کارگردان «بعدازظهر» با اشاره به اینکه فیلم کوتاه از منظر درام، قواعد متفاوتی از سینمای بلند دارد، گفت: در زمینه نگارش فیلمنامه‌هایی که به طور اختصاصی برای ساخت فیلم کوتاه نوشته شده باشند، دچار خلأ هستیم.
به گزارش سینمای خانگی از ایرنا، امیرعباس ربیعی که فعالیت حرفه‌ای خود را از عرصه کارگردانی سینمای کوتاه آغاز کرده است، در آستانه برگزاری چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران، درباره تجربه همراهی خود با این رویداد در سال‌های گذشته به عنوان فیلمساز و عضو هیئت انتخاب، اظهارداشت: سال گذشته که در هیئت انتخاب جشنواره فیلم کوتاه تهران حضور داشتم، مهمترین ویژگی جشنواره مواجهه ما تنوع ژانری آثار بود.
وی گفت: به این معنا که از گونه‌های مختلف در ویترین جشنواره فیلم داشتیم و غالب فیلم‌ها هم آثاری با کیفیت بودند. در جشنواره سی و نهم حدود ۵۰ فیلم انتخاب شدند که اکثر بازخوردها نسبت به اکران این آثار در ایام جشنواره، همین تنوع آنها بود.
ربیعی افزود: در هر مجموعه اکران که چند فیلم کوتاه در کنار یکدیگر روی پرده می‌رفت، شاهد موضوع‌های متنوع و ژانرهای متفاوت در آثار بودیم و این ویژگی طبیعتا برای مخاطبان جشنواره بسیار جذاب بود. اینگونه نبود که مخاطبان فیلم‌هایی شبیه به هم ببینند و در هر نوبت می‌توانستند شاهد تجربه‌های متنوعی باشند.
عضو هیئت انتخاب سی و نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران بیان کرد: در دوره‌های قبل‌تر غالبا شاهد فیلم‌های اجتماعی در جشنواره بودیم اما در دوره گذشته از ژانر فانتزی و وحشت گرفته تا کمدی، شاهد حضور آثار متنوعی بودیم. به همین دلیل هم مخاطبان از فرآیند انتخاب آثار راضی بودند.
سینمای کوتاه مقدمه‌ای برای سینمای بلند نیست
کارگردان «ماه در خانه» درباره اینکه آیا فیلم‌های کوتاه از نظر تکنیکی پیشرفت می‌کنند و در زمینه فیلمنامه هنوز با ضعف‌هایی مواجه هستند؟، اظهارداشت: از نظر فنی وضعیت فیلم‌های کوتاه نسبت به آثار سینمایی دیگر چندان متمایز نیست و فاصله تکنیکی این تجربه‌ها بسیار کم شده است. به خصوص از زمانی که با ورود ابزار دیجیتال، فیلمسازی ساده‌تر شده و تکنولوژی پیشرفت کرده است حتی در اجرا و مدل کارگردانی فیلم‌های کوتاه هم شاهد نزدیک شدنشان به تجربه‌های سینمایی بلند هستیم اما آنچه غالبا در میان بچه‌های فیلم‌کوتاه به اشتباه جا افتاده، این است که فکر می‌کنند سینمای کوتاه مقدمه‌ای برای سینمای بلند است، در حالی که اینگونه نیست.
ربیعی تأکید کرد: نگارش فیلمنامه در مدیوم سینمای کوتاه، قواعد خاص خودش را دارد. برای همین ما در زمینه نگارش فیلمنامه‌هایی که به طور اختصاصی برای ساخت فیلم کوتاه نوشته شده باشند، دچار خلأ هستیم.
عضو هیئت انتخاب سی و نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران گفت: برخی فیلم‌های کوتاه گویی سکانسی از یک فیلم بلند هستند و یا قصه‌های بلندی هستند که برای کوتاه شدن، خلاصه شده‌اند! این در حالی است که فیلم کوتاه اساسا از منظر درام، قواعد متفاوتی از سینمای بلند دارد و باید در مراحل آموزشی روی این نکات بیشتر متمرکز شویم. مراکزی که فیلمساز فیلم کوتاه تربیت می‌کنند باید این نکته را گوشزد کنند که ساخت فیلم کوتاه، یک مدیوم مستقل است، نه اینکه تمرینی برای ساخت فیلم بلند باشد.
ماجرای فیلم‌های کوتاه «لاکچری»
ربیعی درباره اینکه آیا استفاده از عوامل فنی حرفه‌ای می‌تواند ضعف‌های فیلمنامه را در یک فیلم‌کوتاه بپوشاند؟ بیان کرد: بله، این اتفاقی است که در برخی از آثاری که در هیئت انتخاب دیدیم، مشهود بود. اینها آثاری بودند که به آنها آثار «لاکچری» می‌گویم! آثاری که پول زیادی خرج آنها می‌شود، عوامل‌شان هم همه سینمایی هستند اما به نظر می‌رسد کارگردان در حال دوپینگ با عوامل است! البته فیلم‌هایی هم که فضایی کاملا متفاوت با این فضا داشته باشند، زیاد بود، فیلم‌هایی که عوامل‌شان ناشناخته بودند اما به راحتی می‌توانستید آنها را کشف کنید.
وی افزود: امروز در سینمای بلند کارگردانی می‌کنم، یکی از امتیازاتی که تماشای این فیلم‌های کوتاه برایم داشت، انتخاب بازیگرانی گمنام از شهرهای مختلف بود که به نظر استعدادهایی ویژه و درجه یک بودند. حتی درباره عوامل پشت دوربین هم در این فرآیند استعدادهای تازه‌ای کشف می‌شوند که برخی شاید تجربه‌های اول‌شان بوده اما مشخص است که استعداد بالایی برای حضور در این عرصه دارند.
عضو هیئت انتخاب سی و نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران درباره تأثیر حضور در این جشنواره بر کیفیت فیلمسازی کارگردانان سینمای کوتاه گفت: به نظرم این جشنواره جایگاه موثری بر کلیت و جریان سینمای ایران دارد. این رویداد در جریان‌سازی و معرفی فیلمسازانی که می‌توانند آینده سینمای ایران را شکل دهند، بسیار موثر است.
کارگردان «ولد» بیان کرد: آنچه مهم است این است که مطابق آنچه در سیاستگذاری دوره گذشته هم مورد توجه قرار گرفته بود، این رویداد به عنوان یک جشنواره مولف شناخته شود، تا اینکه بخواهد تقلیدی از رویدادهای معتبر جهانی باشد. ما فرهنگ خاص خودمان را داریم و سینمای ایران در دنیا به عنوان یک سینمای مولف شناخته می‌شود. جشنواره فیلم کوتاه تهران سال گذشته این رویکرد را داشت که براساس معیارهای خودش، هم در فرم برگزاری و هم در محتوا، روی پای خودش ایستاد.
چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذرپندار ۲۷ مهر تا دوم آبان ماه امسال برگزار خواهد شد.
استاد دانشگاه و از اعضای پیشکسوت انجمن سینمای جوانان ایران معتقد است: برگزاری جشنواره فیلم کوتاه تهران دیگر یک مطالبه اصولی برای فیلمسازان است و هر دولتی که آن را برگزار نکند، برایش هزینه خواهد داشت.
به گزارش سینمای خانگی به نقل از ایرنا، یحیی رحمتی استاد دانشگاه و از اعضای باسابقه و فعال در مراکز انجمن سینمای جوانان ایران در دهه ۷۰، در آستانه برگزاری چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌کوتاه تهران درباره سال‌های ورود خود به انجمن به خبرنگار ایرنا گفت: در اواخر دهه ۶۰ بود که همکاری‌ام را با سینمای جوان آغاز کردم و آن هم زمانی بود که سیدرضا میرکریمی رییس انجمن جوانان زنجان بود. آشنایی قبلی هم با او داشتم و ورودم هم همزمان با برگزاری برخی جشنواره‌های استانی بود. همین جشنواره‌های استانی بعدها تبدیل به جشنواره‌های منطقه‌ای شد.
وی افزود: من از خانواده‌ای پرجمعیت بودم که همه اعضای آن نسبتی با فعالیت‌های هنری داشتند. همین پشتوانه باعث شد که من حوالی سال ۶۸ به عکاسی علاقه‌مند شوم و فعالیت حرفه‌ای خودم را هم قبل از فیلمسازی با عکاسی آغاز کردم. همزمان علاقه به خواندن داستان‌های کوتاه داشتم. داستانی به نام «کودک و شمشیر» از نویسنده‌ای فرانسوی خواندم که به آن علاقه‌مند شدم و با اقتباس از آن فیلمنامه‌ای نوشتم و نام «نگهبان» را برایش انتخاب کردم. برای اولین بار در حدفاصل سال‌های ۶۹ و ۷۰ فیلمسازی را هم تجربه کردم. بعدها البته عکاسی را هم رها نکردم. بعدها در فرآیند تحصیلات به سمت صنایع دستی گرایش پیدا کردم که این گرایش خیلی هم انتخابی نبود.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در دوره فعالیتم در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری، شاید کمی از فیلمسازی فاصله گرفتم اما عکاسی را هیچ‌گاه رها نکردم. در کنار مسئولیت‌هایی که داشتم، هیچ‌گاه دوربین را کنار نگذاشتم و همواره دوربین عکاسی همراهم بود. همین علایق هم زمینه‌ساز ورود من به انجمن سینمای جوان و فیلمسازی در عرصه سینمای کوتاه بود. در مجموع ۵ فیلم کوتاه ساخته‌ام اما بیشتر تمرکزم بر عکاسی بوده است.
این استاد دانشگاه درباره تجربه‌های خود از حضور در دوره‌های آموزشی انجمن سینمای جوانان ایران گفت: خاطرم هست در دوره‌هایی ما وارد مراکز انجمن شدیم که برخی سینماگران شناخته‌شده امروز مانند سیدرضا میرکریمی هم در این مراکز فعال بودند. فیلمساز دیگری هم که تقریبا با هم وارد مرکز شدیم، بهمن قبادی بود. بعدها بهمن به دانشکده صداوسیما رفت و من به دانشگاه هنرهای زیبا. شهرام علیدی هم از دیگر فیلمسازان هم‌دوره ما بود که در حال حاضر در فرانسه حضور دارد و با فیلمی که در عراق ساخته بود در جشنواره کن هم حضور داشت. از بازیگران هم دوره‌مان هم می‌توانم به حسن معجونی اشاره کنم.
این فیلمساز تأکید کرد: آن دوره‌ها بسیار دوره‌های معتبری بود و من چیزهای زیادی از هم‌دوره‌های خودم آموختم و همچنان خودم را وام‌دار حضور در آن دوره‌ها و دوستانم در آن سال‌ها می‌دانم.
رحمتی درباره رسیدن جشنواره فیلم کوتاه تهران به دوره چهلم هم گفت: مشکل اصلی ما در زمینه برگزاری جشنواره‌ها، مدیرانی هستند که باورهای هنری و فرهنگی‌شان کمرنگ‌تر از محاسبات مدیریتی‌شان است. آنها بیش از هر چیز علاقه به جایگاه‌شان دارند نه فرهنگ و هنر. واقعیت این است که درباره رویدادی مانند فیلم کوتاه تهران هم فکر نمی‌کردیم تا این اندازه استمرار داشته باشد اما به نظرم این استمرار ریشه در همان شبکه سراسری انجمن سینمای جوانان ایران دارد. من همواره در دورهای که مسئولیت داشتم، به دوستان و همکارانم می‌گفتم کاری نکنید که انجام دادنش هزینه داشته باشد، بلکه کاری را انتخاب کنید که انجام ندادنش هزینه داشته باشد.
وی افزود: جشنواره فیلم کوتاه تهران از آن رویدادهایی است که هر دولتی آن را برگزار نکند، برایش هزینه خواهد داشت. برگزاری این رویداد به یک مطالبه اصولی در میان فیلمسازان جوان تبدیل شده و بستری است که فرصت ارتباط آنها با مخاطبان را فراهم می‌آورد و استمرار همین مطالبه است که جشنواره را زنده نگه داشته است.
چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذرپندار ۲۷ مهر تا ۲ آبان ۱۴۰۲ برگزار خواهد شد.
دوره سی و نهم جشنواره فیلم کوتاه تهران در اوج التهاب‌های سال گذشته برگزار شد تا نشان دهد هنر همیشه زنده است، اما در آن زمان شایعهای مطرح شد که این جشنواره دیگر تاییدیه اسکار را ندارد که این شایعه بعد از یک سال پاسخی جدی دریافت کرد.
به گزارش سینمای خانگی به نقل از فارس، سال گذشته و در آستانه برگزاری سی‌ونهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران بود که برخی از طراحان پروژه تحریم این رویداد، شایعه حذف این رویداد از فهرست جشنواره‌های مورد تأیید آکادمی اسکار را مطرح کردند. شایعهای که هر چند متخصصان و آگاهان به امور چندان توجهی به آن نشان ندادند، اما در فضای پرسوءتفاهم و ملتهب آن روزها، عده‌ای را به این تردید انداخت که آیا واقعا اعتبار بین‌المللی این رویداد با تهدید مواجه شده و رنگ باخته است؟ تردیدی که پس از گذشت یک سال، با پاسخی قاطع و درخور مواجه شده است. پاسخی که در این گزارش به گوشه‌ای از آن اشاره خواهیم کرد.
یک مرور؛ وقتی اسکار هم تأیید کرد
«امسال در بخش بین‌الملل توانستیم تنها جشنواره دارای تایید اسکار (اسکار کوالیفاید) در ایران شویم. ضمن این که میان کشورهای مسلمان فقط ایران، مصر و ترکیه از چنین امتیازی برخوردارند.» مهرماه ۱۴۰۰ و در آستانه برگزاری سی‌وهشتمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران بود که سیدصادق موسوی در مقام دبیر این رویداد در نشست خبری خود، با این جملات از اتفاقی ویژه خبر داد.
