسته» روایت گر پنج داستان مختلف درباره عماد برنات، خانواده او و مردم روستای بیلین در کرانه غربی است. هر دوربین شکسته برنات، با خود داستانی درباره مقاومت دارد.
«پنج دوربین شکسته» را بی صدا ببینید
کوروش علیانی در ابتدای این برنامه درباره فیلم «پنج دوربین شکسته» توضیح داد: درباره این فیلم نظری دارم؛ برای بار دوم که فیلم را تماشا کردید، صدا را ببندید و بعد فیلم را ببینید به ویژه اینکه آغاز فیلم آغاز اشتباهی است. فیلم در متن زندگی می‌گذرد و بی معنی نیست که شما با شخصیت خردسالی به نام جبرئیل فرزند چهارم عماد همراه هستید. آن بچه جایش در متن مبارزه مندرج در فیلم است. فیلم با چه چیزی آغاز می‌شود؟ با موسیقی و حرف‌هایی که در جریان برخی تولیدات موسیقایی اروپایی نسبت به آسیا وجود دارد. فضایی که دربرگیرنده بازی‌هایی است که به درد ما برای تحلیل این فیلم نمی‌خورد. اما به گمان من فیلم یک فهرست باز از پرسش‌های بی جوابی است که ممکن است در ذهن شما جرقه بزند، آزار بدهد و شما را هم رها نکند.
این مدرس و پژوهشگر ادامه داد: وقتی شما دوباره فیلم را ببینید پرسشی ایجاد می‌شود اینکه نظرتان نسبت به «زندگی روزمره» و «مبارزه» چیست؟ اصلاً چه چیزی می‌تواند باشد و چه چیزی باید باشد؟ اما همه فیلم هم، تماماً این پرسش‌های فلسفی را نمی پرسد. شما با شخصیت‌هایی مواجه می‌شوید که بعد از شخصیت اصلی یعنی جبرئیل با هم فرق دارند. به اینها فکر کنید. شخصیت‌هایی که واقعاً دربرگیرنده اتفاقات و رویکردهای جدایی هستند. «عماد»، «ادیب» و «فِل» در فیلم آدم‌هایی هستند که واقعاً نگاه‌های متفاوتی باهم در مبارزه با اسرائیل دارند که پرسش‌های زیادی برای ما ایجاد می‌کند. نکاتی که می‌بایست پس از تماشای فیلم به دنبال آن باشید.
از اعتراض مدنی تا اعتراض خشمگینانه در یک فیلم
وی افزود: حضور کودکان در مبارزات موجود در فیلم هم نکته بسیار مهمی است که می‌تواند برای ما پرسش‌های زیادی ایجاد کند. اینکه آیا حضور این کودکان در جریان اعتراضات و مبارزات با رژیم صهیونیستی درست است یا خیر؟ موضوع حفاظت از بچه‌ها توسط بزرگترها هم نکته مهمی است که در برخی از نکات فیلم وجود داشت و در بخش‌هایی از آن موجب شد که پدر و مادرهای فیلم واکنش‌های جالب توجهی را از خود نشان دهند. ما در این فیلم با جنبه‌هایی از اعتراض مواجه می‌شویم که مدنی‌ترین اعترض ها تا خشمگینانه ترین مواجهه را در آن شاهد هستیم. موضوعاتی که موجب جدی تری شدن شکل اعتراض‌های مردم بر علیه رژیم صهیونسیتی هم می‌شود. اصلاً همین که در ذهن خود، فیلم را جلو و عقب کنید به موضوعات جالب توجهی می‌رسید که می‌تواند برای شما دربرگیرنده پرسش‌های زیادی باشد.
