رسانه سینمای خانگی- هنرورهاو دستمزدهای عجیب

یکی از فعالان حوزه تأمین هنرور برای پروژه‌های سینمایی و تلویزیونی ضمن تشریح وضعیت فعالیت افراد در این حوزه، ابراز امیدواری کرد که هنروران در سینما صاحب صنف شوند.

به گزارش سینمای خانگی به نقل از مهر، استقبال مخاطبان از چهره‌های مورد علاقه‌شان در جریان برگزاری رویدادهای مختلف، موضوعی است که در چند سال اخیر به‌واسطه انعکاس در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، تب و تاب بیشتری پیدا کرده است، این موضوع از آن جهت حائز اهمیت است که گاه هنرمندان از این اتفاق به عنوان یک دیدار دوستانه یاد می‌کنند و گاه پیش از حضور در مراسم اکران خصوصی و یا بازدید از یک مجموعه‌، حضورشان را به دوستدارانشان اطلاع می‌دهند.

آنچه اما در چند روز گذشته به واسطه حضور یک بازیگر و تجمع ایجاد شده حول او خبرساز شده متفاوت از همان دیدارهای دوستانه است.

محمدرضا گلزار که پیش از این بارها ویدئوهای استقبال هوادارانش در شبکه‌های مجازی دست به دست شده این بار هم در کانون حواشی قرار گرفته است. انتشار ویدئویی از حضورش در یک مرکز فروش موبایل و حضور پر تعداد مردان برای دیدار با او، باعث شده تا برخی از فعالان شبکه مجازی عنوان دیگری را بر این دیدار دوستانه بگذارند و تجمع کنندگان را سیاهی لشگرانی توصیف کنند که این بازیگر خود آنها برای این دیدار گمارده است.

به واسطه همین حاشیه‌ها باردیگر یکی از صنوف غالباً مغفول سینما یعنی هنروران در کانون توجه قرار گرفته است.

فارغ از قضاوت درباره صحت و سقم حضور هنروران در این ویدئو، که هنوز خود این بازیگر هم واکنشی به آن نداشته است، طرح این گمانه شائبه‌هایی را درباره جنس فعالیت هنروران در فضاهایی خارج از فرآیند حرفه‌ای فیلمسازی به وجود آورده است. واقعاً هنروران چه جایگاهی در سینمای ایران دارند و آیا فعالیت‌های جانبی از آن جنس که در این مورد اخیر مطرح شده است هم تاکنون داشته‌اند؟

برای یافتن پاسخ این سوالات سراغ یکی از مسئولان تأمین هنروران در سینمای ایران رفتیم و با او گفتگویی درباره نحوه کار آنها داشتیم.

کاش ما هم صنف داشتیم!

الناز عطایی یکی از فعالان حوزه تأمین هنرور برای پروژه‌های سینمایی که سابقه همکاری با پروژه‌های شاخصی همچون فیلم سینمایی «اتاقک گلی» را در کارنامه خود دارد، در گفتگو با خبرنگار مهر درباره وضعیت حضور هنروران در پروژه سینمایی توضیح داد: فعالان این حوزه معمولاً درددل‌ها و ناگفته‌های بسیاری دارند که شاید جای طرح همه آن‌ها در یک گفتگو نباشد. چند سالی است که در تلاش هستیم تا برای هنروران صنفی تشکیل شود. از خانه سینما و وزارت ارشاد پیگیر هستیم تا ما هم بتوانیم صنفی داشته باشیم تا کف و سقف دستمزد دریافتی هنروران از سوی آن مشخص شود.

وی افزود: هنروران در حال حاضر دستمزد ثابتی در پروژه‌های مختلف ندارند و معضل بزرگی هم که ما با آن مواجه هستیم این است که حتی از همکاران خودمان هم رودست می‌خوریم! البته منظورم همکاران باسابقه‌ام که سال‌ها در این عرصه خاک خورده‌اند نیست. اساساً در سینمای ما «مسئول هنروران» جایگاه تعریف‌شده‌ای ندارد و حتی در تیتراژ پایانی هم در آخر فهرست‌ها به او اشاره می‌شود. در برخی پروژه‌ها حتی احترام هنرورها هم حفظ نمی‌شود. در یک پروژه مدیر تولید و یا دستیار تهیه‌کننده خیلی هوای هنرورها را دارند اما در گروه دیگری اساساً هنرور را هیچ به حساب می‌آورند! نه مکان مناسبی برای استقرار و پذیرایی دارند و نه دستمزد مناسبی به آن‌ها پرداخته می‌شود. همه این‌ها به این دلیل است که ما صنف نداریم.

دستمزد هنرور؛ روزانه ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار تومان!

وی ادامه داد: در برخی پروژه‌ها هنروران ناگهان با دستمزدهایی مواجه می‌شوند که اساساً قابل محاسبه نیست! همین امروز براساس قراردادهایی که ما با پروژه‌ها می‌بندیم، در بهترین حالت برای هر روز مبلغ ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار تومان دست هنرور را می‌گیرد! از سال گذشته رقم قراردادی که ما با گروه‌ها می‌بندیم به ازای هر هنرور در هر روز فقط ۲۰۰ هزار تومان است. این مبلغ هم ارتباطی با مدیرتولید و یا تهیه‌کننده پروژه ندارد و با توجه به تأثیر تورم بر برآورد هزینه پروژه، برای آنها هم صرفه ندارد که بیش از این برای هنرور هزینه کنند. اما باید این نکته را مدنظر داشت که ما هم به‌عنوان هنرور داریم این تورم را تجربه می‌کنیم.

عطایی درباره تفاوت مبلغ قرارداد با مبلغی که به دست هنرور می‌رسد هم توضیح داد: بالاخره همه این هنروران نیاز به سرویس ایاب و ذهاب دارند و همه این هزینه‌ها برعهده مسئول هنروران است. در کنار هر گروه هنرور هم طبیعتاً یک لیدر باید حضور داشته باشد که ما به‌عنوان مسئول هنروران در هر پروژه با چند لیدر همکاری داریم و طبیعتاً پرداخت دستمزد آن‌ها هم در همین مبلغ قراردادها لحاظ می‌شود.