اتفاقی که هر چند پشتوانه رقم خوردن آن تجربه ۳۷ دوره برگزاری یک رویداد معتبر در حوزه سینمای کوتاه در ایران بود، اما بی‌شک این اعتبار را در عرصه بین‌المللی ضریبی دوچندان می‌داد. جشنواره فیلم کوتاه تهران، سال‌ها بود که ایران را به یکی از کشورهای فعال در عرصه سینمای کوتاه، در میان کشورهای منطقه تبدیل کرده بود و به همین دلیل هم هر دوره از برگزاری این رویداد با استقبال شمار قابل توجهی از فیلمسازان بین‌المللی همراه می‌شد. براساس آمار اعلام شده از سوی دبیرخانه جشنواره، در سال ۹۸ بالغ بر ۴ هزار فیلم به بخش بین‌الملل سی و ششمین جشنواره فیلم کوتاه تهران ارائه شده بود که این آمار در سال ۹۹ و همزمان با دوره سی و هفتم با جهشی قابل توجه به مرز ۵ هزار اثر نزدیک شد.
در دوره بعد و همزمان با قرار گرفتن نام جشنواره در فهرست رویدادهای مورد تأیید آکادمی اسکار، بالغ بر ۶ هزار و ۴۰۰ فیلمساز بین‌المللی متقاضی حضور در این رویداد شدند که این جهش هم قابل توجه بود. آمار فیلم‌های متقاضی حضور در جشنواره فیلم کوتاه تهران در دوره سی‌ونهم هم به‌رغم همه حاشیه‌سازی‌ها و حتی برخی سنگ‌اندازی‌های عملی، از مرز ۵ هزار نفر پایین‌تر نرفت تا ثابت شود همچنان جایگاه معتبر این رویداد در نگاه فیلمسازان جهانی محفوظ مانده است.
ثبت یک رکورد در پاسخ به یک دروغ!
هر چند در همان دوره سی و نهم و به استناد برگزاری پرشور جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران هم ناکامی گروهی که به‌دنبال اجرای طرح خود برای تحریم این رویداد در میان فیلمسازان داخلی و خارجی بودند، عیان بود، اما آنچه را در فرآیند پذیرش آثار و ثبت فرم تقاضای حضور در جشنواره چهلم رقم خورد، می‌توان قاطع‌ترین پاسخ عملی به دورغ‌پردازی‌ها و حاشیه‌سازی‌های سال گذشته دانست.
براساس متن فراخوان جشنواره که به ۱۲ زبان بین‌المللی ترجمه روی سایت رسمی رویداد قرار گرفت، مهلت مقرر پذیرش آثار در بخش بین‌الملل که از ۲۸ اسفند ۱۴۰۱ آغاز شده بود در ۱۹ مردادماه ۱۴۰۲ به پایان رسید و در این مدت ۷۲۱۶ فیلم کوتاه از فیلمسازان بین‌المللی فرم تقاضای حضور در جشنواره را پر کردند تا رکورد جدیدی برای جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران در زمینه تعداد فیلم‌های دریافت شده توسط دبیرخانه جشنواره در بخش بین‌الملل نسبت به تمامی ادوار گذشته این رویداد ثبت شود.
این آمار به‌صورت جزئی‌تر هم از منظر ترکیب کشورهای متقاضی حضور در جشنواره فیلم کوتاه تهران حائز اهمیت است. براساس آمار رسمی دبیرخانه از تعداد ۷۲۱۶ اثر دریافت شده، آمار کل فیلم‌های ثبت نام شده در بخش بین‌الملل چهلمین جشنواره فیلم کوتاه تهران، تعداد ۳۳۹۰ فیلم داستانی، ۱۱۱۲ فیلم تجربی، ۱۰۶۸ فیلم مستند و ۹۳۶ فیلم پویانمایی و ۴۴۵ اثر نیز برای رقابت در جایزه ویژه بخش «حقیقت‌جویان» و ۲۶۵ اثر نیز برای جایزه ویژه بخش «راه ابریشم»، از ۱۳۱ کشور متقاضی حضور در بخش بین‌الملل جشنواره چهلم بوده‌اند. همچنین اسپانیا با ۹۱۳، هند با ۵۵۳، فرانسه با ۴۹۴، آمریکا با ۴۴۸ و چین با ۳۶۷ فیلم کوتاه، ۵ کشور برتری هستند که بیشترین اثر را به این رویداد فرستاده‌اند.
حضوری که دیگر رایگان نیست
ثبت رکورد استقبال فیلمسازان بین‌المللی از جشنواره فیلم کوتاه تهران زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که بدانیم این رویداد در یک تغییر حائز اهمیت، از این دوره اجرای طرح دریافت مبلغ ثبت‌نام از سوی متقاضیان بین‌المللی را کلید زده است و برخلاف دوره‌های گذشته که به دلیل وجود برخی چالش‌های مرتبط با تحریم و انتقال وجه در سازوکارهای بین‌المللی حضور در این رویداد هزینه‌ای برای فیلمسازان متقاضی به همراه نداشت، ثبت تقاضا رایگان نبوده است.
این همان دستاورد مهمی است که مهدی آذرپندار دبیر جشنواره چهلم فیلم کوتاه تهران، در نشست رسانه‌ای این رویداد اینگونه به آن اشاره کرد: «جشنواره‌های اسکارکوالیفاید اکثرا با دریافت پول اثر می‌پذیرند با توجه به اینکه ما در دریافت پول مشکلاتی داشتیم، این موضوع در سال‌های گذشته رخ نداده بود اما امسال موفق شدیم از بازه زمانی میانی دریافت آثار، فیلم‌ها را با دریافت پول و ورودی پذیرش کنیم امیدواریم از سال آینده بتوانیم این مسیر را بهتر پیش برویم و برای جشنواره درآمدزایی داشته باشیم.»
استمرار این مسیر، نه فقط آینده‌ای درخشان‌تر و معتبرتر از امروز برای جشنواره فیلم‌کوتاه تهران فراهم خواهد آورد که شاهد شکل‌گیری پشتوانه‌ای برای ارتقای اقتصادی چرخه تولید و اکران فیلم‌های کوتاه در سینمای ایارن هم خواهیم بود.
محمدامین همدانی ضمن اشاره به ظرفیت بالای جشنواره فیلم کوتاه تهران برای حضور فعالان حوزه انیمیشن، نسبت به ادامه مهاجرت استعدادهای این حوزه، هشدار داد.
به گزارش سینمای خانگی، محمدامین همدانی انیمیشن‌ساز که سال گذشته به‌عنوان عضو هیأت انتخاب و داوری در بخش پویانمایی با جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران همراه بود، درباره این تجربه به مهر گفت: از آنجایی که در تولید انیمیشن‌های کوتاه نیاز به تیم بزرگ و زیرساخت‌های آن‌چنانی نیست، هوش و استعداد سازنده اثر، بیشتر نمایان می‌شود. به همین دلیل هم انیمیشن‌های کوتاه ما بسیار پیش رو هستند. آثاری هم که معمولاً در جشنواره فیلم‌کوتاه تهران جایزه‌ای دریافت می‌کنند، همان آثاری هستند که بعدها در بسیاری از جشنواره‌های معتبر دیگر هم می‌درخشند و جایزه می‌گیرند.
وی افزود: خاطرم هست که در میان آثار سال گذشته، دو سه اثر وجود داشت که واقعاً در سطح استانداردهای بین‌المللی بودند و همان زمان هم می‌دانستیم که هر یک از آنها اگر به جشنواره‌های خارجی بروند، با دست پر بازمی‌گردند.
۸۰ درصد نیروهای‌مان در هر پروژه مهاجرت می‌کنند!
این تهیه‌کننده و کارگردان حوزه انیمیشن درباره لزوم توجه به استعدادهای این حوزه، عنوان کرد: واقعیت این است که در طول هر پروژه ما که به سرانجام می‌رسد، بالغ‌بر ۷۰ تا ۸۰ درصد نیروهای‌مان مهاجرت می‌کنند. این شرایط بسیار بدی است چراکه خیلی از آنها لااقل در چند سال ابتدایی مهاجرت شرایط خوبی را هم در خارج از کشور ندارند، اما این ماجرا باعث رواج ناامیدی بین هنرمندان این حوزه خواهد شد.
همدانی گفت: در عین حال خیلی از استعدادهای ما هم اینجا مانده‌اند و تلاش دارند تا به‌جای مهاجرت به فرهنگی دیگر، خودشان مؤلف باشند و آنچه را درست می‌دانند تولید و به دنیا عرضه کنند. کار این گروه بسیار ارزشمند است و باید قدر این استعدادها را بدانیم. هر چقدر قدر این استعدادها را ندانیم، قطعاً در آینده نزدیک برای آنها حسرت خواهیم خورد. اینها سرمایه‌های ملی ما هستند که در طول سال‌ها از میان صدها استعداد غربال شده‌اند و به این مرحله رسیده‌اند. به همین دلیل باید مانند طلا قدر آنها را بدانیم و مراقب‌شان باشیم.
این انیمیشن‌ساز درباره ای‌کاش‌های خود در زمینه مرور فیلم‌های متقاضی سال گذشته جشنواره فیلم کوتاه تهران هم گفت: ما در حوزه انیمیشن چند مرحله را مدنظر داریم. یکی این است که از پس تکنیک برآمده باشند، دیگر اینکه توانسته باشند تکنیک را به خدمت هنر درآورند و مرحله آخر این است که تکنیک و هنر را در خدمت روایت قرار داده باشند. در مواردی می‌شد روایت‌های پخته‌تری را شاهد باشیم تا هم‌بستگی میان تکنیک، هنر و روایت بهتر شکل بگیرد. این خلائی است که در مرور زمان با ارتباط بیشتر میان روایت و فرم، می‌تواند برطرف شود.
وی افزود: در چند اثر اصلی که در جشنواره سال گذشته شاهد بودیم همه این عوامل خیلی خوب در کنار یکدیگر قرار گرفته بود و شما می‌توانستید از همه ابعاد کارها لذت کامل ببرید.
اهالی انیمیشن نگاه‌شان به خارج است
همدانی درباره تأثیر جشنواره فیلم کوتاه تهران بر کیفیت جریان انیمیشن‌سازی هم گفت: واقعیت این است که جشنواره فیلم‌کوتاه تهران بیشتر میان فعالان سینمای داستانی و مستندسازان محبوبیت دارد. اهالی انیمیشن بیشتر نگاه‌شان به سمت جشنواره‌های خارجی است اما از آنجایی که جشنواره فیلم کوتاه تهران هم در دسته‌بندی جشنواره‌های مورد تأیید اسکار قرار گرفته است، این رویداد به یک هدف جدی برای انیمیشن‌سازان ایرانی تبدیل شده است.
وی یادآور شد: می‌توان با معرفی بهترین ظرفیت‌های این رویداد به جامعه انیمیشن‌سازان، حضور در این جشنواره را هم به یک هدف برای فعالان این حوزه تبدیل کرد. البته تولید انیمیشن از آنجایی که روندی طولانی و گران دارد، خیلی قابل تنظیم با تقویم برگزاری یک جشنواره خاص نیست. جشنواره فیلم کوتاه تهران می‌تواند شرایطی را ایجاد کند تا تولیدکنندگان این عرصه هم تصور واقعی‌تری نسبت به اعتبار این رویداد داخلی پیدا کنند و بدانند چیزی از جشنواره‌های خارجی کم ندارد.
چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذرپندار ۲۷ مهر تا ۲ آبان ۱۴۰۲ برگزار خواهد شد.
امیر مهندسیان نویسنده و یکی از کارگردانان فیلم کوتاه «مطرود» که داستان متفاوت طرد شدن یک غسال از سوی مردم را روایت می‌کند، به ارائه توضیحاتی درباره تجربه ساخت این فیلم کوتاه پرداخت.
به گزارش سینمای خانگی از مهر، در سال‌هایی که سینمای بلند داستانی ایران شرایط چندان ایده‌آلی را در جذب مخاطب و فروش در گیشه تجربه نمی‌کند و فرآیند عرضه محصولات نمایشی در آستانه ورود به دورانی تازه به‌واسطه فراگیر شدن بسترهای عرضه جدید در فضای مجازی قرار دارد، «سینمای کوتاه ایران» انگیزه بالایی برای یافتن مخاطبانی تازه برای خود دارد.
«فیلم کوتاه» یکی از محصولات بصری مهم و جریان‌ساز در دنیای جدید محسوب می‌شود و به همین دلیل دیگر به‌سختی می‌توان تولیدات این حوزه را نادیده گرفت.
فیلم کوتاه «مطرود» به کارگردانی مشترک امیر مهندسیان و حمید شاه‌محمدی سی و پنجمین فیلم‌کوتاهی است که در قالب این سلسله گفتگوها میزبان کارگردانش بودیم.
«مطرود» داستان غسالی را روایت می‌کند که اهالی یک روستا او را طرد کرده و دیگر میتی را برای شستشو به او نمی‌سپارند.
آنچه می‌خوانید حاصل گفتگو مهر با امیر مهندسیان نویسنده و یکی کارگردانان فیلم کوتاه «مطرود» است.
* شما یک سال پیشتر از ساخت فیلم‌کوتاه «مطرود» نمایشی را با عنوان «گم‌وگور» بر اساس همین داستان روی صحنه داشتید که امیر جعفری و الناز شاکردوست در آن ایفای نقش می‌کردند. این داستان چه ویژگی داشت که تصمیم گرفتید در قالب یک فیلم کوتاه هم آن را روایت کنید؟
تئاتر «گم‌وگور» آخرین تئاتر من بود و تا پیش از آن هم من کار تئاتر می‌کردم و نمایش‌هایی را روی صحنه برده بودم. در عین حال خیلی دوست داشتم اتفاقی بیفتد و فیلمنامه‌ای پیدا کنم که آن را دوست داشته باشم و بسازم. از این منظر از همان ابتدا هدف اصلی‌ام ساخت فیلم بود. تئاترهایی هم که همیشه کار می‌کردم خیلی واقع‌گرا بود و می‌شد از دل آنها یک روایت سینمایی هم استخراج کرد. پیش از اجرای «گم‌وگور» هم تجربه ساخت فیلم‌های کوتاه را داشتم اما نه در مختصات حرفه‌ای و بیشتر به‌عنوان کسب تجربه کار می‌کردیم. بعد از آن بود که تصمیم به ساخت یک فیلم‌کوتاه حرفه‌ای گرفتم.