علیانی با اشاره به دیگر نکات مندرج در فیلم عنوان کرد: بحث شهرک سازی رژیم صهیونیستی در اراضی اشغالی هم از نکته‌های مهم فیلم بود. اصلاً روند ساخت شهرک در این اراضی خودش یک سوال است. اینکه آیا این یک روند عقیدتی است یا نه عملاً روندی برای ایجاد فساد اقتصادی است؟ موضوعی که در اسرائیل یکی از موضوعاتی است که ما در این سال‌ها به آن توجه نداشتیم و می‌تواند در این فیلم مورد تحلیل ذهنی بیشتری قرار گیرد. کما اینکه در بخش‌هایی از فیلم «پنج دوربین شکسته» دیدیم به آن پرداخته شد اما نه آنچنان که بتوانیم در مسیر اصلی فیلم مشاهده کنیم. نکته‌ای که می‌تواند ما را به سمت و سوی گرایش‌های مذهبی و سیاسی سران رژیم صهیونیستی چه در گذشته چه در این سال‌ها سوق دهد تا انگیزه تحقیق و تحلیل بیشتری از آنها داشته باشیم.
این فعال فرهنگی با ارائه پیشینه‌ای مختصر از تاریخ گرایش‌های سیاسی و مذهبی افراد ذی نفوذ در اسرائیل گفت: در فیلم می‌بینیم که پیشانی، مذهبی‌های اسرائیل هستند اما بعد که وارد جریان اصلی فیلم می‌شویم، می‌بینیم که دیگر از آنها خبری نیست. در این فیلم ما شاهد مواجهاتی هستیم که برای مبارزه با انبوهی از روش‌های مبارزه روبه رو است اما اینها «همه چی» و «هیچی» هستند. چرا؟ چون همه راه‌ها در فیلم توسط او تست می‌شود اما نتیجه‌ای نمی‌گیرد. در واقع «امکان» و «عدم امکان» ۲ عبارتی هستند که می‌تواند پس از تماشای این فیلم برای شما مطرح شود که فلسطینی‌ها در برابر رژیم صهیونیستی چه ابزاری برای مبارزه در جهت پیروزی دارند؟ شما در فیلم شاهد رفت و برگشت‌های هستید که باز هم در ذهن شما پرسش ایجاد می‌کند.
فلسطین مبنایی برای رهایی از بن بست است
وی افزود: نکته دیگری که در فیلم مشاهده می‌شود این است که اساساً ما در این فیلم به چه چیزی ملاک موفقیت می‌گوئیم؟ آیا ما در ماجرای عقب نشینی و تصرف اراضی اشغالی که در جایی از فیلم حتی ۲ متر عقب نشینی می‌کند می‌توانیم موفقیتِ از پس مبارزه و اعتراض تلقی کنیم؟ چرا این سوال را می پرسم چون در یک بخش دیگر فیلم دوباره می‌بینیم در چند متر آن سوتر دیوارهای بتنی در حال ساخت هستند. مسئله بعد مسئله «حجاب» در فیلم است. در جایی همسر عماد حجاب کاملی با لباس آستین کوتاه دارد، اما در بخش دیگری از فیلم شاهد زنانی با پوشش کامل هستیم که آن هم دربرگیرنده تضادهای پرسشگرانه ای است. پرسش‌هایی که دربرگیرنده موضوع حجاب در فلسطین است و شما به عنوان یک تحلیل گر می‌توانید براساس این فیلم به دنبال پاسخ برایشان باشید.
علیانی در بخش دیگری از صحبت‌های خود ضمن اشاره به موضوع «سبک زندگی» در فلسطین و اشاره‌هایی که در فیلم به آن شد، اظهار کرد: این فیلم پر از سوال‌هایی است که شاید جواب آنها را به معنی مطلق نگیرید اما می‌توانید براساس آن آگاهی خود را افزایش دهید که صرفاً به معنای ستمدیدگی نیست چون ماجرا لایه عمیق‌تری دارد. اینکه به اعتقاد من فلسطین می‌تواند مبنایی برای رهایی از بن بست‌هایی باشد که اکنون در جریان زندگیمان با آن مواجه هستیم. فلسطینی که مساله اش فقط ظلم ستیزی نیست بلکه پاسخ دهنده نکات مهمی است که می‌توانیم آن را به جامعه خودمان هم تعمیم دهیم.
این نشست با پرسش و پاسخ حاضران با کوروش علیانی ادامه پیدا کرد.