وی ادامه داد: به تمام این موارد خواب پول و تأخیر در پرداخت مبالغ از سوی پروژه‌ها را هم اضافه کنید و اینگونه نیست که به‌صورت روزمزد دستمزد هنروران از سوی پروژه پرداخت شود. دو سال گذشته در پروژه‌ای به نام «۲۸۸۸» حضور داشتم و مسئول هنروران آن پروژه بودم اما بعد از این مدت از آماده شدن فیلم، هنوز هم با ما تسویه حساب نشده است. از همین تهیه‌کننده بابت پروژه قبل‌ترش یعنی «سینما شهرقصه» هم بدهی دارم و این‌ها دردهای همکاران من است.

انگیزه هنروران برای کار با دستمزد پایین چیست؟

عطایی درباره انگیزه هنروران برای حضور در پروژه‌ها با این دستمزدهای بسیار ناچیز هم گفت: گروهی از این افراد یا بازنشسته هستند و یا جوانان زیر ۲۰ سالی که شرایط کاری مناسبی برای‌شان فراهم نیست. گروه بیشتری از این افراد که غالباً وارد این حوزه می‌شوند و ماندگار هم نیستند، افرادی هستند که می‌خواهند حضور در این فضا را تجربه کنند. گاهی حتی انگیزه بازیگری دارند و وقتی می‌آیند با واقعیت‌های سیاهی‌لشگری یا هنروری آشنا می‌شوند، این کار را رها می‌کنند. فارغ از انگیزه این افراد مسئله این است که بیاییم فکر کنیم دستمزد روزی ۲۰۰ هزار تومان برای حضور تمام وقت یک فرد در یک پروژه، منطقی و منصفانه است؟

مواردی مانند برگزاری افتتاحیه‌های مرتبط با برخی برندها و یا حتی برای یک سوپرمارکت و فروشگاه مبلمان داشته‌ایم که برای تأمین هنرور سراغ ما می‌آیند. در این موارد که شرایط فیلمبرداری و حضور در پروژه تصویری وجود ندارد، مبالغ قراردادی ما هم متفاوت است

وی با اشاره به اینکه برخی افراد حتی با داشتن وضعیت مالی مناسب و صرفاً برای تجربه حضور در یک پروژه سینمایی سراغ هنروری می‌آیند، توضیح داد: خاطرم هست یک بار برای پروژه‌ای فراخوان داده بودیم و فردی از اردبیل می‌خواست برای کار بیاید. من خیلی دلسوزانه به او گفتم که من فراخوان داده‌ام تا کارم راه بیفتد اما آنقدر ارزش ندارد که بخواهی از اردبیل بیایی! به او گفتم در این کار دیده نخواهی شد، اما تأکید کرد که می‌خواهد این فضا را تجربه کند. بالاخره هم آمد و بعدش به من گفت واقعاً راست می‌گفتید. آنچه از را دور تصور می‌کردم چیز دیگری بود و من به او گفتم فکر نکنید هنروری راه ورود به سینما و مقدمه‌ای برای بازیگر شدن شماست.

عطایی تأکید کرد: از نظر درآمد حتی نمی‌توان این کار را شغل هم دانست. من به همه جوانانی که می‌آیند می‌گویم عمر خود را هدر ندهید و سراغ شغل‌های دیگر بروید.

وی درباره عقد قرارداد تأمین هنرور برای برنامه‌هایی غیر از پروژه‌های سینمایی و تلویزیونی هم توضیح داد: مواردی مانند برگزاری افتتاحیه‌های مرتبط با برخی برندها و یا حتی برای یک سوپرمارکت و فروشگاه مبلمان داشته‌ایم که برای تأمین هنرور سراغ ما می‌آیند. در این موارد که شرایط فیلمبرداری و حضور در پروژه تصویری وجود ندارد، مبالغ قراردادی ما هم متفاوت است.

پیشنهاد تأمین هنرور برای تغییر نتایج انتخابات شورای شهر!

این مدیر تأمین هنروران در پروژه‌های سینمایی در ادامه گفت: در این میان برخی موارد هم برای تأمین هنرور هست که خیلی از همکارانم در میان مسئولان تأمین هنروران، مثل خود من آن‌ها را انجام نمی‌دهند. شاید ظاهر قضیه این باشد که برای من نوعی مهم درآمد است و برای هر فضایی می‌تواند آدم جور کنم اما گاهی پیشنهادهای عجیبی می‌شود. مثلاً برای جذب هنرور در زمینه تأثیر بر نتایج انتخابات شورای شهر در یک حوزه انتخابیه خاص! ما از این جنس پیشنهادات هم داشته‌ایم اما واقعاً ورود به این عرصه‌ها را خارج از اخلاق و انصاف می‌دانیم. اتفاقاً برای این موارد دستمزدهای بسیار بالاتری هم پیشنهاد می‌شود اما من و خیلی از همکارانم این پیشنهادات را نمی‌پذیریم.

وی درباره اینکه آیا بهره‌گیری از هنروران در فضای رویدادهای هنری مانند آئین افتتاحیه یک فیلم و یا برای استقبال از یک بازیگر خاص هم وجود دارد یا نه گفت: شخصاً تا به امروز با چنین پیشنهادی مواجه نشده‌ام و در چند نوبت که در برنامه اکران خصوصی یک فیلم حضور داشتیم، به‌عنوان عوامل فیلم ما را هم دعوت کرده بودند. از آنجایی که هنرورها معمولاً زیرمجموعه یکی از مسئولان تأمین هنرور هستند، بعید می‌دانم یک بازیگر بتواند به‌صورت شخصی در زمینه تأمین هنرور و استخدام افراد برای شلوغ کردن برنامه‌های خود اقدام کند. البته در مواردی هم شنیده‌ام که برخی خرج‌های اینگونه هم می‌کنند اما به‌شخصه تا به امروز با چنین پیشنهادی مواجه نبوده‌ام.

وقتی امیریوسفی، رئیس شد

محسن امیریوسفی رئیس کانون کارگردانان سینمای ایران شد.