از زمانی که این فیلم از تلویزیون پخش شده است، سه نفر از شهرستان‌های مختلف برایم پیام فرستادند که اگر اجازه می‌دهید از این فیلم اقتباسی داشته باشیم و براساس آن نمایشنامه‌ای بنویسیم! من هم به آنها نگفتم که من خودم ابتدا نمایشنامه این داستان را کار کرده‌ام
اندکی با بچه‌های سینمای کوتاه ارتباط گرفته بودم و به دنبال قصه‌ای می‌گشتم که آن را در قالب یک فیلم کارگردانی کنم. احساس کردم می‌توانم همین نمایشنامه «گم‌وگور» را با اندکی تغییر تبدیل به یک فیلم کوتاه کنم. این ۲ روایت تفاوت‌هایی با هم دارند اما شخصیت‌های اصلی فیلم، همان کاراکترهایی هستند که در نمایشنامه هم حضور دارند.
جالب اینکه از زمانی که این فیلم از تلویزیون پخش شده است، سه نفر از شهرستان‌های مختلف برایم پیام فرستادند که اگر اجازه می‌دهید از این فیلم اقتباسی داشته باشیم و براساس آن نمایشنامه‌ای بنویسیم! من هم به آنها نگفتم که من خودم ابتدا نمایشنامه این داستان را کار کرده‌ام و حتی گفتم اگر کمکی هم از من بربیاید دریغ نخواهم کرد.
این قصه ابتدا خیلی دیالوگ‌محور بود و بر اساس مشورت‌ها سعی کردم از حجم دیالوگ‌ها کم کنم و روایتم را تصویری‌تر کنم. یکی از سختی‌های ورود ما تئاتری‌ها به سینما همین تصویری کردن روایت است. وقتی به قصه رسیدیم، با عوامل حرفه‌ای صحبت کردیم و کار کلید خورد.
* اتفاقاً یکی از ویژگی‌های این فیلم کوتاه حضور عوامل حرفه‌ای سینمای بلند در آن است.
بله کمک بسیار زیادی هم به من کردند. من پیشتر فیلمی ساخته بودم که اتفاقاً جایزه کارگردانی هم گرفته بود اما یک تجربه حرفه‌ای محسوب نمی‌شد. عواملی که در این پروژه توانستم با آنها همکاری داشته باشم، خیلی وام‌دار اجرای تئاتر «گم‌وگور» بود چرا که خیلی از اهالی سینما آن کار را روی صحنه دیده بودند و دوست داشتند. وقتی با آنها درباره ساخت یک فیلم کوتاه حرفه‌ای صحبت کردم، آنها هم قول مساعد دادند و به من کمک کردند. این کار تجربه خیلی خوب بود اما خودم هم در کارهای بعدی‌ام این اندازه عوامل حرفه‌ای نداشتم. در فیلم‌کوتاه بعدی‌ام، دوستم کار را فیلمبرداری کرد و اینگونه نبود سراغ عوامل شناخته شده بروم.
*اما بعدتر در فیلم‌کوتاه «رعنا» مجدد عوامل حرفه‌ای داشتید.
بله. آنجا هم مجدد همکاران حرفه‌ای داشتم چراکه برنامه‌ام این بود که بعد از آن تجربه سراغ ساخت فیلم سینمایی بروم.
* کمی درباره ایده «مطرود» صحبت کنیم. ایده غسالی که جزئیات این مناسک را فراموش می‌کند، از کجا به ذهن‌تان رسید؟
من معمولاً در کارهایم از فضا به قصه می‌رسم. درباره این قصه هم همه چیز شاید از ترس من از فضای غسالخانه آغاز شد. من از کودکی همواره از فضای غسالخانه ترسیده بودم.
* این همان ترسی است که در کاراکتر اصلی هم می‌بینیم.
دقیقاً. همواره برای آنکه ترس‌هایم را از بین ببرم تلاش می‌کنم با آنها مواجه شوم. به همین دلیل هم گاهی به مدت طولانی به غسالخانه می‌رفتم و فضای آن را تماشا می‌کردم. وقتی ترسم از این فضا ریخت، آرام‌آرام برایم یک فضای جالب شد. گاهی با افراد صحبت می‌کردم و در جستجوی نگاه آنها نسبت به زندگی بودم. این مربوط به زمانی می‌شود که روی نمایشنامه «گم‌وگور» کار می‌کردم. خیلی از غسال‌ها، کاری که می‌کردند، برای‌شان تبدیل به عادت شده بود و خیلی از آنها هم اصلاً از شغلی که داشتند ناراضی نبودند.
در جامعه ما و حتی در همه دنیا احساس می‌کنم انسان‌ها همیشه دنبال مقصر می‌گردند و هیچ‌گاه ماجرا را از خودشان آغاز نمی‌کنند. در فیلم‌ها و درام‌های بزرگ دنیا هم وقتی یک کاراکتر به ناامیدی رسیده است، هیچ‌گاه تلنگر را از خودش آغاز نمی‌کند و همزمان به‌دنبال مقصر و به دنبال ناجی است * بیشتر احتمالاً ریشه اعتقادی برای‌شان دارد.
نه اینگونه هم نیست. مانیفست خیلی از آنها این بود که اگر ما نباشیم، می‌دانید چه اتفاقی می‌افتد!؟ سازمان بهشت زهرا (س) صراحتاً می‌گوید اگر این سازمان فقط برای سه روز دست از کار بکشد، نمی‌دانید چه فاجعه‌ای از نظر بهداشتی در تهران اتفاق خواهد افتاد. به این معنا خیلی از این افراد از مرحله اعتقاد هم گذشته‌اند. الزاماً این انتخاب ارتباطی با ماجرای زندگی پس از مرگ و اینها ندارد و برخی از آنها تنها احساس می‌کنند که کار مهمی را در اجتماع برعهده دارند.
در همین جا بود که با خودم به این ایده فکر کردم که اگر من روزی نتوانم دیگر فیلم بسازم، احتمالاً احساس می‌کنم دیگر آدم مهمی در جامعه نیستم، با خودم گفتم اگر یک مرده‌شور در چنین موقعیتی قرار بگیرد و احساس کند اهمیتش را در جامعه از دست داده است، چقدر می‌تواند سوژه جالبی باشد. از همان ابتدا هم احساس می‌کردم اگر به این سمت بروم، احتمالاً فضای سنگینی در قصه ایجاد می‌شود و شاید تماشاچی را پس بزند. کمااینکه در زمان اجرای نمایش هم دکوری از غسالخانه ساخته بودیم که برخی مخاطبان وقتی وارد سالن می‌شدند و دکور را می‌دیدند، دچار ترس می‌شدند. ولی من همواره تلاش می‌کنم با لحن، فضا را تلطیف کنم. در اجرا حتی در تضاد با مرگ پایانی شاهد تولد یک نوزاد هستیم که همین تضاد کمی فضا را تلطیف می‌کرد.
* که در فیلم‌کوتاه آن تولد را حذف کردید و گویی کمی ناامیدتر شده‌اید!
بله. می‌توان گفت کمی ناامیدی بیشتر است اما همین ناامیدی می‌تواند برای برخی مخاطبان ایجاد امیدواری کند. شاید این امید را در دل کسی به‌وجود بیاورد که می‌تواند در زندگی‌اش مفید باشد.
* دیالوگی در فیلم هست که زن می‌گوید «همین مردم بودند که مراد را به این حال انداختند» این برگرفته از همین جو غالب در جامعه ما نیست که همه چیز را می‌خواهیم به گردن مردم و جامعه بیندازیم؟ به‌خصوص که خیلی طبیعی است که مردم از یک غسالی که دچار فراموشی در رعایت قواعد شرعی غسالی شده است، دوری کنند.
این دیالوگ را کاملاً تعمدی در روایت گذاشتم اما نمی‌خواستم مقصر را جامعه و مردم نشان دهم. قطعاً این آدم باید خودش روی خودش کار می‌کرد تا به این یأس و ناکارآمدی نرسد. او مدام در انتظار ناجی بود و مولود هم تلاش می‌کرد نقش همین ناجی را برای او ایفا کند. در جامعه ما و حتی در همه دنیا احساس می‌کنم انسان‌ها همیشه دنبال مقصر می‌گردند و هیچ‌گاه ماجرا را از خودشان آغاز نمی‌کنند. در فیلم‌ها و درام‌های بزرگ دنیا هم وقتی یک کاراکتر به ناامیدی رسیده است، هیچ‌گاه تلنگر را از خودش آغاز نمی‌کند و همزمان به‌دنبال مقصر و به دنبال ناجی است. اتفاقاً آن سکانس آزمون را به این دلیل در داستان گذاشتیم که تأکید کنیم، این آدم خودش دیگر نمی‌تواند این کار را انجام بدهد و اگر قرار باشد اتفاقی رخ دهد باید از خودش آغاز کند.
* در فراز پایانی این احساس در داستان شکل می‌گیرد که گویی حال خوب این آدم‌ها در گرو حذف یک فرد دیگر است و این موقعیت تکان‌دهنده‌ای است!
مهمترین چیزی که درام را شکل می‌دهد، همین تضادهاست. من همواره برای قصه‌هایم به دنبال یک تضاد می‌گردم. زمانی استاد سمندریان هم می‌گفت یکی از جالب‌ترین چیزهایی که درام را به‌وجود می‌آورد، تضاد است. در این قصه کوتاه هم تلاش کردم این تضاد را شکل بدهم و به همین نقطه رسیدم که یک فرد، زنده ماندن و کارایی داشتنش در اجتماع، در گرو حذف دیگران است. خوشحالی این افراد در گروه عزاداری گروهی دیگر است و این واقعیتی است که در دنیا می‌تواند جریان داشته باشد. کمااینکه در نظام سرمایه‌داری هم همین گونه است و ثروتمند شدن یک فرد، در گرو بدبخت شدن یک گروه دیگر است. البته اصلاً نمی‌خواستیم اینقدر مستقیم به این موارد اشاره کنیم و تنها همان تضاد را تصویر کردیم.
* چقدر گیتی قاسمی در ایفای نقش مولود درخشان است و چقدر به فیلم کمک کرده است.
بله. واقعاً به فیلم کمک کرده است. خیلی از نقش‌آفرینی او در این فیلم لذت بردم.
* درباره مناسک مربوط به غسل چقدر تحقیقات داشتید؟
بخش عمده‌ای از فیلمنامه بر اساس تحقیقاتی بود که در این زمینه داشتم. البته در بهشت زهرا (س) امکان ورود برای تحقیق نبود اما در شهرستان‌هایی مانند کاشان یا لواسان، سراغ قبرستان‌های قدیمی رفتم که شاید هفته‌ای ۲ تا سه میت داشتند اما صبر می‌کردم و همه مراحل را با دقت دنبال می‌کردم. برخی نگاه کاملاً اداری به فرآیند غسل دارند و برخی دیگر هستند که حتی روی کوچک‌ترین مناسک آن هم حساسیت نشان می‌دهند. این جنس حساسیت در برخی شهرستان‌ها بیشتر هم هست.
* غسالخانه‌ای که در فیلم می‌بینیم واقعی است یا دکور است؟
نه. آن قبرستان و آن غسالخانه واقعی بود اما ما خیلی روی آن کار کردیم. حتی کاشی‌های آنجا را عوض کردیم. کاشی‌های اصلی خیلی سفید بود و در بازتاب نور، دوربین را اذیت می‌کرد. فضای قبرستان هم در حوالی لواسان، همین بود اما محدوده‌ای از آن را هم دکور زده بودیم.
* پس مشکلی برای حمل و نقل تجهیزات نداشتید.
نه. در همان منطقه لواسان تجهیزات را دپو کرده بودیم و از آنجایی که کل کار هم در یک دکور بود، همه چیز را همانجا انبار کرده بودیم.
واقعیت است که فیلمسازی خیلی گران شده است، اما از آن طرف هم باید اعتراف کرد که توقع فیلمسازان هم خیلی بالا رفته است! یعنی اصرار دارند حتماً فلان مدل دوربین را در اختیار داشته باشند و فلان حجم دکور بسازند تا فیلمشان ساخته شود. در حالی که من فکر می‌کنم همه تجهیزات باید در خدمت فیلمنامه باشد
* فیلم‌کوتاه «مطرود» در سال ۹۷ ساخته شد و در جشنواره فیلم کوتاه تهران هم حضور داشت. کمی از بازخوردهای آن حضور بگویید.
واقعیت این است که فیلم در جشنواره‌های داخلی خیلی دیده نشد. البته در جشنواره فیلم کوتاه تهران، در بخش آرای مردمی تا رتبه دوم یا سوم هم بالا آمد اما از منظر داوری خیلی به آن توجه نشد. در جشنواره‌های خارجی اما توجه بسیاری به آن شد و جوایز متعددی هم گرفت. بعدها فیلم در تلویزیون پخش شد و در پاتوق اکران فیلم‌های کوتاه هم قرار گرفته و دوستان هم در پخش‌های اخیر، نسبت به آن اظهار لطف داشته‌اند.
* از سال ۹۷ تا امروز که همچنان فیلم کوتاه می‌سازید هزینه‌های تولید چقدر تغییر کرده است؟
بله این واقعیت است که فیلمسازی خیلی گران شده است، اما از آن طرف هم باید اعتراف کرد که توقع فیلمسازان هم خیلی بالا رفته است! یعنی اصرار دارند حتماً فلان مدل دوربین را در اختیار داشته باشند و فلان حجم دکور بسازند تا فیلمشان ساخته شود. در حالی که من فکر می‌کنم همه تجهیزات باید در خدمت فیلمنامه باشد. برخی هستند که ضعف فیلمنامه‌شان را می‌خواهند با خرجی که برای فضاسازی می‌کنند، جبران کنند. به‌شدت معتقدم در فیلم کوتاه مهمترین عنصر فیلمنامه است. امروز اینگونه شده است که برخی ابتدا سرمایه‌گذار پیدا می‌کنند و بعد بر مبنای آن شروع به فیلمنامه نوشتن و فیلم ساختن می‌کنند! این در حالی است که بیشتر فیلم‌های کوتاهی که موفق بوده و ماندگار شده‌اند، در گرو بودجه و هزینه نبوده‌اند.