به گزارش سینمای خانگی به نقل از روابط‌عمومی کانون کارگردانان سینمای ایران، عصر روز سه‌شنبه دوم خرداد ۱۴۰۲ اولین جلسه هیات مدیره کانون کارگردانان سینمای ایران (انجمن صنفی کارفرمایی کارگردانان سینما) با حضور همه منتخبان در خانه سینما برگزار شد و هیات مدیره جدید انتخابات داخلی خود را انجام دادند که نتایج آن به شرح ذیل است:

محسن امیریوسفی رئیس
محمدرضا عرب نایب رئیس
فریدون جیرانی دبیر
وحید موسائیان خزانه‌دار
مازیار میری سخنگو

پیش از این در ۱۹ اردیبهشت مجمع عمومی کانون کارگردانان سینما با حضور اعضا برگزار شد که با رای ۲۱۳ نفر، هیات مدیره جدید کانون انتخاب شدند:

فریدون جیرانی، تهمینه میلانی، محسن امیریوسفی، مازیار میری، محمدرضا عرب، وحید موسائیان، مهدی جعفری، آیدا پناهنده و دانش اقباشاوی.

علی البدل: سامان سالور، قدرت‌الله صلح میرزائی.
بازرس: نادر مقدس.
علی‌البدل: اصغر نعیمی.

آیا «رصتا» نماینده واقعی همه سکوهاست؟

رئیس سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی درخصوص تشکیل مجمع رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر ایران توضیحاتی ارائه کرد.

به گزارش رسانه سینمای خانگی به نقل از روابط عمومی سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر در فضای مجازی(ساترا)؛ سعید مقیسه درباره فعالیت «رصتا» گفت: مجمع رصتا به‌ عنوان نهادی صنفی با رویکرد خود تنظیم‌گری مشارکتی در حوزه صوت‌و تصویر فراگیر با عضویت، حضور و مشارکت تمام رسانه‌های دارای مجوز از ساترا، هم‌زمان با برگزاری اولین نمایشگاه «رصتا»، فعالیت خود را آغاز کرد.

وی افزود: شورای راهبری مجمع رصتا با امکان مشارکت همه مجوزگیرندگان از ساترا، امروز ششم اردیبهشت‌ماه انتخاب خواهند شد و نقش ساترا در تشکیل مجمع صرفا تسهیل‌گری است و نه تصدی‌گری.

مقیسه در ادامه تأکید کرد: سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت‌و تصویر فراگیر با هدف تعامل هرچه بیشتر و بهتر با نهاد صنفی یادشده، امکان عضویت نمایندگانی را که از طرف شورای راهبری انتخاب می‌شوند، در شوراهای تخصصی ساترا فراهم کرده است که قطعا اقدامی مؤثر برای تنظیم‌گری تعاملی است. این شوراها فعلا عبارت‌اند از: شورای صدور مجوز تولید، شورای صدور مجوز انتشار، شورای حمایت‌های محتوایی مانند توزیع بسته‌های محتوای سازمانی، شورای حمایت‌های دولتی مانند توزیع بودجه‌های دولتی مانند تبصره ۶ و مانند آن، شورای صندوق تسهیلات، شورای حمایت‌های اختصاصی ساترا مانند بهره‌مندی از تسهیلات مجموعه آومیک، شورای داوری و میانجی‌گری برای رفع اختلاف‌های احتمالی بین مجوزگیرندگان یا عوامل تولید، شورای رسیدگی به تخلفات، شورای تدوین مقررات، شورای تنظیم‌گری داده‌محور و فناوری، شورای تعیین صلاحیت حرفه‌ای، شورای رقابت ساترا، شورای نمایشگاه و جشنواره «رصتا»، شورای ارزیابی و رتبه‌بندی رسانه‌ها، شورای سواد رسانه، شورای ممیزی بعد از انتشار و شورای نقشه بازار.

رئیس ساترا در پایان خاطر نشان کرد: این شوراها و دیگر مجامع تصمیم‌گیری به مجمع رصتا کمک خواهند کرد که یک مجمع مؤثر برای حمایت از صنف سکوهای صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی باشد. مجمع رصتا نماینده واقعی و بدون شرط تمام سکوهای دارای مجوز از ساترا است؛ در‌حالی‌که انجمن‌های صنفی متعددی که با موضوع‌های مرتبط با مأموریت ساترا تشکیل شده‌اند، تنها نماینده تعداد محدودی از سکوهای فعال یا کنشگران عرصه صوت و تصویر فراگیر هستند که عضویت در آنها مستلزم پرداخت حق عضویت و پذیرش هیئت‌مدیره فعلی است.

امروز چهارشنبه ششم اردیبهشت‌ماه، رأی گیری اعضای هیئت رئیسه مجمع رصتا از میان ۷۴ کاندیدا که همگی جزو مدیران سکوهای بخش خصوصی دارای مجوز از ساترا هستند به انجام خواهد رسید.

پشت پرده اتفاقات اخیر در جامعه‌ی سینمایی، خانه‌سینما، و قاچاق فیلم‌ها

مدیرکل دفتر نظارت بر مراکز، مشاغل و مجامع سازمان سینمایی با اشاره به اینکه ثبت صنوف سینمایی در وزارت کار غیر قانونی است که در دوره‌های قبل با مشورت غلط برخی مدیران صورت گرفته، تأکید کرد: اصناف خانه سینما باید برای رسیدگی به مطالبات خود در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شوند.

به گزارش رسانه سینمای خانگی به نقل از خبرگزاری ایلنا، سال گذشته سینمای ایران درگیر حواشی بسیاری بود که این حواشی بعضاً به شرایط اجتماعی و سیاسی کشور نیز مربوط می‌شد تاجایی‌که به طور کل سینمای ایران را در سالی که گذشت در شرایطی ملتهب قرار داد و به همین دلیل از این پس هر تصمیم و اقدام سازمان سینمایی برای رسیدگی به مشکلات ایجاد شده، بسیار مهم و تأثیرگذار در آینده سینمای ایران خواهد بود. اینکه این تصمیمات چه خواهد بود و کدام محورهای اصلی سینمای ایران را هدفگذاری خواهد کرد را با حسین طلابیگی (مدیرکل دفتر نظارت بر مراکز، مشاغل و مجامع سازمان سینمایی) در میان گذاشتیم. در ادامه مشروح این گفتگو را می‌خوانید:

در سالی که گذشت سینما با فراز و فرودهای فراوانی همراه بود که بخشی از آن درباره به خطر افتادن معیشت سینماگران بود. قطعاً فعالیت موسسات سینمایی، غیر سینمایی، موسسات پخش داخلی و بین‌المللی نیز به امرار معاش قشری از سینماگران مربوط می‌شود. به اعتقاد شما این مراکز چه اقداماتی را به عنوان راهکارهای اصلی مورد توجه قرار دادند؟

سال ۱۴۰۱ با حواشی متعددی شروع شد، یکی از این حواشی که در ادامه سال‌های گذشته بود به بحث بیماری کرونا و تعطیلی بعضی از مراکز و مؤسساتی مربوط می‌شد که تأثیر بسزایی بر مرحله تولید و سرمایه‌گذاری در سینمای ایران داشته است، مسئله بعدی متأسفانه اغتشاشاتی است که باز باعث جنجال‌آفرینی‌هایی در حوزه هنر به‌ویژه سینما شد و باعث کند شدن روندی بود که تقریباً بعد از مهار بیماری کرونا توسط دولت اتفاق افتاده بود و این اغتشاشات یک برنامه هدفمند بود که اقتصاد کشور و به تبع آن اقتصاد سینما را نشانه گرفته بود و اینها در حوزه مخصوصاً فرهنگ و سینما باعث رکود دوباره تولید و فعالیت برخی از مؤسسات سینمایی شد. البته بخشی از این اغتشاشات و در اصل بروزهای بیرونی‌اش بیشتر نمایشی بود یعنی بخشی از بدنه سینما همچنان به کار خودشان ادامه دادند، آنها فعالیت‌هایی را انجام داده و می‌دهند که سال‌های گذشته به دلیل شیوع کرونا انجام نشده بودند و همچنین در سال جدید پیگیر برنامه‌های تولیدی‌شان شده‌اند چراکه دیگر مشکل کرونا وجود ندارد که بخواهد تعطیلی ایجاد کند. در آن زمان به واسطه دستورالعمل‌هایی که باید در تولیدات رعایت می‌شد و همچنین در حوزه نمایش فیلم، سینماها با چالش مواجه شده بودند به طوری که باید فاصله اجتماعی رعایت می‌شد یا در ساعاتی باید سالن‌ها تعطیل می‌شدند، مسایلی به وجود آمده بود اما ظاهراً برخلاف فضایی که ایجاد شده بود، تولیدات با اطلاعات کمتر یا به صورت چراغ خاموش برای بی‌حاشیه‌تر کردن فرایند تولید برای جلوگیری از شکل‌گیری حاشیه برای عوامل جریان تولید فعال بود. 

در حوزه اغتشاشات و واکنش‌های سیاسی نیز سال گذشته جشنواره فیلم فجر نشان داد که علی‌رغم فضاسازی‌های فراوان برای به تعطیلی کشاندن جشنواره توسط بدخواهان سینما، این رویداد با رونق برگزار شد و حتی دو فیلم بیشتر از سال ۱۴۰۰ یا سال‌های گذشته که با ۲۲ فیلم برگزار می‌شد، به دلیل ترافیک فیلم‌ها در بخش انتخاب به جدول بخش مسابقه اضافه و این دوره از جشنواره با ۲۴ فیلم داوری شد و همچنین حواشی کمتری نسبت‌ به سال‌های گذشته اتفاقا افتاد. درنهایت درباره جشنواره در سالی که گذشت، خوشبختانه می‌توان گفت فیلم‌ها خیلی حواشی اساسی نداشتند و با حضور مردم جشنواره پرشوری را شاهد بودیم.

در حوزه تولیدات غیر سینمایی هم جشنواره فیلم کوتاه را داشتیم که به اذعان کارشناسان خیلی خوب برگزار شد. جشنواره سینما حقیقت که تولیدات مستند در آن‌جا به نمایش درمی‌آید، هم به‌خوبی برگزار شد. فیلم‌های بسیاری هم در جشنواره‌ها حضور داشتند که نشان‌دهنده فعالیت خوب موسسات تولید آثار سینمایی و غیرسینمایی است. بنابراین شاید خیلی بروز آنچنانی در حوزه درونی سینما نداشتیم ولی مشکلی که موثرتر از این حواشی بود، بحث افزایش هزینه‌های تولید و اجاره‌ی مکان و لوکیشن بود که متأسفانه چالش‌هایی را برای مؤسسات، به خصوص موسسات تولید مستند و آثار غیر سینمایی ایجاد کرد. بنابراین با هدف کمک به این موسسات، دولت سیزدهم در ابتدای شروع به کارش یکی از برنامه‌هایی که در دستور کار خودش قرار داد، کمک به رفع موانع تولید برای ایجاد بنگاه‌های تولیدی توسط بخش خصوصی بود که با توجه به کارگروه رفع موانع تولید که در وزارت اقتصاد فعال شده، خیلی از مشکلاتی که در حوزه مجوزها بود را برطرف کردند و با همکاری‌هایی که در وزارتخانه‌ها و مجموعه‌های مختلف دولتی اتفاق افتاد و هم‌افزایی یکسری سامانه‌ها که برخی از آن‌ها پیش‌تر نیز فعال بودند و متصل کردن آن‌ها به درگاه ملی مجوزها، سرعت صدور مجوز به‌سرعت بالا رفت و با سرعت بیشتری مجوز برای اشخاص صادر شد. درنهایت در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مخصوصاً در سازمان سینمایی نیز سامانه صدور مجوزهای این سازمان به سامانه درگاه ملی مجوزهای دولت متصل شد و سرعت صدور مجوز به‌ صورت قابل توجهی افزایش پیدا کرد.

یکی از اقدامات دیگری که در این حوزه انجام شد، این بود که ما از طریق برگزاری سمینارهایی با مراکز استان‌ها که صدور مجوز در مراحل اولیه‌اش در این مراکز شکل می‌گیرد، توجیهات کامل برای مدیران کلی که به تازگی در دولت مستقر شده‌اند را ارائه دادیم و به کارشناسان آموزش‌های لازم داده شد تا بتوانند با این سامانه همراهی کنند تا کار صدور مجوز برای ارباب‌رجوع به‌سرعت اتفاق بیفتد و خوشبختانه با ایجاد ارتباط از طریق سامانه پیام‌رسان‌های داخلی که با استان‌ها برقرار است در حال حاضر اگر مشکلی در استان برای یکی از  ارباب‌رجوع‌ها و مراجعه‌کننده‌ها پیش بیاید بلافاصله با کارگروهی که در سازمان سینمایی در مجموعه دفتر نظارت بر مراکز و مشاغل فعال است، در میان گذاشته می‌شود و مشکل پیگیری و رفع خواهد شد.