* یعنی معتقدید با بودجه کم هم می‌توان فیلم خوب ساخت؟
واقعاً ملاک و مقدار نمی‌توان برای بودجه یک فیلم تعیین کرد. همه چیز بستگی به فیلمنامه دارد. اگر فیلمنامه ساده و کم‌خرجی داشته باشید که متنش درست و خوب باشد، بله می‌توان با بودجه کم هم فیلم خوب ساخت.
* فیلم «مطرود» را در سال ۹۷ با چه بودجه‌ای ساختید؟
۶۰ میلیون تومان.
* و امروز اگر می‌خواستید با همان کیفیت بسازید، چقدر بودجه نیاز داشت؟
کتاب «چهل سالگی جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران» با «تاریخ‌نگاری» و «فیلم‌نگاری» این رویداد منتشر و همزمان با برگزاری جشنواره رونمایی خواهد شد.
به گزارش سینمای خانگی به نقل از روابط عمومی چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران، سعید هاشم‌زاده فیلمساز و منتقد سینما که تدوین کتاب «چهل سالگی» جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران را بر عهده دارد، درباره تاریخ‌نگاری این رویداد در کتاب توضیح داد: غالب جشنواره‌های بین‌المللی مهم و معتبر دنیا کتاب‌هایی درباره تاریخ برگزاری خود دارند. نیاز بود تا جشنواره فیلم کوتاه تهران نیز در آستانه چهل سالگی خود به این امر بپردازد. به همین دلیل سال گذشته و بعد از جشنواره سی و نهم، ایده‌هایی را درباره این کتاب نوشتم و به انجمن سینمای جوانان ایران ارائه دادم و از دی ماه سال گذشته کار پژوهش و تدوین آن آغاز شد.
وی درباره بخش‌های کتاب «چهل سالگی» گفت: این کتاب دارای ۲ بخش اصلی «تاریخ‌نگاری» و «فیلم‌نگاری» است. ابتدا روند برگزاری جشنواره تاریخ نگاری شده است و این بخش شامل گزارش‌هایی درباره افتتاحیه‌ها و اختتامیه‌ها از سال ۱۳۶۱ تا ۱۴۰۱ می‌شود.
هاشم‌زاده ادامه داد: همچنین مروری بر شرکت کنندگان، هیات انتخاب و داوران، حواشی و اخبار جشنواره، محل برگزاری و … دارد. بخش «فیلم نگاری» جشنواره در کتاب نیز به جهت اینکه چهره‌های سینمایی بسیاری از سینمای جوان کار خود را آغاز کرده‌اند، اهمیت زیادی داشته است. بنابراین در این بخش از منتقدان زیادی خواستیم تا از سال ۱۳۶۱ تا ۱۴۰۱ فیلم‌های کوتاه جشنواره تهران را ببینند و نسبت به حال و هوای فیلم‌ها، درون‌مایه‌هایشان، فضا و اتمسفر هر دوره درک و دریافتی داشته و درباره‌اش بنویسند، کتاب «چهل سالگی جشنواره» در ایام برگزاری رویداد رونمایی و انشالله در ایام جشنواره توزیع می‌شود و بعد از آن نیز در کتابفروشی‌ها عرضه خواهد شد زیرا کتابی است که برای پژوهشگران سینما و علاقه‌مندان به حوزه فیلم کوتاه مهم است. چهل سالگی خود مفهوم و کانسپت پختگی را دربردارد و به همین جهت عنوان کتاب را همین «چهل سالگی» انتخاب کرده‌ایم.
وی درباره همراهان خود در تدوین کتاب گفت: ما از ۹ نویسنده، ۲ ویراستار و ۷ منتقد در پژوهش و تدوین این کتاب کمک گرفتیم و باید بگویم روند تحقیق برای این کتاب با توجه به کمبود منابع کار سختی برای گروه نویسندگان بود و امیدواریم رضایت مخاطبان سینمای کوتاه را به دنبال داشته باشد.
چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذرپندار ۲۷ مهر تا ۲ آبان ۱۴۰۲ برگزار خواهد شد.
مدیرعامل انجمن سینمای جوانان و دبیر چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران با تاکید بر اینکه فیلم کوتاه نباید تحت‌تاثیر فضای اجتماعی زرد و ترندها قرار گیرد گفت: امیدوارم در جشنواره امسال درباره حوادث سال گذشته فیلم داشته باشیم و من هم حتما دفاع می‌کنم چون اگر فیلمساز به ما اعتراض سیاسی داشته باشد خیلی پذیرفتنی‌تر است تا اینکه اعتراضش وارد شاخه‌های اخلاقی و هنجارهای اجتماعی و خانوادگی شود.
به گزارش سینمای خانگی از ایسنا، دو سال قبل که مهدی آذرپندار از گروه فیلم و سریال شبکه سه سیما به انجمن سینمای جوانان ایران آمد، اهدافی را در مراسم معارفه خود برشمرد که یکی از مهمترین آنها تاکید او بر هدایت چگالی بودجه انجمن به سمت تولید آثار بود؛ روندی که همچنان از محوری‌ترین برنامه‌های او به شمار می‌رود و اعتبار آن را در کل سال‌های فعالیت این انجمن قابل اعتنا می‌داند.
او در گفت‌وگویی با ایسنا با تشریح این هدف خود از جسارتی گفت که میان بسیاری از فیلمسازان برای ساخت فیلم کوتاه در زمینه‌های مختلف همچون سیاسی وجود ندارد و به جای آن گله‌مند شد از سوژه‌هایی که آنقدر فراگیر می‌شوند که انگار بیشتر بر اهدافی خاص متمرکز هستند.
آذرپندار که به همراه میکاییل دیانی (معاون ارتباطات و بازرگانی انجمن سینمای جوانان ایران) به ایسنا آمده بود، تاکید کرد که همکاری با فیلسازانی از تمام سلایق مدنظر انجمن است از جمله فیلمسازان مومنِ انقلابی ولی حتما قرار نیست این گروه جای سلیقه‌های دیگر را تنگ کند.
در ادامه مشروح این مصاحبه را می‌خوانید:
شما در صحبت‌های ابتدایی خود پس از انتصاب به عنوان مدیرعامل انجمن بر تولید تاکید داشتید. این تصمیم برچه اساسی بوده و تاکنون به چه نتیجه‌ای رسیده است؟
انجمن سینمای جوانان ایران در شیوه اداره مجموعه، سه، چهار سَبک مدیرعامل به خود دیده است؛ مثلا ممکن است یک مدیرعامل اهتمام خود را روی آموزش بگذارد چون انجمن بزرگترین مدرسه سینمایی ایران و یکی از بزرگترین‌ها در دنیاست، یا مدیرعامل دیگری می‌تواند روی تولید متمرکز باشد که در این مورد هم انجمن در ایران و در بین بسیاری از کمپانی‌های تولید فیلم کوتاه در دنیا منحصربفرد است. ممکن است مدیر دیگری بر اهداف لجستیکی و عمرانی در انجمن تمرکز کند؛ چرا که در وزارت ارشاد کمتر مجموعه‌ای هست که ۵۸ دفتر در سطح کشور داشته باشد و چنین گستردگی فیزیکی داشته باشد که حتما نیازمند رسیدگی عمرانی و تجهیز لجستیکی است. شاید هم یک نفر اهتمام جدی روی جشنواره‌ها و به خصوص جشنواره فیلم کوتاه تهران داشته باشد که البته معمولا این را اعلام نمی‌کنند، چون مورد انتقاد قرار می‌گیرند.
من که از گروه فیلم و سریال شبکه سه سیما و از وسط تولید به انجمن آمده بودم و عادت نداشتم مدیر کارتابل و امضا باشم، نگران بودم کار اداری مرا زیادی درگیر کند. پس، از ابتدا تکیلفم با خودم مشخص بود که تمرکزم باید روی تولید باشددر کنار این سبک‌های مدیریتی، یک نکته مهم این است که انجمن یک مجموعه بزرگ از انبوه کارهای اداری است و من که از گروه فیلم و سریال شبکه سه سیما و از وسط تولید آمده بودم و عادت نداشتم مدیر کارتابل و امضا باشم، نگران بودم این کار اداری من را زیادی درگیر کند. پس، از ابتدا تکیلفم با خودم مشخص بود که تمرکزم باید روی تولید باشد و استدلالم این بود که با تمرکز بر تولید، کیفیت آموزش در دفاتر را هم می‌توان محک زد چون معتقدم ویژگی آموزش در انجمن این است که باید به تولید ختم شود. بحث‌های عمرانی هم البته در انجمن همیشه مغفول مانده اما نمی‌تواند استراتژی اصلی اداره یک مجموعه فرهنگی، تجهیز و کار عمرانی باشد.
بگذارید در باب اهمیت تولید در انجمن مقدمه‌ای بگویم. در دولت قبل در برهه‌ای بحث ادغام یا انحلال انجمن جدی شد. استدلال اصلی هم این بود که سینمای ایران در دهه ۶۰ نیازمند تزریق نیروی جدید بوده تا متناسب با تغییر فضا نیروهای جدید دغدغه‌مند و متفکر وارد سینما شوند و در نبود آموزشگاه‌ها و دانشگاه‌های هنری به تعداد کافی، انجمن این کار را بر عهده گرفت اما امروز بالفرض اگر نیازمند به نیروی جدید باشیم، دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌های خصوصی این وظیفه را برعهده می‌گیرند و نیازی به انجمن نیست. البته انجمن سینمای جوانان یک خانواده ریشه‌دار است و انحلال آن یک شوخی است و مشخص بود که آن ایده به نتیحه نمی‌رسد و این استدلال‌ها اشتباه است. مصداق تاکیدم بر اشتباه بودن چنین تصمیمی، این است که سال قبل خیلی از شرکت‌کننده‌ها در آزمون دوره‌های آموزشی جامع انجمن، جزو کسانی بودند که در آموزشگاه‌های سینمایی دوره دیده بودند یا دانشجوی سینما در دانشگاه بودند و حتی در مواردی به توصیه اساتید خود به انجمن آمده بودند. سوال اصلی اینجاست که چرا وقتی اساتیدی مثل فرهادی، مکری، کیمیایی و … در آموزشگاه ها تدریس می‌کنند، هنرجو بعد از دیدن دوره اینها به انجمن می‌آید؟
این را گفتم که برگردم به بحث تولید؛ درواقع مزیت انجمن صرفا در آموزش و اساتیدش نیست، بلکه نکته مهم آن اتصال آموزش انجمن به مرحله تولید است و این نکته‌ای است که در هیچ آموزشگاه یا دانشگاهی پیدا نمی‌کنید. در این زمینه یک نکته مهم این است که تولیدات انجمن از بیرون ارزان‌تر و به عبارت دقیق‌تر شدنی است و من به عنوان کسی که از بیرون وارد انجمن شدم، کاملا این موضوع را درک می‌کنم. بنابراین به نظرم رسید که باید این مزیت را تقویت کرد؛ در این راستا من هم بر تولید تاکید کردم آن هم با تکیه بر رونق تولید شهرستان‌ها. سال اولی که من به انجمن آمدم مقارن بود با شیوع کرونا و سال آخر دولت دوازدهم و با مجموعه‌ای روبرو شدم که قرار بود منحل یا ادغام شود و شرایط بودجه‌ای خوبی نداشت. یعنی مدیرعامل پیشین شرایط خیلی سختی داشت و حفظ انجمن از سوی ایشان به تنهایی دستاورد بزرگی محسوب می‌شد. تمام اینها سبب شده بود انجمن سینمای جوانان با حجمی از تولیدات مصوب شده از سال ۱۳۹۸ روبرو باشد، آن هم در شرایطی که بهمن ۱۳۹۹ پورتال تولید بسته شده بود و سال ۱۴۰۰ که من مسئولیت انجمن را برعهده گرفتم، پنج میلیارد تومان تعهد مالی با میانگین ۱۵ میلیون تومان برای هر پروژه را داشتیم. ببینید چه حجمی از پروژه می‌شود. امروز تقریبا تمام این تعهد با مساعدت آقای خزاعی (رییس سازمان سینمایی) تسویه شده و مابقی را یا خود فیلمساز پیگیری نکرده یا پروژه به پایان نرسیده است.
یکی از اقدامات ما در بخش تولید، فعال کردن پیچینگ در استان‌ها برای رونق تولید بود. در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۰ میلیارد تومان هزینه بابت تولید پرداخت کردیم و حدود ۱۷ میلیارد تومان هم تعهد تولید دادیم که بیش از ۶۰ درصد آن مربوط به شهرستان‌ها است که اینها اعدادی کم‌سابقه در انجمن هستند. کار دیگری که باید به آن اشاره کنم تشکیل باشگاه فیلم اولی‌ها در این دوره است که سبب شد آموزش به تولید متصل شود و ما اگرچه از کیفیت و توانایی فیلمسازی متقاضیان به علت فیلم اولی بودن چیزی نمی‌دانیم، اما این ریسک را می‌کنیم که حتی با رقمی کم، از پروژه‌ها حمایت شود؛ هر چند رقم حمایت در مقیاس کشوری از یکصد فیلمساز تازه‌کار قابل توجه است.
در چنین شرایطی روسای دفاتر انجمن می‌دانند که ملاک ارزیابی من تولید است؛ بویژه آنکه خودم تمام فیلم‌ها را می‌بینم و فیلمی در انجمن نیست که تسویه و آرشیو شود بدون آنکه خودم آن را دیده باشم.
قبل از تسویه حساب فیلم‌ها را می‌بینید؟
ما در مرحله تصویب، به استان‌ها تفویض اختیار کردیم ولی در تهران در شورای عالی تولید و فیلمنامه عضو هستم و از ابتدا در جریان تولیدات قرار می‌گیرم و آثاری را که از شهرستان‌ها باشند در مرحله تسویه می‌بینم. با این حال در مواردی هم پیش آمده که از اثر تولید شده‌ای که لزوما سلیقه و بر مبنای سیاستگذاری ستاد نبوده ولی مصوبه پیچینگ استانی ما را داشته، حمایت کرده‌ایم.
با وجود اینکه نوع نگاه حمایتی شما ارزشمند است اما این دغدغه هم وجود دارد که با توجه به اتفاق‌هایی که از سال گذشته تاکنون در جامعه رخ داده، مراقبت‌هایی در پروسه تولید صورت گیرد تا احیانا فیلمی در انجمن تولید نشود که مغایر با اهدافش باشد؛ به هر حال شما با نسلی مطالبه‌گرتر از گذشته روبرو هستید.
دیانی: ما برای تولید ساختار طراحی کرده‌ایم، فیلمساز اساسا بصورت مستقیم با ستاد طرف نیست، در پرتال ثبت نام می‌کند، شورای فیلمنامه که از دل فیلمسازان سراسر کشورند، در پرتال فیلمنامه‌ها را می‌خوانند و به آن نمره می‌دهند و اگر نمره لازم را کسب کرد به پیچینگ دعوت می‌شود؛ یعنی در پروسه تولید چهارچوبی وجود دارد که سلیقه‌ای با آثار مواجه نشویم.
آذرپندار: دغدغه‌ای که مطرح کردید حتی در مورد بدهی پنج میلیاردی هم به وجود نیامد؛ بدهی‌ای که اصلا متعلق به من نبود و شاید بجز دو پروژه، من هیچ پروژه‌ای را نگه نداشتم. آن دو فیلم هم کاملا متفاوت از فیلمنامه‌ای ساخته شده بودند که به انجمن ارائه شده بود و این مسئله‌ای است که هر مدیری نسبت به آن گارد می‌گیرد. همین الان هم فیلم‌هایی ساخته می‌شوند که باب سلیقه من یا حتی شورا نیستند ولی جلوی آنها گرفته نمی‌شود. در چنین شرایطی به نظرم دو راه وجود دارد؛ یا باید تولید را کم کنیم و همه فیلم‌ها را در یک چارچوب بگنجانیم یا اینکه باید تولید را افزایش دهیم و مسئولیت خطا را هم قبول کنیم. حتما فیلمسازی هست که خلاف مصوبه فیلم می‌سازد یا حتی ممکن است شورا در صدور مصوبه ساخت به اولویت‌های ما مثل تاکید بر ژانر یا اتمسفر بومی فیلم‌های تولیدی شهرستان‌ها توجه نکرده باشد. اینها جزو خطاهایی می‌شود که باید مسئولیتش را پذیرفت.
تاکید روی این سیاست بومی‌گرایی هم بی دلیل نیست. شما ببینید یکی از موفق‌ترین دفاتر انجمن در این دوره‌ها رفسنجان بوده که در دوره‌های اصلاح طلب و اصولگرا بیشترین جوایز را کسب کرده چون در آثارشان زیست‌بوم رفسنجان را می‌بینید. برعکس آن را هم داریم؛ در یکی از شهرهای مذهبی، فیلمی درباره یک گروه موسیقی زیرزمینی ساخته شد. من فیلمنامه را رد نکردم ولی به سازنده آن گفتم که مطمئن هستم فیلم خوبی نمی‌شود چون در آن شهر این مسئله، اگر هم باشد آنقدر کم است که هیچ تجربه زیسته‌ای از آن وجود ندارد. در نهایت فیلم ساخته شد و ابایی ندارم که بگویم فیلم خوبی هم نشد.
به نظر می‌رسد به طور کلی وضعیت تولید فیلم کوتاه در چند ماه اخیر نسبت به دیگر بخش‌های سینما بهتر باشد. چون آمار تولید فیلم‌های کوتاه در رسانه‌ها نیز خیلی زیاد است.
دیانی: با توجه به نیم نگاهی که فیلمسازان به جشنواره فیلم کوتاه تهران دارند، پیک تولید فیلم کوتاه معمولا از فروردین تا انتهای تیر است. البته با وجود شرایطی که سال قبل پیش آمد امسال تراکم تولید بیشتر هم شد و مجبور شدیم جشنواره را تمدید کنیم.
آذرپندار: ما در سال گذشته ۳۷۰ قرارداد تولید داشتیم که از ابتدا تا انتهای ۱۴۰۱ بود، ولی امسال این رقم خیلی بیشتر شده است. البته در یکی دو استان به علت حوادث سال گذشته آمار تولید انجمن کمتر شد. از جمله کردستان که سال گذشته اوضاع ملتهبی داشت و به هر حال باید یک آرامش روانی برای فیلمسازی وجود داشته باشد.
وقتی در مورد واقعیت امروز جامعه ایران بین برخی فیلمسازان و ما مدیران اختلاف‌نظر وجود دارد، فکر کردیم به این فیلمسازان یک پیشنهاد سینمایی بدهیم که می‌شود واقع‌نگاری و فیلمسازیِ صرفا رئال را کنار گذاشت و در ژانرها فیلم ساختوزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بارها بر ریل‌گذاری جدید سینما و ورود فیلمساز و نیز گسترش سینمای انقلابی تاکید کردند. خود شما هم در این مدت در بخش تولید بر تنوع ژانری تاکید داشتید. ماموریت شما در ریل‌گذاری جدید سینما چیست؟ تربیت فیلمساز یا تولید آثار متفاوت؟
من فکر می‌کنم تاکید من بر ژانر در کادرسازی سینمای ایران در آینده تاثیر دارد. در سال‌های گذشته چه آن وقت که دولت اصلاح‌طلب بر سر کار بود و چه وقتی که اصولگرایان بودند، همه بر مقوله امید تاکید داشتند اما بخشی از فیلمسازان می‌گویند ما امیدی نمی‌بینیم. ما فکر کردیم وقتی در مورد واقعیت امروز جامعه ایران بین برخی فیلمسازان و ما مدیران اختلاف‌نظر وجود دارد، به این فیلمسازان یک پیشنهاد سینمایی دهیم و بگوییم که به جای بحث‌های جامعه‌شناختی یا بحث درباره اینکه واقعیت این است یا آن، می‌شود واقع‌نگاری و فیلمسازیِ صرفا رئال را کنار گذاشت و در ژانرها فیلم ساخت. این پیشنهاد خدا را شکر اجماع بیشتری در پی داشته و بسیاری از این فیلمسازانِ منتقد امروز به فیلمسازی در ژانر مشغول هستند. البته درام اجتماعی همچنان بیشترین ژانری است که در انجمن متقاضی دارد اما در ژانرهای دیگر رشد خیلی خوبی داشته‌ایم. مثلا در دو سال گذشته، به اندازه تمام این سال‌ها فیلم ژانر وحشت ساخته شده که بعضا فیلم‌های خیلی خوبی هم هستند؛ یا به اندازه تمام این سال‌ها فیلم فانتزی تولید شده که در جشنواره‌های مختلف داخلی و خارجی جایزه گرفته و می‌گیرند. پس با اطمینان می‌گویم که تمام سلایق فیلمسازی می‌توانند با انجمن کار کنند و جای کسی را تنگ نمی‌کنیم.
من بر این باورم سیاست ژانر، فضای آزادتری را در جشنواره‌ها ایجاد می‌کند. مثلا اگر در سبد جشنواره مجموعه‌ای متنوع از همه ژانرها و سلائق داشته باشید، می‌توانید جسورانه‌تر تصمیم بگیرید. در برخی دوره‌ها یکی از مشکلات جشنواره این بوده که در بعضی سبدها هیچ فیلمی وجود نداشته و در سبدی دیگر انبوهی فیلم با یک مضمون مشخص بوده و دقیقا همانجا مشکل ممیزی پیش آمده است؛ یعنی دبیر جشنواره می‌بیند که نمی‌تواند ۲۰ فیلم با موضوع خودکشی داشته باشد پس مجبور به حذف بعضی از آنها می‌شود در حالی که هیچ کدام به تنهایی مشکلی ندارند. سال قبل حضور فیلم دفاع مقدسی مثل «نوشابه مشکی» که خوش ساخت هم بود، سبب شد که در چند مورد دیگر بتوانم جسورانه‌تر تصمیم بگیرم. این اتفاق در جشنواره فجر هم رخ می‌دهد و دبیری که «هناس» و «موقعیت مهدی» و «ضد» را دارد، راحت‌تر می‌تواند «ملاقات خصوصی» و «بی رویا» را هم در سبدش پذیرش کند.
بنابراین در پاسخ به سوال شما می‌توانم بگویم که حتما سهم حضور برخی دغدغه‌های کلان نظام در انجمن افزایش یافته و در کنار آن فیلم‌های انتقادی و از ژانرهای گوناگون هم تولید شده است. حتما مدنظر ما است که انجمن با همه سلایق از جمله با بچه‌های مومن انقلابی کار کند ولی اصلا حضور آنها جای کسی را تنگ نمی‌کند. من امیدوارم که عملکرد ما در این زمینه، جشنواره به جشنواره قضاوت شود ولی متاسفانه فیلم کوتاه در بین جامعه فیلم کوتاه هم گاهی دیده نمی‌شود و خیلی‌ها نمی‌دانند که چه آثاری تولید شده است؛ این در حالی است که معتقدم “ژانر” یک پیشنهاد به سینمای ایران است. ما در عرصه فیلم کوتاه تجربه کردیم که در ژانر، می‌توان مسائل را با فضای بازتری مطرح کرد در صورتی که همان مسئله در فضای رئال می‌تواند ایجاد شائبه کند. این می‌تواند برای آینده سینمای ایران هم مفید باشد. ما می‌پسندیم که سینمای کوتاه، پیشنهاددهنده به سینمای بلند باشد. در دوره‌های طلایی فیلم کوتاه، همین وضعیت وجود داشت. از دورهای به بعد، اقبال فیلمسازان برای ساخت فیلم بلند باعث شد فیلم‌های کوتاه شبیه فیلم‌های سینمای بلند ایران باشد. فرضا اگر آقای فرهادی موفق بوده، کلی فیلم کوتاه شبیه آثار او با دوگانه‌هایی در مسائل اخلاقی یا شبیه فیلم‌های سعید روستایی و هومن سیدی و محمد کارت با حال و هوای جنوب شهر ساخته شده است. در حالی که شأنیت فیلم کوتاه این است که خودش پیشنهاددهنده باشد و بازار نباید برای آن تعیین‌کننده باشد. درواقع با ژانر، هم می‌توان استقلال فیلم کوتاه را از سینمای بلند حفظ کرد و هم اینکه آینده‌ای را در سینمای حرفه‌ای برای آن فیلم کوتاه‌ساز متصور بود.
شما بارها در نشست‌های خبری جشنواره خط قرمزهای خودتان و جشنواره را مشخص کردید. برای این دوره و به طور کلی تولید در انجمن، خط قرمزها پس از اتفاق‌های اخیر جامعه تا کجاست؟ اصلا شما چه پیشنهادهایی برای فیلمسازی دارید که جسارت ساخت آن وجود داشته باشد؟
اول این را بگویم که شرایط اصلا اینطور نیست که ما با تقاضای زیادی برای ساخت فیلم سیاسی مواجه باشیم یعنی متاسفانه و با صراحت، تاکید می‌کنم که فیلمسازها سراغ ساخت این نوع فیلم‌ها نمی‌روند. الان معنای جسارت این شده که درباره LGBT و رختخواب فیلم ساخته شود؛ اینها که جسارت نیست. سال قبل حداقل دو، سه تا فیلم سیاسی در جشنواره داشتیم و هر کسی که آنها را دیده می‌داند که من چه می‌گویم.
شخصا بیشتر از این از دستم برنمی‌آید چون بعضی از آنها هم تولید خود ما در انجمن بود اما یک تصور ذهنی وجود دارد که درباره مسائل سیاسی نمی‌توان فیلم ساخت که این اشتباه است و امیدوارم درباره حوادث سال گذشته حتما در جشنواره امسال فیلم داشته باشیم و من هم حتما دفاع می‌کنم. حال ممکن است فیلم درباره اتفاقات پارسال موضع حمایتی داشته باشد، ولی اگر موضع اعتراضی هم داشته باشد، حتما پذیرفتنی‌تر است. چون به نظرم اگر فیلمساز، اعتراض سیاسی به ما داشته باشد پذیرفتنی‌تر است تا اینکه اعتراضش وارد شاخه‌های اخلاقی و هنجارهای اجتماعی و خانوادگی شود.
من نمی‌دانم چرا در مورد بعضی موضوعات مثل اینکه فرضا یک فرزند از رابطه زناشویی پدر و مادرش مطلع می‌شود، اینقدر فیلم ساخته می‌شود؟ آیا این جسارت است؟ اصلا چه چیزی را ثابت می‌کند؟ یا مثلا فیلم ساختن درباره ترنس‌ها. پرداختن به این موضوع‌ها به خودی خود اشکالی ندارد چون به هر حال قوانین کشور در این زمینه مشخص است ولی من پای این نمی‌ایستم که کسی بخواهد فیلمی با این موضوع بسازد و بعد ابتدای فیلمش ۲۰ تا لوگوی جشنواره‌های مختلف را بزند، انگار که خیلی فیلم مهمی است؛ چون درباره این موضوع یک دوپینگ جشنواره‌ای در حال رخ دادن است. در حالی که قبلا هم از این نوع فیلم‌ها ساخته می‌شد و خدا بیامرزد خانم طائرپور را که یک فیلم تر و تمیز (آیینه‌های روبرو) در این زمینه ساخت. اینکه شما با این موضوع فیلم بسازید و در ۲۰۰ جشنواره خارجی شرکت کنید و بعد هم فکر کنید فیلمساز خیلی خوبی هستید، رویه درستی نیست بخصوص آنکه الان در دنیا هم این اعتراض است که چرا اینقدر به این موضوع پرداخته می‌شود؟!