می‌توان گفت برای اولین‌بار است که چنین ارتباطی را به‌ صورت گسترده در سطح کشور و مراکز استان‌ها صورت داده‌ایم. از طرفی مجوزهایی که  تمدید می‌شوند، مجوزهایی هستند که به‌صورت دائمی صادر می‌شود و بخش خصوصی دیگر نیاز ندارد هر سال یا چند سال یک‌بار برای تمدید آن مراجعه کند. بر این اساس در سال ۱۴۰۱ در کل کشور برای ۳۸ مؤسسه تولید اعم از غیر سینمایی، سینمایی و پخش و پخش بین‌الملل مجوز صادر شد و برای ۴۸ مؤسسه هم در حوزه‌های مختلف که عرض شد، مجوز تمدید صادر شده که این تمدیدها دائمی‌ست و نیاز به مراجعه مجدد هم ندارد.

این آمار نشان از رشد تعداد مؤسسات دارای مجوز  در حوزه سینما است و از طرفی ما برای نظارت بر فعالیت این مؤسسات هم برنامه‌هایی را طرح ریزی کرده‌ایم که بر اساس آن از این مؤسسات بازدید می‌شود و بر چگونگی و نحوه فعالیت آنها نظارت خواهد شد. در عین‌حال موسسات هم مشکلاتشان را مطرح می‌کنند تا اگر این مشکلات از طرف ما قابل‌حل باشد، به سرعت پیگیری شود. ما سعی می‌کنیم راه‌حلی برای مشکلات در نظر بگیریم که منجر به حل آنها شود. در اصل این بازرسی‌ها صرفاً جهت نظارت بر فعالیت موسسات نیست بلکه بحث برطرف کردن مشکلات مؤسسات را در این بازدیدها در نظر می‌گیریم.

بحث ارزشیابی هنرمندان به چه مرحله‌ای رسید و این ارزشیابی بر چه اساسی صورت می‌گیرد و چه کارکردی برای سینمای ایران دارد؟

معیار ارزشیابی براساس مصوبه شورایعالی انقلاب فرهنگی در رابطه با ارزشیابی هنرمندان است. در آن مصوبه شرایط و ضوابط این ارزشیابی تعریف‌ شده است. یک کمیته تخصصی در معاونت‌های مربوطه تشکیل می‌شود که در حوزه سازمان سینمایی و معاون سینمایی، کمیته تخصصی سینما با حضور سه نفر از کارشناسان حوزه سینما که باید حداقل دارای درجه یک هنری یا مدرک دکترای هنر در رشته سینما باشند، تشکیل می‌شود و رئیس آن کمیته هم رئیس سازمان سینمایی است و مدیرکل دفتر نظارت بر مراکز و مشاغل، دبیر آن شورا است.

این کمیته تخصصی در اصل یک کمیته مشورتی است. پس از این‌که ارزشیابی هنرمندان براساس معیارهایی که در مصوبه شورایعالی انقلاب فرهنگی مشخص شده، انجام شد این نتایج به شورای ارزشیابی هنرمندان مستقر در وزارت ارشاد ارسال خواهد شد و در آن‌جا هم شورایی با حضور رئیس و دبیر کمیته تشکیل می‌شود که مباحث طرح‌ شده در  کمیته تخصصی مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت و آثار هنرمندان بررسی می‌شود و بر اساس آن تصمیم نهایی برای پیشنهاد ارائه شده توسط کمیته تخصصی در درجه‌های مختلف و هنری از جمله درجه ۱ ، ۲ ، ۳ ،۴ و ۵ گرفته خواهد شد. آن‌چه مسلم است در این شورا ارزش هنری آثار هنرمندان بررسی می‌شود که به یکی از این درجات گفته‌ شده، ختم خواهد شد. درنهایت براساس این درجات، هنرمندان قضاوت می‌شوند. درجه‌بندی‌ها در اصل مزیت‌هایی هم برای هنرمند دارد که یکی از این مزیت‌ها این است که درجه هنری ارائه شده معادل مدرک تحصیلی محاسبه می‌شوند. درجات هنری ۱ معادل دکترا درجه ۲ معادل کارشناسی ارشد، درجه ۳ معادل کارشناسی، درجه ۴ معادل فوق‌دیپلم و ۵ معادله دیپلم محاسبه خواهد شد. البته این به‌معنای آن نیست که درجه‌بندی هنرمندان صرفا برای معادل‌سازی درجه با مدرک تحصیلی باشد و این تنها یکی از مزیت‌های این مورد است و یکی دیگر از مزیت‌هایش این است که  هنرمندان درجه ۱ و ۲ می‌توانند در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی در رشته‌های مختلف که  مدرک هنری آن را دریافت کرده‌اند، مبادرت به تدریس کنند و در جشنواره‌ها یا در شوراهای تخصصی و شوراهای هنری مثل کمیته تخصصی به‌عنوان مشاور از ظرفیت هنری این‌ عزیزان استفاده خواهد شد.

البته کسانی که درجه یک هنری دریافت می‌کنند در مجموعه پیشکسوتان وزارت ارشاد هم عضویت خواهند داشت و مزیت‌های دیگری هم به اهتمام رئیس سازمان در این حوزه پیش‌بینی شده که در صورت تصویب اطلاع‌رسانی خواهد شد.

 سال گذشته برخی سینماگران با مشکلات قضایی مواجه شدند و این یکی از پر رنگ‌ترین حواشی سال ۱۴۰۱ در سینمای ایران بود. برای رسیدگی به این موضوع چه تعاملاتی با قوه قضاییه صورت گرفته است؟

رفع مسائل و مشکلات سینماگران یکی از دغدغه‌های سازمان سینمایی به‌عنوان متولی سینمای ایران است البته این مشکلات صرفاً مربوط به سال ۱۴۰۱ نبود سال‌های گذشته هم مباحث و مشکلاتی برای هنرمندان پیش آمده که به‌عنوان مرجع رسیدگی به امور سینماگران، دفتر نظارت بر مراکز و مشاغل به آن‌ها رسیدگی می‌کند. از ابتدای سال گذشته نیز مشکلات حقوقی و قضایی که برای مستندسازان پیش آمده بود در تعامل با مراکز امنیتی و مخصوصا با توجه ویژه دادستان محترم کل کشور، معاونین محترم ایشان مخصوصا معاون حقوق عامه و پیشگیری از وقوع جرم و مشاور محترم دادستانی این مشکلات پیگیری و حل شد.