درباره کودک‌کشی هم چنین اتفاقی را شاهد هستیم و از آنجا که من تمام فیلم‌ها را می‌بینم، برایم سوال است که چرا در فیلم‌های کوتاه ما این همه کودک می‌میرد؟ آیا آماری در این رابطه وجود دارد؟ خیلی دردناک است. حرف من این است که اگر می‌خواهید فیلم اعتراضی بسازید درباره امروز بسازید. بچه یعنی فردا. درباره فردا پیش‌بینی نکنید. بگذارید بچه‌ها بزرگ شوند و خودشان کارشان را انجام دهند. شاید توان بیشتری داشتند و جامعه بهتری ساختند. شما فرضا حتی اگر اپوزوسیون هم باشید نباید بگویید هیچ امیدی به آینده نیست. پس چه کسی قرار است در این کشور کاری انجام دهد؟ در سینمای دنیا بچه نماد آینده است و با او این کار را نمی‌کنند. به نظرم در کشورهای دیگر هم وقتی بخواهند درباره این موضوعات حرف بزنند داستان را در ژانرهای دیگر مثل وحشت روایت می‌کنند نه در رئال‌ترین شکل ممکن که در اینجا اتفاق می‌افتد.
امیدوارم فیلم کوتاه تحت تاثیر ترندهای توییتر و امثالهم نباشد و فیلمسازان کوتاه خودشان را از فضای زرد اجتماعی جدا کنند و عمق بیشتری داشته باشندزمانی از انجمن سینما جوانان، فیلمسازانی مثل رضا میرکریمی و اصغر فرهادی و سعید روستایی بیرون آمدند اما نسل امروز با آنها خیلی فرق دارد. این کار شما را سخت نمی‌کند؟
چرا گاهی خیلی متفاوت هستند. اولا به نظرم افراد مستعد در بین آنها خیلی زیاد است. گروهی از آنها بسیار صادق هستند و آنقدر “خودشان” هستند که ما تعحب می‌کنیم چون حتی در جلسات پیچینگ که با حضور مدیر انجمن برگزار می‌شود، منظور فیلمشان را به سادگی توضیح می‌دهند ولی بعضی دیگر اصلا اینطور نیستند تا جایی که فیلمساز کشف حجاب کرده‌ای داریم که با مقنعه پیش من می‌آید. بنابراین همه را با یک عنوان مشترک نمی‌توان دید.
با این حال نقدا می‌توان گفت به لحاظ تکنیکی فیلم کوتاه از دهه‌های قبلی جلوتر است و امیدوارم فیلم کوتاه تحت تاثیر ترندهای توییتر و امثالهم نباشد و فیلمسازان کوتاه خودشان را از فضای زرد اجتماعی جدا کنند و عمق بیشتری داشته باشند. نکته مهم این است که فیلمساز مسئله خود را از فضای مجازی نگیرد بلکه مسئله خودش را دنبال کند. بسیاری از این بچه‌ها مطالبه‌گر هستند، ولی چون خیلی دوست دارند فیلم بلند بسازند گاهی محتاط می‌شوند که این کاملا برخلاف تصور جاری است. البته فضا برای اینکه اشتباه کنند هم زیاد است؛ مثلا در مورد خانم‌های فیلمساز، که تعداد زیادی از آنها هر سال در جشنواره کوتاه تهران حضور دارند ولی همان سال در فجر یکی دو فیلمساز خانم بیشتر نیست؛ درواقع تعداد زیادی از آنها به مرحله بعدی نمی‌رسند. بخشی از این اتفاق به دلیل تصمیم‌های اشتباه است و تداومی که در کار خود ندارند.
ما فیلمساز خانم زیادی داریم که دو فیلم ساخته و الان کانادا هستند. آنها باید فکر کنند که آیا می‌خواهند فیلم بسازند یا اینکه با فیلم‌هایشان می‌خواهند پاسپورت و ویزا بگیرند؟ تا جایی که من می‌دانم اگر شما فیلم کوتاهی ساختید و جایزه گرفتید مانعی برای ساخت فیلم بعدی نبوده مگر اینکه یکسری تصمیم احساسی بگیرید که متاسفانه این موضوع در بین فیلمسازان خانم جدی است و زودتر ناامید می‌شوند و زودتر تصمیم به مهاجرت می‌گیرند یا حتی اصلا فیلمسازی را کنار می‌گذارند. یکی از دغدغه‌های من است که چرا این اتفاق می‌افتد و آنها با اولین مانع ناامید می‌شوند در حالی که فیملسازی واقعا کار سختی است و برخی فیلمسازانی که شما نام بردید مثل سعید روستایی اصلا در فضای فیلم کوتاه هیچ گاه جایزه نگرفتند. به نظر می‌رسد تاب و تحمل سیر طولانی برای مسیر فیلمسازی وجود ندارد و نوعی عجله مشهود است. این را در باشگاه فیلم اولی‌های فارابی هم می‌بینیم که یک نفر دو فیلم ساخته و حالا سریع می‌خواهد فیلم بلند بسازد.
آدم‌ها وقتی مهاجرت می‌کنند باید زندگی خود را به شکلی بگردانند و عده‌ای مسیر وطن‌فروشی را برای کسب درآمد انتخاب کرده‌اند. آنها خود را فیلمسازان سینمای ایران معرفی می‌کنند ولی بعد از دو سه سال عیار همه چیز مشخص می‌شود که چه کسی فیملساز است و چه کسی تاجر. این روزها درباره منع پذیرش فیلم‌های ایرانی از سوی برخی جشنواره‌های مطرح دنیا مطالبی شنیده می‌شود. چقدر این موضوع در فیلم کوتاه هم جدی است؟
چند جشنواره مطرح و الف دنیا یک تصمیم کلی گرفته‌اند که شامل فیلم کوتاه هم می‌شود و تحت تاثیر جریانی هستند که آن طرف شکل گرفته است. به هر حال آدم‌ها وقتی مهاجرت می‌کنند باید زندگی خود را به شکلی بگردانند و عده‌ای مسیر وطن‌فروشی را برای کسب درآمد انتخاب کرده‌اند. آنها خود را فیلمسازان سینمای ایران معرفی می‌کنند ولی بعد از دو سه سال عیار همه چیز مشخص می‌شود که چه کسی فیلمساز است و چه کسی تاجر. البته ابعاد کلی این عدم پذیرش یا تاثیر جریان‌های سیاسی، در برخی موارد آنطور که می‌گویند نیست مثل سال قبل که عده‌ای می‌گفتند جشنواره فیلم کوتاه تهران دیگر مورد تایید آکادمی اسکار نیست در حالی که اینطور نبود و اتفاقا سال قبل ویدیوها و بازخوردهایی از برگزیده‌های خارجی جشنواره و خوشحالی آنها گرفتیم که از بچه‌های خودمان نگرفتیم.
به هر حال جشنواره فیلم کوتاه در سال ۱۴۰۱ اولین رویدادی بود که بعد از ناآرامی‌های جامعه برگزار می‌شد.
آذرپندار: بله، و خیلی هم سخت بود.
دیانی: الان فیلم‌های سینمای ایران در حوزه کوتاه خیلی مورد استقبال هستند و اینطور نیست که ایران تحریم شده باشد؛ بخشی از همین انبوه اخباری که شما می‌گویید از فیلم کوتاه منتشر می‌شود، ناظر به حضورهای جهانی فیلم کوتاه‌های ایران است که در این میان تعداد فیلم‌های تولید انجمن هم زیاد است که با لوگوی انجمن و با اعتبار انجمن مورد توجه قرار می‌گیرند.
آذرپندار: ما از سال قبل پس از چند سال وقفه در انجمن، دوباره بخش مربوط به پخش فیلم را فعال کردیم و این کار را طبیعتا با اسم و لوگوی انجمن انجام می‌دهیم و بر خلاف شایعات، در رویدادهای زیادی هم موفق بودیم. تا الان و در همین مدت کم، دو فیلم «جناکات» و «بالا افتادن» توسط پخش انجمن، به دو جشنواره اسکار کوالیفای یکی در بلغارستان و دیگری در امریکا راه پیدا کرده‌اند.
یک سوال دیگر در حوزه فعالیت‌های انجمن این است که انجمن سینمای جوانان در بخش آموزش چقدر به‌روز شده است؟
در حال حاضر در خیلی از شهرها بهترین‌های این حوزه مشغول تدریس هستند و البته در بعضی شهرها جوان‌های بدون اسم و رسمی را هم داریم که تدریس می‌کنند و خروجی بسیار قابل توجهی هم دارند. مزیت انجمن در این زمینه حتما در مورد اساتید و طرح درس‌هاست و قصد داریم که دوره‌های تخصصی را هم افزایش دهیم. در این مورد یک سند پنج ساله نوشته‌ایم که علاقه‌مندیم براساس آن قضات شویم. ما یک دوره جامع داریم و نیز یکسری دوره‌های تک درس که سعی کردیم برخی حیطه‌ها را در یک بازه زمان‌بندی شده تخصصی کنیم مثل عکاسی که برای اولین بار دوره جامع آن پس از یک سال کار مداوم راه‌اندازی شده است. تا پیش از این عکاسی یک تکدرس در انجمن بود اما الان یک دوره جامع عکاسی داریم. تلاش می‌کنیم این دوره منجر به خروجی شود تا حتی هنرجو بتواند شغل پیدا کند. دوره جامع فیلمنامه‌نویسی هم الان در مرحله طرح درس نویسی است و از سال بعد اجرایی می‌شود و ایضا طراحی دوره جامع مستندسازی هم از سال آینده آغاز می‌شود. نکته مهم این است که در تمام این‌طرح درس ها، تدریس با مطالب و متدهای روز انجام خواهد شد.
در بخش نمایش فیلم‌های کوتاه چقدر حضور پلتفرم‌ها جدی شده است؟
دیانی: عدم وجود بستر مناسب پخش فیلم کوتاه پیش از این باعث شده بود اصولا خیلی از بچه‌ها در حوزه فیلم کوتاه برای جشنواره‌ها اثر تولید کنند. ما برای رونق نمایش فیلم‌ها از سال گذشته پاتوق فیلم کوتاه را که در دوران کرونا و قبل از آن تعطیل شده بود، دوباره در کل کشور راه‌اندازی کردیم و در کنار آن فیلم‌هایی را که از فرایند جشنواره جا مانده بودند و اتفاقا فیلم‌های خوبی هم بودند و به هر دلیلی از جمله سلیقه داوران امکان حضور در جشنواره را نداشتند، در این پاتوق‌ها روی پرده اکران کردیم که همچنان هم ادامه دارد. در کنار اینها پلتفرم‌ها را برای نمایش فیلم کوتاه فعال‌تر کردیم و بیش از ۱۰۰ فیلم را روی پلتفرم‌های هاشور و تیوال نمایش دادیم. همچنین توانستیم پلتفرم‌های بزرگتر را قانع کنیم که در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند چون آنها براساس تایم تماشا (watch time) به فیلم‌ها امکان پخش می‌دهند. با این حال توانستیم یک باکس ۱۰ تایی در فیلیمو ببندیم و آنقدر استقبال خوبی از آن شد که از طرف دیگر پلتفرم‌ها هم ادامه تقاضای نمایش مطرح شد. جدا از اینها الان برنامه سینماجوان در شبکه مستند تلویزیون ویژه نمایش و تحلیل آثار کوتاه روی آنتن است.
حرف آخر؟
بسیار امیدوارم جشنواره چهلم را با یک اجماع برگزار کنیم، چون این سرمایه ۴۰ ساله پدیده‌ای است که همه فیلمسازان در آن دخیل بودند و امیدوارم آنها براساس انتخاب شخصی خود تصمیم بگیرند که با جشنواره مواجه شوند، نه با آن چیزی که در دایرکت‌شان اتفاق می‌افتد. البته در نهایت هر تصمیمی بگیرند قابل احترام است ولی فکر می‌کنم در جامعه فیلم کوتاه با کسانی مشکل داریم که در سینمای بلند موفق نشدند و برگشتند و لیدری جریان فیلم کوتاه را برعهد گرفتند. امیدوارم بچه‌های فیلم کوتاه متوجه شوند که بعضی‌ها دورهای خود را می‌زنند و در نهایت می‌بینند که اینجا می‌توانند قهرمان‌بازی دربیاورند. این ناراحت‌کننده است که برخی چنین استفاده‌ای را از فضای فیلم کوتاه می‌کنند. سال قبل برخی با بغض تماس می‌گرفتند و از جشنواره انصراف می‌دادند هرچند چون انصراف‌شان مکتوب نبود ما فیلم‌ها را نمایش دادیم. حوزه فیلم کوتاه شاید تنها جایی باشد که یک نفر می‌تواند در شرایطی که ۱۵ سال است فیلم کوتاه نساخته و از تیزرسازی برای تلویزیون امرار معاش می‌کند، ژست مستقل بودن بگیرد و کارگردان‌های فیلم کوتاه را تحت فشار بگذارد که انصراف دهند؛ بدون آنکه خودش مطلقا هیچ و هیچ و هیچ هزینه‌ای بدهد. من خیلی صریح می‌گویم که امیدوارم فیلم کوتاه از شر این افراد خلاص شود.
جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران مهمترین اتفاق فیلم کوتاه و مهمترین نقطه امید تمام فیلمسازانی است که دوست دارند وارد سینما شوند و فیلم کوتاه بسازند.
به گزارش سینمای خانگی از ستاد خبری چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران، عادل تبریزی از فیلمسازان فعال حوزه فیلم کوتاه درباره نحوه ورود خود به عرصه سینما گفت: از سال هشتاد به عنوان دستیار کارگردان وارد سینما شدم و در کنار بزرگانی همچون مسعود کیمیایی، داریوش مهرجویی و رسول صدرعاملی کار کردم و همزمان فیلم کوتاه هم ساختم.
وی در واکنش به ارسال ۷ هزار اثر به بخش بین الملل جشنواره فیلم کوتاه تهران بیان کرد: قطعا جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران مهمترین اتفاق فیلم کوتاه و مهمترین نقطه امید تمام فیلمسازانی است که دوست دارند وارد سینما شوند و فیلم کوتاه بسازند. فیلم کوتاه تهران و انجمن سینمای جوانان ایران یکی از مهمترین پایگاه‌های سینمایی است که هر فیلمسازی فکر می‌کند که فیلمش را به این جشنواره ارسال کند.
تبریزی ادامه داد: به نظرم وقتی آثار بسیاری در بخش بین‌الملل به جشنواره ارسال می‌شوند این خود یک دست‌آورد متفاوت است؛ من همیشه وقتی فیلم کوتاه می‌ساختم، فکر می‌کردم اولین جایی که باید فیلمم دیده شود انجمن سینمای جوان است.
کارگردان فیلم سینمایی «گیج‌گاه» درباره تفاوت ساخت فیلم کوتاه و بلند سینمایی برای فیلمسازان گفت: سینما، سینما است و خب یک قصه ای می‌طلبد که در زمانی کوتاه روایت و داستان دیگری در زمان طولانی‌تر ساخته شود؛ جذابیت سینما به همین است و اگر قصه‌ای به ذهنم برسد که در قالب یک فیلم کوتاه یا بلند نیاز باشد پرداخته شود، به سراغ هر کدام خواهم رفت؛ زیرا همه اینها برابر با تعریف سینما است. همچنین فیلم کوتاه جرقه بزرگی برای رسیدن به هیجانات سینمایی است که در درون ما فیلمسازان وجود دارد.
چهلمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذرپندار ۲۷ مهر تا ۲ آبان ۱۴۰۲ برگزار می‌شود.
نشست خبری چهلمین جشنواره فیلم کوتاه تهران صبح امروز ۳۰ مرداد در باغ زیبا برگزار شد.
به گزارش سینمای خانگی از مهر، نشست خبری چهلمین جشنواره فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذرپندار صبح امروز ۳۰ مرداد در باغ زیبا برگزار شد.
آذرپندار در ابتدای این نشست بیان کرد: در بخش بین‌الملل برای شما پنهان نیست که سال گذشته با فشارهای خارجی هم برای عدم برگزاری جشنواره در زمان مقرر مواجه بودیم. این موضوع در فضای رسانه‌ای ۱۰ برابر شد. از چند جا هم ابلاغیه برای ما آمده بود در فضای داخلی در این مورد اغراق شد و حتی برخی گفتند آکادمی اسکار امتیاز ما را لغو کرده که این اخبار کذب بود.
وی یادآور شد: این رکوردشکنی نشان می‌دهد در این بخش اغراق شده بود و جشنواره فیلم کوتاه تهران به عنوان بین‌المللی‌ترین رویداد شناخته شده و برای اولین بار این تعداد آثار به دست ما رسیده است. حتی در جشنواره‌های بین‌المللی مشهور هم این تعداد، عدد مهم و قابل اهمیتی است. بخش بین‌الملل ما شامل فیلم‌های بین‌المللی است و فیلم‌های داخلی را پذیرش نمی‌کنیم، پس این عدد در سطح جهانی عدد مهمی است.
دبیر چهلمین جشنواره فیلم کوتاه تهران با بیان اینکه در بخش بین‌الملل ۲ جایزه «حقیقت جویان» و «راه ابریشم» را اضافه کردیم، توضیح داد: دنبال این فضا بودیم که در بخش بین‌الملل اگر آثاری هستند که بر خلاف هژمونی امروز در پی منعکس کردن حقیقت‌ها هستند یک جایزه مضمونی داشته باشیم. «راه ابریشم» هم به این دلیل است که از فضای همجواری استفاده کنیم. این جایزه یادآور آن فضای مبادلاتی است که پیشتر کشورهای زیادی در آن وجود داشته و امروز توجه‌مان را به کشورهای همسایه و همجوار داریم.
اتفاقی که امسال رخ داد این است که سایت ما به ۱۲ زبان فراخوان را منتشر کرد. این اقدامی بود برای اینکه مرزهای بین‌المللی جشنواره را گسترش بدهیمآذرپندار درباره آمار کشورهای شرکت کننده در جشنواره چهلم، افزود: بیشترین کشوری که برای ما اثر فرستاده به ترتیب، اسپانیا، هند، فرانسه، آمریکا، چین و … است.
وی اظهار کرد: اتفاقی که امسال رخ داد این است که سایت ما به ۱۲ زبان فراخوان را منتشر کرد. این اقدامی بود برای اینکه مرزهای بین‌المللی جشنواره را گسترش بدهیم. مثلا شاید در سال‌های گذشته این تعداد اثر از اسپانیا نداشتیم. سعی کردیم اقتضائات بین‌المللی را رعایت کنیم و به نظرم هنوز راه زیادی داریم چون این جشنواره اعتبار زیادی دارد.
دبیر جشنواره فیلم کوتاه تهران تأکید کرد: امروز کشور ما صاحب سرمایه‌ای در حوزه جشنواره‌ها است. در بخش بین‌الملل سعی کردیم پلتفرم‌های بین‌المللی را گسترش بدهیم. اتفاق مهم دیگر که امسال رخ داد این بود که جشنواره‌های مورد تأیید اسکار اکثرا با دریافت پول اثر می‌پذیرند، با توجه به اینکه ما در دریافت پول مشکلاتی داریم این موضوع در سال‌های گذشته رخ نداده بود اما ما امسال موفق شدیم از میانه دریافت آثار، آثار را با دریافت پول بپذیریم. امیدواریم از سال آینده بتوانیم این مسیر را بهتر برویم و برای جشنواره درآمدزایی داشته باشیم.
آذرپندار در ادامه سخنان خود مطرح کرد: جشنواره هر چه بیشتر به گستردگی ایران نزدیک باشد، چه در حوزه فیلمسازان و چه مضامین، خوب است. ما سال گذشته توفیق داشتیم آثاری با مضامین مختلف ایران داشته باشیم اما در بخش فیلمسازان این اتفاق خیلی رخ نداده بود. امسال نه اینکه خط ویژه‌ای را برای فیلم‌های شهرستانی باز کنیم اما از میان فیلم‌های هم سطح به فیلمسازان شهرستان‌ها توجه می‌کنیم. خیلی از بچه‌هایی که در تهران فیلم می‌سازند همان بچه‌های شهرستان هستند اما به دلیل سهولت فیلمسازی در تهران به اینجا آمده‌اند اما ارزش این است که پذیرای فیلم‌های شهرستانی باشیم. امسال شاهد یک تغییر سهم جزیی هستیم، سال گذشته حدود ۳۰ درصد برای تهران بود امسال این آمار ۲۶ درصد شده است. این روند سرمایه‌گذاری ما که آغاز شده اگر سالی چند درصد هم این موازنه را تغییر بدهد خوب است.
نکته مهم این است که رویکرد جشنواره فیلم کوتاه تهران بومی‌گرایی در ژانر خواهد بودوی در بخش دیگری از این نشست به ارائه آماری در خصوص آثار ارائه شده از شهرهای مختلف پرداخت و توضیح داد: فیلمسازان تهران ۴۷۰ اثر، اصفهان ۱۵۴، فارس ۱۱۵ اثر و … برای ما فرستاده‌اند. در بخش فیلمسازان خانم و آقا ۲۹۵ فیلمساز خانم داشتیم و ۱۴۹۲ فیلمساز مرد داشتیم که این معادل آمار سال گذشته است. نکته مهم این است که رویکرد جشنواره فیلم کوتاه تهران بومی‌گرایی در ژانر خواهد بود. سال گذشته فضای ژانر را در جشنواره تجربه کردیم و بنا بر بازخوردی که دریافت کردیم به نظر آمد این فضا باید ادامه پیدا کند و البته در جشنواره تنوع ایجاد شد و دوستان از این فضا تا حد زیادی استقبال کردند.
دبیر جشنواره چهلم فیلم کوتاه تهران، اظهار کرد: امسال تلاش ما این است که در فضای ژانر بومی‌گرایی داشته باشیم و نباید تقلید یک به یک از آثار ژانری غرب داشته باشیم. البته تاکنون فیلم‌های خوبی برای ما رسیده است. سال گذشته حضور فیلم‌های کمدی، فانتزی، وحشت و… در جشنواره مشهود بود.
آذرپندار با اشاره به توجه ویژه به بخش عکس در این دوره از جشنواره، بیان کرد: یک تفاوتی که جشنواره امسال دارد حوزه عکس است که آن را جدی‌تر پیگیری کردیم. سال گذشته نمایشگاهی داشتیم که امسال به آن فضای رقابتی دادیم و آثار زیادی به ما رسید. همیشه یک رکن انجمن، عکس بوده است البته این موضوع گاهی مهجور واقع شده و ما سعی می‌کنیم به این حوزه توجه کنیم. داشتن یک رویداد مستقل در حوزه عکس در انجمن حتما اتفاق درست‌تری است اما فعلا با امکانات موجود چنین ظرفیتی را تدارک دیدیم که بالغ بر ۸۰۰ عکس به دست ما رسیده است. فیلم‌های تولیدی ما در این دوره ۳۰۷ اثر است که با توجه به سیاست افزایش تولید که در انجمن تولید می‌شود در آن بخش هم شاهد یک افزایش بودیم که امیدواریم به رونق فیلمسازی در کشور منجر شود.
مدیرعامل انجمن سینمای جوانان درباره نشست‌های مدنظر برای این دوره از جشنواره، گفت: سال گذشته نشست‌هایی داشته‌ایم و طراحی ما این است که امسال ۱۰ نشست داشته باشیم که شکل نوعی خواهد داشت. بخش ورک‌شاپ‌ها همیشه یک بخش جدی بوده است و در نظر داریم از بهترین‌ها دعوت کنیم تا در این نشست‌ها حضور داشته باشند.
آنچه تحت عنوان ال جی بی تی تعریف می‌شود در جشنواره ما جایی نخواهد داشت. درباره کودک‌کشی هم همان سیاست را داریم. این ۲ موضوع به عنوان خط قرمز ما استوی درباره فیلم‌های اقلیت‌های جنسی بیان کرد: آنچه تحت عنوان ال جی بی تی تعریف می‌شود در جشنواره ما جایی نخواهد داشت. به دلیل توجه بیش از حدی که گاهی به این آثار در جشنواره‌های دیگر می‌شود و نسبت به آنها دوپینگ می‌شود با تعداد زیادی فیلم‌های شبیه به هم مواجه می‌شوید که هر جشنواره‌ای برای آن خط ویژه‌ای باز کرده است. این یک روند غیر عادی برای کسانی است که چنین آثاری می‌سازند و رزومه ساخته می‌شود. ما ترجیح می‌دهیم جزوی از این پروسه نباشیم و همچنان جشنواره این خط قرمز را دارد، البته امسال هم اثر کمتری در این حوزه به ما رسید. درباره کودک‌کشی هم همان سیاست را داریم. این ۲ موضوع به عنوان خط قرمز ما است.
آذرپندار در بخش دیگری از این نشست مطرح کرد: من تحلیلی درباره شدت و ضعف دوقطبی ندارم. ما فضا را برای شرکت‌کنندگان آماده کردیم. یادتان باشد سال گذشته معترضان کسانی بودند که فیلمشان پذیرفته شده بود. این نشان می‌دهد که ما در پذیرش آثار نگاه این چنینی نداریم، برخی تحت فشار چنین تصمیمی را گرفته بودند. در جشنواره سلیقه‌های مختلف وجود دارد. من یک دوره این جشنواره را برگزار کردم و می‌شود درباره مضامینی که در جشنواره به نمایش درآمدند صحبت کنیم. سال گذشته فیلم اعتراضی و سیاسی وجود داشت، ما استقبال می‌کنیم که فیلمسازان جسارت داشته باشند درباره مسایل سیاسی فیلم بسازند تا اینکه تابوهای اخلاقی را فیلم کنند. ما همان سیاست پیشین را داریم تا با درهای باز پذیرای فیلمسازان مختلف باشیم اینکه کسی بلد است هنرمندانه انتقاد کند حتما در جشنواره هم می‌تواند حضور پیدا کند. تعدادی از این فیلم‌های منتقدانه تولید خود انجمن است و ترجیح ما این است که فیلم‌های سیاسی داشته باشیم. اگر فیلمی باشد که هنرمندانه و مودبانه و موقر درباره حوادث گذشته باشد حتما می‌تواند در جشنواره حضور داشته باشد. امروز لازم است هیچ دوقطبی در جامعه ما تشدید نشود. در ایام جشنواره هم می‌شود این ماجرا را قضاوت کرد.
وی درباره تفاهم‌نامه با خانه کتاب عنوان کرد: سال گذشته خانه کتاب در اختتامیه جایزه‌ای را برای فیلم‌های اقتباسی داد، البته ما هم رویدادهایی مرتبط با کتاب داشتیم. امسال هم ما بین پنج تا ۱۰ کتاب سینمایی رونمایی خواهیم کرد. در حوزه تفاهم با خانه کتاب آنچه وجود دارد این است که ما فراخوانی درباره فیلمنامه اقتباسی دادیم و هزینه تولید یک اثر تا سقف ۴۰۰ میلیون تومان را خواهیم داد. این بخشی از تفاهم‌نامه با خانه کتاب است که نیمی از ۴۰۰ میلیون تومان را انجمن و نیمی دیگر خانه کتاب عهده‌دار می‌شود. همچنان خانه کتاب به تعدادی از فیلم‌های برگزیده خود از منظر اقتباسی در اختتامیه جایزه خواهد داد و ما از این موضوع خوشحالیم.
می‌توانم به شما این اطمینان را بدهم که فیلم‌هایی با مضامین سیاسی را خواهیم داشت هر چند مضامین سیاسی محدود به اتفاقات سال گذشته نیست. فیلم‌های سیاسی امسال در جشنواره نماینده خواهد داشتدبیر چهلمین جشنواره فیلم کوتاه تهران درباره اینکه چه تعداد فیلم سیاسی در این دوره از جشنواره حضور دارد، توضیح داد: در بخش داخلی هنوز دقیق نمی‌توانم بگویم چه تعداد فیلم سیاسی داریم چون آثار در حال بازبینی هستند اما می‌توانم به شما این اطمینان را بدهم که فیلم‌هایی با مضامین سیاسی را خواهیم داشت هر چند مضامین سیاسی محدود به اتفاقات سال گذشته نیست. فیلم‌های سیاسی امسال در جشنواره نماینده خواهد داشت. سال گذشته از هیات انتخاب خواسته بودم که به فیلمسازی سیاسی توجه شود چون ما باید اعتمادزایی کنیم تا فیلمسازان بدانند مضامین سیاسی تابو نیست. ترجیح می‌دهیم مضامین اخلاقی برای ما تابو باشد.