سال گذشته شاهد شرایطی در حوزه مسائل سیاسی و اغتشاشات بودیم که متأسفانه نقش هنرمندان در این مورد بیشتر از همیشه بود. دشمنان خارجی و داخلی که از ظرفیت و جایگاه بالای هنرمندان، به‌خصوص هنرمندان سینما به خوبی آگاه هستند و می‌دانند که آنان در بین مردم جایگاه اجتماعی بالایی دارند، سعی کردند با برانگیختن احساسات این عزیزان، آن‌ها را درگیر حواشی و مسائل سیاسی کنند که متأسفانه باتوجه به اینکه هنرمندان ما در زمینه سیاسی تخصصی ندارند، بیشترشان تحت تأثیر احساسات هستند و همین افراد مورد سوءاستفاده در موج‌سواری رسانه‌ای دشمنان قرار گرفته و درگیر حواشی شدند. تعداد زیادی از این افراد نیز از روی ناآگاهی مباحثی را طرح کردند که واقعیت نداشته و در شأن آن‌ها نبود که اینگونه اعتبار خود را خرج مطامع دشمن کنند و فضای کاذبی ایجاد کنند اما متأسفانه برخی از طریق تحریک عواطف جوانان موجب بروز مشکلاتی در جامعه و درگیری‌هایی در سطح کشور شدند که مردم را هم دچار مشکل کردند.

سازمان سینمایی برای پیگیری این مسئله و حل مشکلات، برنامه‌های مختلفی را طرح‌ریزی کرد و با تعداد زیادی از این هنرمندان از طریق تماس تلفنی یا حضوری گفتگو شد تا این عزیزان از مباحث پشت پرده سوءاستفاده‌های شبکه‌های معاند در فضای مجازی یا شبکه‌های ماهواره‌ای آگاه شوند. حتی جلساتی متعدد در سازمان سینمایی یا موسسات تابعه تشکیل شد و این دوستان دعوت شدند و با حضور کارشناسان و مسئولان مجموعه امنیتی، انتظامی و قضایی وقایع و اتفاقاتی که منجر به آشوب‌ها شد برای آنها تشریح و تعداد زیادی از این دوستان توجیه شدند اما با وجود توجیهات صورت گرفته و عدم همراهی تعداد زیادی از این دوستان با این شبکه‌ها، دشمن به تحریک احساسات هنرمندان و هنردوستان ادامه می‌داد و هنوز آن‌ها درگیر این فضای ملتهب می‌شدند و به جهت اینکه روال قانونی و توجیهی برای این دوستان طی شده بود و گفتگوهای زیادی هم علی‌رغم ادعای اینکه نظام جمهوری اسلامی اهل گفتگو نیست، صورت گرفت، بازهم برخی دوستان و هنرمندان عزیز روی احساسات و عواطف درگیر ماجراهایی شدند و درنهایت برای این افراد پرونده‌هایی در مراجع قضایی تشکیل شد و برخی از این پرونده‌ها به محکومیت‌هایی منجر شد. در این مرحله و حتی پس از تشکیل پرونده باز هم با مراجع قضایی صحبت شد و در گفتگو با هنرمندان و تعاملاتی که شکل گرفته بود، بار دیگر بخشی از این مسائل برطرف شد. در این مورد مراجع قضایی و به خصوص دادستانی محترم همراهی بسیاری با ما داشتند و حتی در برخی موارد قاضی پرونده با افراد صحبت کرد، شرایط تشریح شد و بخشی از این تعاملات به بازنگری در پرونده‌ها منجر شد که در نهایت شاهد بودیم با درخواست رئیس قوه قضاییه و با عفو پدرانه رهبر معظم انقلاب به همه کسانی که در این اغتشاشات درگیر بودند، پرونده‌هایی که برای این افراد تشکیل شده، بدون درج سوءپیشینه همه پاک شد. خوشبختانه با تعاملاتی که ایجاد شد همه این مسائل برطرف شد اما متأسفانه برخی از این افراد هنوز بعد از این همه عطوفت نظام باز به کار خودشان ادامه دادند و طبق قانون دوباره فراخوانده شدند و با آن‌ها گفتگو شد. در حال حاضر نیز محرومیت‌هایی که باقی‌مانده‌ای از ماجراهای اخیر بوده در حال رفع شدن است.

البته باید بگویم فعالیت‌های صورت گرفته از سوی سازمان سینمایی از موضع جایگاه اقتدار نظام بود و اینگونه نبود که موقعیت ضعفی به دلیل شرایط، ایجاد شده باشد. تعامل با هنرمندان یک  امر دوسویه بود که  باید اتفاق می‌افتاد؛ در اصل این اقدامات نوعی آگاهی‌رسانی به هنرمندان بود که آن‌ها را متوجه شرایط کنیم. به هر حال ما با هنرمندان سال‌ها فعالیت کردیم و خودمان بخشی از این هنرمندان هستیم. مدیرانی که درحال‌حاضر در سازمان سینمایی فعالیت می‌کنند جدای از این عزیزان نیستند و سال‌ها با این دوستان در فعالیت‌های سینمایی همکار بوده‌اند و شرایط آن‌‌ها را می‌دانند و مطلع هستند که هر کدام از این دوستان چه روحیاتی دارند. همواره نیز سعی شده با تعامل و گفتگو مسأیل و مشکلات برطرف شود.

یکی از مطالبات سینماگران در سال‌های اخیر ارتباط بهتر سازمان سینمایی با خانه سینما و صنوف است، چه اقداماتی در بهبودی این ارتباط صورت گرفته است؟

در این دولت مدیران سازمان سینمایی در بالاترین سطح که آقای خزاعی رئیس سازمان سینمایی هستند و تعداد زیادی از دیگر مدیران از جمله خودِ بنده، آقای سهرابی و… عضوی از خانواده سینما هستیم و هر کدام از ما در صنوف سینمایی عضو هستیم بنابراین با شروع این دولت، برنامه سازمان سینمایی تعامل با صنوف سینمایی و خانه سینما بوده است.

متأسفانه از حدود ۵ هزار سینماگری که در صنوف مختلف سازمان در خانه سینما فعالیت می‌کنند حدود ۴ تا ۵ درصد از افراد همیشه دنبال مباحث شخصی خودشان و یا مطالبات سیاسی بوده‌اند و جریان خانه سینما را در سال‌های گذشته که مربوط به این دوره هم نمی‌شود، همیشه به انحراف کشیده‌اند. وظیفه ذاتی خانه سینما رسیدگی به مشکلات سینماگران و مطالبات معیشتی آن‌ها است اما کسانی که به دنبال مسائل دیگری غیر از وظایف‌ صنفی بوده‌اند و خارج از قاعده رفتار کرده‌اند، در دوره‌های مختلف خانه سینما را با مشکلاتی مواجه کرده‌اند.

متأسفانه در دوره‌ای هم با اشتباهاتی که از سوی حتی برخی از مدیران سازمان سینمایی اتفاق افتاده و راهنمایی‌های نادرست آن‌ها، صنوف سینمایی به وزارت کار معرفی شدند تا از آنجا مجوز صنف کارگری دریافت کنند درحالیکه طبق مصوبه شورایعالی انقلاب فرهنگی، مجموعه‌هایی که در حوزه فرهنگ و هنر و خصوصاً سینما و تئاتر فعالیت می‌کنند باید مجوز فعالیت خودشان را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی دریافت کنند، اما صنوف سینمایی به بخش ثبت شرکت‌ها برای صنوف کارگری معرفی شده، شناسه ملی دریافت کرده‌اند و این در حالی است که صنوفی که مجوز فعالیت از وزارت کار دریافت کرده‌اند در خانه سینمایی که مجوز فعالیت از وزارت ارشاد دریافت کرده، قرار دارند. همه این مسائل ما و مدیران خانه سینما را دچار مشکل کرده است. بنابراین برای حل این مشکل تمام این عزیزان باید مجوز فعالیتشان  را به‌عنوان اصناف هنری از وزارت ارشاد و سازمان سینمایی دریافت کنند.

درحال حاضر مشکلات اساسنامه‌ای و حقوقی که بهانه عدم تشکیل صنوف در وزارت ارشاد بود هم توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی رفع شده است و صنوفی که از وزارت کار مجوز فعالیت دریافت کرده‌اند، نمی‌توانند برای تشکیل خانه سینما از وزارت ارشاد مجوز بگیرند و طبق مصوبه وزارت کار هم صنوف کارگری و کارفرمایی با هم نمی‌توانند یک  اتحادیه یا تشکل ایجاد کنند و به همین دلیل تهیه‌کنندگان و کارگردانان و عرضه‌کنندگان یا پخش‌کننده‌های فیلم که خودشان را به ‌عنوان مجموعه کارفرمایی ثبت کرده‌اند، نمی‌توانند با صنوف دیگری که به‌ عنوان صنوف کارگری ثبت شده‌اند، یک‌جا اتحادیه یا خانه سینما تشکیل بدهند و بر همین اساس دوباره دچار مشکل شده‌اند.

در بین برخی صنوف چنددستگی وجود دارد و حتی در صنف تهیه‌کنندگان که از چهار تشکل، اتحادیه تهیه‌کنندگان تشکیل شده اختلافاتی وجود دارد. سازمان سینمایی برای رفع این اختلافات چه اقداماتی داشته است؟

خیلی از هنرمندان صنوف مختلف حاضر نبودند که صنف خود را به عنوان یک صنف کارگری در وزارت کار ثبت کنند و فشارهایی که از طرف خانه سینما به این صنوف برای ثبت در وزارت کار وارد شد، انشقاقی بین هنرمندان ایجاد کرد که نمونه آن بین چهار تشکل تهیه‌کنندگان سینما دیده می‌شود. یکی از مشکلات این است که تشکل‌های تهیه‌کنندگان نتوانستند به یک تشکل واحد تبدیل شوند. یکی از این تشکل‌ها که قانوناً مجوز خودش را از وزارت ارشاد گرفته از مجموعه خانه سینما اخراج شده و الان هم به این وضعیت اعتراض دارد و البته این تنها مربوط به صنف تهیه‌کنندگان نمی‌شود و صنوف دیگری هم هستند که به این وضعیت خانه سینما اعتراض دارند. این مشکلات در سال‌های گذشته و در طول سالیان متمادی پیش آمده و نباید توقع رفع فوری آن‌ها را داشته باشیم، حل این مسئله نیاز به زمان دارد. ما درحال‌ رایزنی با مدیران خانه سینما هستیم که بتوانیم مشکلات را با همفکری هم حل کنیم که البته درحال‌حاضر خیلی از مباحث سینماگران از طریق خانه سینما و در تعامل با وزارت ارشاد در حال حل شدن و برطرف شدن است.

بخشی از تعاملاتی که با خانه سینما در حال حاضر وجود دارد بحث معرفی سینماگران به سازمان امور مالیاتی برای بخشودگی مالیاتی، مباحث داوری‌های خانه سینما، رسیدگی به مسائلی چون شورای حل اختلافی که به اختلافات سینماگران در حوزه قراردادها و فعالیت‌هایشان رسیدگی می‌کند و موارد دیگر است. در کنار آن مباحث معرفی این عزیزان به صندوق اعتباری هنر هم در حال انجام است و همچنین معرفی بیمه‌ای این عزیزان، پیگیری بیمه تکمیلی و مباحث این‌چنینی نیز در حال حاضر درحال انجام است و ما معتقدیم که نباید اختلافاتی که امروز وجود دارد سینماگران را دچار مشکل کند.