آذرپندار درباره فشارهای بین‌المللی گفت: من ممنون فیلمسازانی هستیم که در فیلمسازی ژانر ما را همراهی کردند. در حوزه فشارهای بین‌المللی باید بگویم کسی که دوست دارد در جشنواره فیلم داشته باشد در فضای آرام این اتفاق رخ خواهد داد. دوستانی که می‌خواهند فردا تحت تاثیر دایرکت‌های خود کاری انجام دهند امروز با خود دودوتا چهارتا کنند چون موقعیت ما عوض نمی‌شود و مشخص است ما از کجا آمده‌ایم. هر کسی به هر دلیلی به ما فیلم ندهد قابل احترام است اما اینکه فیلمساز موضوع را به بعد واگذار کند و بعد بخواهد تصمیماتی بگیرد خودش اذیت خواهد شد. فیلمسازانی که در حوزه فیلمسازی توفیقاتی به دست نیاورده و یک تیزرساز هستند ممکن است بخواهند نسخه تحریم بپیچند، رفقای فیلمساز جوان باید بدانند این موضوع به نفع آنها نیست.
وی ادامه داد: من مخلص کسی هستم که نسخه‌ای که می پیچید خودش هم برایش هزینه بدهد اما اینگونه نمی‌شود. دوستانی وجود دارند که سیمرغ خود را وقتی به فرانسه می‌رسند به داخل آب می‌اندازند، بزرگترهایی هستند که اگر بشود نام آنها را بزرگ گذاشت نسخه‌ای می پیچند که خود هزینه‌ای نمی‌دهند و دوقطبی خلق می‌کنند. امیدوارم جشنواره امسال در فضای آرام‌تری برگزار شود. البته ما یک تجربه خوب را پشت سر گذاشتیم. افتخار ما این است که هیچ فیلمسازی را که انصراف داد تحریم نکرده‌ایم.
دبیر جشنواره فیلم کوتاه تهران اظهار کرد: یکی از تفاوت‌های ما این است که آثار برگزیده جشنواره‌های منطقه‌ای مستقیما به این جشنواره راه پیدا کرده‌اند که تعداد آنها ۱۰ اثر است. ضمن اینکه آثاری هم از جشنواره دنا مستقیم به جشنواره راه پیدا خواهد کرد.
وقتی پنج روز جشنواره دارید و در این پنج روز در پنج سانس در هر سالن آثاری به نمایش درمی‌آید، چگونه می‌شود که ما خود روزی سی و چند سانس را پر کنیم و اتوبوسی آدم بیاوریم؟آذرپندار درباره مهمانان جشنواره توضیح داد: وقتی پنج روز جشنواره دارید و در این پنج روز در پنج سانس در هر سالن آثاری به نمایش درمی‌آید، چگونه می‌شود که ما خود روزی سی و چند سانس را پر کنیم و اتوبوسی آدم بیاوریم؟ سال گذشته دچار حواشی‌ای بودیم و ورود را برای عموم آزاد کردیم و به این ترتیب ممکن است افراد عامه به جشنواره بیایند. پر بودن سالن‌ها مشکل همیشگی جشنواره تهران است و چیز عجیبی نیست. به همین دلیل در دوره‌هایی بلیت فروشی می‌شد تا از این ازدحام جلوگیری شود. امسال سعی می‌کنیم نظم بیشتری داشته باشیم
وی درباره جایزه تبلیغات فیلم‌های کوتاه گفت: در این باره در ستاد اجرایی صحبت کرده‌ایم اما هنوز به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم و اگر به جمع بندی برسیم ممکن است در این حوزه جایزه هم داشته باشیم. امسال افتتاحیه هم خواهیم داشت و افتتاحیه هم فرصت اینکه برخی جوایز جنبی را اهدا کنیم به ما خواهد داد.
دبیر جشنواره چهلم فیلم کوتاه تهران درباره شفاف‌سازی، متذکر شد: من نمی‌دانم شفافیت چیست. وقتی فیلم‌هایی را تولید کرده‌ایم و در جشنواره نمایش می‌دهیم، دیگر باید چه کنم؟ چه چیزی از این شفاف‌تر است؟ مسأله شفافیت چیزی واضح‌تر از این نیست که شما جشنواره برگزار کنید. اگر از ما خواسته شود گزارش‌های مالی را منتشر می‌کنیم.
آذرپندار درباره شرایط استان‌ها اظهار کرد: ما تعداد زیادی استان داریم که اصلا دفتر تولیدی ندارند که تجهیزات بگیرند. امیدوارم بتوانیم دفاتر انجمن را تجهیز کنیم. سال گذشته آموزش فیلمسازی در ۱۰ استان محروم کشور رایگان شد و صرفا از طریق آزمون افراد انتخاب شدند که به نظرم اتفاق مهمی است. در باقی استان‌ها هم این امکان را دادیم که اگر محرومانی وجود دارند دوستان حمایت کنند تا افراد به خاطر مسایل مالی از آموزش محروم نمانند.
وی گفت: ما فیلمسازان خوبی داریم که تکنیک را بلدند اما چالش اصلی فیلمنامه است و باید در این حوزه کار کنیم، با فارابی هم در این زمینه تعامل داریم.
دبیر جشنواره درباره هیات انتخاب دوره چهلم، اظهار کرد: الان نمی‌توانم اسامی هیأت انتخاب را اعلام کنم. تجربه سال گذشته برای ما از این جهت خوب بود که وقتی لیست را اعلام کردیم یکی از آرام‌ترین دوران را سپری کردیم و بعد حواشی از جای دیگری آغاز شد. سعی می‌کنیم همان روند سال گذشته را طی کنیم. حتما در انتخاب‌ها سلیقه وجود دارد، همیشه چند فیلم وجود دارد که همه روی آن اتفاق نظر دارند بعد فیلم‌هایی وجود دارد که فاصله آنها با فیلم‌های وارد شده کم است و روی آنها صحبت می‌شود. هر انتخابی یک سلیقه‌ای دارد و نمی‌شود روی آن خط‌کش گذاشت. فیلم‌هایی داریم که گاهی دوپینگ می‌کنند، بازیگران مطرح می‌آورند و خرج زیادی می‌کنند اما تلاش ما این است که صرفا به این دلایل فیلم‌ها انتخاب نشوند.
مدیرعامل انجمن سینمای جوانان در بخش دیگری از این نشست عنوان کرد: معیار تشخیص فیلم اولی بودن در حوزه فیلم‌های بلند ساده است اما در فیلم کوتاه پیچیده است. ما نمی‌خواهیم مسابقه ساخت فیلم اول خوب را راه بیندازیم. ما قسمتی برای نمایش استعدادها خواهیم داشت اما این بخش رقابتی نخواهد شد. فیلم اول باید به گونه‌ای باشد که فیلمساز تجربه کند و یک وقت بازیگرانی نداشته باشد که ما ندانیم این فیلم برای اوست یا برای عوامل. این موضوع ممکن است مفسده‌هایی داشته باشد.
آذرپندار افزود: به دلیل رسیدن جشنواره به دوره چهلم، ویژه برنامه‌هایی نظیر نمایشگاه عکسی از ۴۰ سال جشنواره را خواهیم داشت. این اتفاق در ورودی جشنواره خواهد افتاد تا بتوانید ببینید افرادی که امروز فیلمسازان قدری هستند ۳۰ سال پیش چگونه به این حوزه ورود کرده‌اند. دوست داریم دوره چهلم را به گونه‌ای برگزار کنیم که یک فضای همگانی داشته باشد. مستندی را از نحوه شکل‌گیری جشنواره و حوادث آن تدارک دیده‌ایم، کتابی را در نظر گرفته‌ایم که موضوعات جشنواره در آن باشد. سعی کردیم آرشیو انجمن را به روز کنیم، نمایش‌هایی برای فیلم‌های قدیمی خواهیم داشت، نباید دوره چهلم بی‌تفاوت برگزار شود.
فرود عوض‌پور کارگردان سینما با بیان اینکه جشنواره فیلم کوتاه تهران نتیجه تلاش و حضور فیلمسازان جوانش است، گفت: هر از چندگاهی با ساخت یک فیلم کوتاه دلتنگی‌هایم را مرور می‌کنم و از یک حس نوستالژیک لذت می‌برم.
به گزارش سینمای خانگی از ایرنا، فرود عوض‌پور که ۳۶ سال قبل، پس از شرکت در دوره‌های انجمن سینمای جوانان ایران در خرم‌آباد اولین فیلم کوتاه خودش را تولید و در حوزه فیلم کوتاه تجربه‌های زیادی را کسب کرده با مرور خاطرات خود در این عرصه گفت: سال ۱۳۶۶ در انجمن سینمای جوان خرم‌آباد به‌عنوان هنرجو در یک دوره یکساله فیلمسازی شرکت کردم. از همان جا با دوستانی آشنا شدم که امروزه در سینمای حرفه‌ای و کوتاه سرآمد هستند؛ شمس‌الدین آروند، محمدرضا گوهری و علی‌اکبر ولدبیگی و برخی از این عزیزان هستند.
وی با تاکید براینکه هنوز هم ارتباط خوبی با انجمن دارد، افزود: تا همین امروز هم ارتباطم را با انجمن حفظ کرده‌ام و هر از چندگاهی با ساخت یک فیلم کوتاه دلتنگی‌هایم را مرور می‌کنم و از یک حس نوستالژیک لذت می‌برم.
این فیلمساز درباره آخرین آثار کوتاهش گفت: طی این سال‌ها تلاش کردم همیشه ایده‌ای را برای ساخت فیلم کوتاه انتخاب کنم که ضمن داشتن یک زبان سینمایی و بین‌المللی بیان کننده دغدغه‌های خودم هم باشد. همین فیلم‌ها در جشنواره‌های داخلی و خارجی بارها مورد تقدیر قرار گرفتند.
عوض‌پور ادامه داد: از سال ۱۳۶۷ به بعد در همه جشنواره‌های فیلم کوتاه شرکت کردم، یکی از به یاد ماندنی‌ترین این جشنواره‌ها، جشنواره‌ای بود که در فرهنگسرای بهمن برگزار شد و انرژی مثبت آن روزها تا سال‌ها ادامه داشت. آن سال‌ها این شانس را داشتیم که در این جشنواره‌ها فیلم‌های فوق‌العاده خوبی از فیلمسازانی ببینیم که با گذشت زمان به فیلم‌های ماندگار این حوزه تبدیل شدند.
وی رسیدن جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران به دوره چهلم را نتیجه استمرار تلاش‌های عاشقان سینمای کوتاه دانست و عنوان کرد: جشنواره فیلم کوتاه تهران نتیجه تلاش و حضور بی‌شمار آدم‌هایی است که برای آن شبانه‌روز زحمت کشیدند تا اینگونه درختی تنومند شود، این روزها که جشنواره فیلم کوتاه تهران در دنیا اعتبار ویژه‌ای دارد مسئولین جشنواره باید تلاش کنند که این ارتباط همواره با رشد چشمگیری همراه باشد.
این فیلمساز درباره انتظارات خود از جشنواره گفت: اعتبار هر جشنواره در دنیا به حضور و شرکت مخاطبان آن است. شاید تنها انتظاری که از هر رویداد سینمایی می‌رود توجه و احترام به مخاطبان است، جشنواره بدون مخاطب قطعاً تاثیرگذار نیست. یکی از برنامه‌های تاثیرگذار در ادوار دور جشنواره فیلم کوتاه تهران حضور عوامل اصلی یک فیلم در زمان برگزاری جشنواره بود که هم جنبه آموزشی برای آن عوامل داشت و هم در پرورش استعدادهای تخصصی موثر بود.
عوض‌پور تغییر سیاست جشنواره در تقدیر از عوامل فیلم‌ها را مورد نقد قرار داد و گفت: متاسفانه بعد از جشنواره‌ای که در فرهنگسرای بهمن برگزار شد، مسئولان جشنواره برای چند سال فقط کارگردان‌ها را به این رویداد دعوت می‌کردند، و این موضوع باعث شد فیلمسازان فیلم کوتاه کمتر به دنبال تخصص‌های دیگری مثل تدوین، فیلمبرداری، صدابرداری بروند. اما این اتفاق بعدها تغییر کرد و حالا می‌دانیم که حضور عوامل اصلی یک فیلم در جشنواره می‌تواند از هر نظر مفید باشد.
این سینماگر درباره استقبال فیلمسازان از جشنواره فیلم کوتاه تهران در بعد بین‌الملل و ارسال بیش از ۷ هزار اثر به دبیرخانه دوره چهلم در این بخش گفت: وقتی بیش از ۷ هزار فیلم در بخش سینمای بین‌الملل به دبیرخانه جشنواره رسیده حتماً کار هیات انتخاب خیلی سخت است و دبیر محترم جشنواره باید زمینه نمایش آثار بیشتری را فراهم کند. داشتن این تعداد مخاطب جهانی قطعا نتیجه سال‌ها تلاش صادقانه در برگزاری جشنواره فیلم کوتاه تهران بوده است.
عوض‌پور تجارب آثار خود در جشنواره‌های بین‌المللی را مرور و عنوان کرد: فیلم‌های من در جشنواره‌های بین‌المللی زیادی شرکت داشته‌اند، من از جشنواره‌ها این را یاد گرفته‌ام که کمیت فیلم‌ها مهم نیست، کیفیت آثار است که برای مخاطب ارزش دارد.
وی جایگاه فنی کارگردانان آثار کوتاه و بلند را مورد مقایسه قرار داد و گفت: به نظر من در ابتدا همه چیز یکسان است، مخصوصا نکات فنی و علمی، ولی به‌هیچ عنوان نمی‌توان شرایط را یکسان دانست، در تولید فیلم کوتاه شرایط به گونه‌ای است که فیلمساز در خیلی از موارد شاید به‌تنهایی دست به تجربه می‌زند و گاهی کاری ماندگار خلق می‌کند اما در فیلم بلند تمامی پارامترها تغییر می‌کند و حتی فیلمسازان حرفه‌ای هم برای شروع یک پروژه جدید بعضی وقت‌ها باید نکات جدیدی را تجربه کنند. مسئله مالی در فیلم بلند بسیار اهمیت دارد و امروزه این موضوع در فیلم کوتاه هم اهمیت زیادی داشته و کار را برای فیلمسازها دشوار کرده است.