در پایان این بحث باید به این نکته اشاره کنم، در حوزه اختیارات حاکمیتی که عرض شد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مخصوصاً سازمان سینمایی باید پاسخ‌گوی مسائل مرتبط با سینما به مراجع مختلف از جمله مراجع نظارتی مثل مجلس شورای اسلامی، قوه قضاییه، مراجع امنیتی و غیره باشد؛ بنابراین بخش زیادی از این مسائل که متأسفانه ازسوی برخی از سینماگران درباره آن دقتی صورت نمی‌گیرد متوجه سازمان سینمایی است، سازمان باید پاسخ‌گوی وظایف تعریف شده در قوانین باشد. موضع‌گیری‌های سیاسی خانه سینما در ماجراهای اغتشاشات اخیر مشکلات موجود را پیچیده‌تر و کمک به هنرمندان این حوزه را سخت‌تر می‌کند. امیدواریم در سال جدید با تعاملی که بین خانه سینما و سازمان سینمایی صورت خواهد گرفت، مشکلات برطرف شده و خانه به ریل قانونی برگردد.

برخی سینماگران معتقد هستند که در انتخابات خانه سینما تخلفاتی صورت گرفته است که بعضاً از سازمان سینمایی نیز خواستار رسیدگی به این تخلفات شده‌اند. سازمان سینمایی چه اقداماتی در این مورد داشته است؟

مجوز فعالیت خانه سینما طبق قانون و مصوبه شورایعالی انقلاب فرهنگی توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صادر می‌شود و سازمان سینمایی به‌عنوان بازوی مشورتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مشورت تخصصی ارائه خواهد داد. در خصوص برگزاری انتخابات خانه سینما نماینده‌ای از وزارت ارشاد در انتخابات خانه سینما حضور پیدا کرد و انتخابات با اختلافاتی که در مجموعه آن جلسات بود، برگزار شد و چند صنف از جمله یک نفر از صنف تهیه‌کنندگان هم به نحوه برگزاری انتخابات اعتراض داشتند که اعتراض خودشان را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارائه دادند. سازمان سینمایی هم نظر کارشناسی خودش را به دبیرخانه هیأت رسیدگی به امور مراکز فرهنگی ارائه داد و با توجه به این‌که مرجع رسیدگی به این مسائل دبیرخانه هیأت رسیدگی به امور مراکز فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است؛ آنچه آن‌ها تصمیم بگیرند مرجعیت قانونی دارد و سازمان سینمایی در این خصوص مسئولیتی ندارد.

با جدی‌تر شدن اکران آنلاین در سینمای ایران، چه اقدامات تازه‌ای جهت جلوگیری از قاچاق فیلم‌های سینمایی صورت گرفته است و دفتر نظارت بر مراکز، مشاغل و مجامع چه برنامه‌ای برای سال آینده دارد؟

خوشبختانه در سازمان سینمایی مخصوصاً مؤسسه سینما شهر اقدامات خوب و قابل‌توجهی پیش‌بینی‌شده است. چه به‌لحاظ سخت‌افزاری و چه نرم‌افزاری امکاناتی در نظر گرفته شده که بخش زیادی از این مشکلات را برطرف خواهد کرد. ان‌شاءالله بزودی آن دستاوردها هم توسط مؤسسه سینما شهر رونمایی خواهد شد و توضیحات مبسوط و گوناگون ارائه خواهد شد. با توجه به اتفاقاتی که درحوزه قاچاق فیلم‌ها رخ داده و نگرانی‌هایی که ایجاد شده است مشکلات موجود رصد شده و انشا‌الله بخش قابل توجهی از آن هم برطرف خواهد شد. البته مجموعه صیانت از آثار فرهنگی و هنری که در سازمان سینمایی فعالیت می‌کند با توجه به شیوه‌های جدید قاچاق و مسائل این‌چنینی در حال بروز رسانی دستورالعمل‌های لازم با نگاه کارشناسی است و بر اساس آن اطلاع‌رسانی به‌موقع انجام خواهد گرفت.

در شرایط اقتصادی حاضر آیا برای معرفی سینماگران کم‌بضاعت به صندوق اعتباری هنر اقداماتی صورت گرفته است؟

با توجه به محدودیت منابعی که در صندوق اعتباری هنر وجود دارد و متأسفانه وضعیتی که در ۲ تا۳ سال گذشته در رابطه با کرونا و ایجاد مشکلاتی در معیشت سینماگران به وجود آمد، تعداد زیادی از سینماگران جهت مشکلات معیشتی و همچنین مباحث مربوط به بیمه و بیمه تکمیلی به سازمان سینمایی مراجعه کرده‌اند و به صندوق اعتباری هنر معرفی شده‌اند. دفتر نظارت بر مراکز، مشاغل و مجامع به‌عنوان مجموعه کارشناسی سازمان سینمایی در شناسایی و رصد این افراد برای معرفی به صندوق اعتباری شیوه‌نامه‌ای را تدوین کرد و در حال حاضر در حال بررسی و گذراندن مراحل نهایی است که برطبق آن شیوه‌نامه و معرفی این عزیزان به صندوق اتفاقات خوبی خواهد افتاد که هر چه بیشتر بتواند عدالت را در این خصوص برقرار کند و حقوق کسی پایمال نشود.

و در پایان؛ اولویت‌های دفتر نظارت بر مراکز، مشاغل و مجامع برای سال جدید چیست؟

دفتر نظارت بر مراکز، مشاغل و مجامع، برای سال جدید موارد ذیل را مدنظر قرار داده است:

۱- به‌روز آوری آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های حوزه فعالیت این دفتر

۲- طراحی سامانه صدور معرفی‌نامه به صندوق اعتباری هنر

۳- راه‌اندازی سامانه ارزشیابی هنرمندان برای سهولت طی این مراحل توسط هنرمندان سینما

۴-طراحی و اجرای بانک جامع اطلاعات سینماگران ایران

۵- روز آمد سازی شرح وظایف دفتر

۶- رفع مشکلات صدور مجوز مؤسسات سینمایی

۷- برنامه ریزی مدون برای آموزش کارشناسان ادارات کل استانها برای نظارت هدفمند بر سالن‌های سینما و مؤسسات دارای مجوز

۸- پیگیری مشکلات معیشتی و کمک به رفع گرفتاری هنرمندان و دست اندرکاران سینما در مراجع قضایی و حقوقی

۹-سایر وظایف مرتبط با حوزه اختیارات دفتر​

۱۰- تعامل هرچه بیشتر با ادارات کل استانها برای رفع مشکلات سینماگران استان‌ها و شهر‌های مختلف کشور

خروج از نسخه موبایل