برچسب: آنجا

فریدون جیرانی گفت:من به طور کلی معتقدم نیمه‌ دوم دهه ۶۰، سینمای متفکر ایران رشد کرده اما گفتمان سینمای دهه ۴۰ و ۵۰، ضدمدرنیسم است و برایش تحلیل دارم. در سینمای اعتراضی یا اجتماعی آن زمان زن مدرن نمی‌بینیم.

به گزارش سینمای خانگی از ایسنا، طبق گزارش رسیده، نخستین شب از سلسله نشست‌های «بر سینمای ایران چه گذشت» به میزبانی امیر قادری و با حضور جمعی از سینماگران و اهالی رسانه روز دوشنبه سوم مهر در سالن شهر هفتم پردیس سینمایی آزادی برگزار شد. مهدی فخیم‌زاده، فریدون جیرانی، بهروز افخمی و سیدضیاء هاشمی از جمله سینماگرانی بودند که در میزگرد این نشست حاضر شدند.

امیر قادری ابتدا ضمن خوشامدگویی به مهمانان گفت: در ۴ برنامه‌ای که از این سلسله نشست در مهرماه خواهیم داشت و ۴ قسمت از مستند «بر سینمای ایران چه گذشت» محصول سازمان سینمایی سوره را به نمایش می‌گذاریم، درباره تاریخ سینمای دهه ۶۰ صحبت خواهیم کرد. در ادامه این نشست‌ها که احتمالا در آبان ماه برگزار می‌شود، موضوع سینمای دهه ۷۰ را محل بحث قرار خواهیم داد.

وی ادامه داد: اغلب آنچه در سینمای ایران اتفاق افتاده است، حاصل دو دهه اول است. در ادامه مسیر مدیریت سینمای ایران آنچنان تغییر مسیر نداده و بنیاد آن از همان سال‌ها گذاشته شده است. اگر بخواهیم به سال های منتهی به انقلاب بازگردیم، روایتی وجود دارد که گفته می‌شود سینما در سال ۵۶ در آستانه تعطیلی قرار گرفت و با اکران فیلم خارجی و محدودیت سالن، تقریبا همه چیز به پایان خود رسیده بود. با همین موضوع نشست را شروع می‌کنیم.

در ابتدای این نشست، سیدضیاء هاشمی تهیه‌کننده سینما درباره نقش خود در روزهای نخست سینمای ایران پس از انقلاب گفت: من با حوزه هنری به سینما ورود پیدا کردم. حوزه هنری در ابتدا حوزه اندیشه و هنر اسلامی بود و جمعی از جوانان انقلابی و متعهد برای تشکیل آن پای کار آمده بودند. در سال ۶۰، بخش سینمایی حوزه هنری تازه شروع به کار کرد و به مرور منسجم شد. اولین اثری که در حوزه هنری ساخته شد، فیلم «توجیه» با بازی مجید مجیدی و کارگردانی زنده یاد منوچهر حقانی‌پرست در سال ۱۳۶۰ بود. نویسنده این اثر محسن مخلباف بود که در واقع نقش پُررنگی داشت.

وی افزود: آقای مخملباف به واسطه ورود به حوزه هنری توانست فیلمساز شود. او خود را اسلام‌گرای تندرو می‌دانست و در تندروی، مشهورترین چهره حوزه هنری بود. به واسطه همین تندروی‌های برخی در اوایل انقلاب، این تصویر از بسیاری از افراد فعال در حوزه هنری آن زمان شکل گرفته بود.

این تهیه‌کننده سینما یادآور شد: در آن دوران، این فیلم‌ها معروف به فیلم اتوبوسی بود؛ چراکه عمدتا با اتوبوس مردم را از جاهای مختلف به سینما و مسجد می‌بردند و فیلم‌ می‌دیدند. زمانی که «برزخی‌ها» با چهره‌های بزرگ سینمای پیش از انقلاب آمد، برخی از افراد جامعه واکنش تندی به آن نشان دادند. در خاطرم است که فیلم «حاجی واشنگتن» اثر علی حاتمی در سینما اکران شده بود و به همراه مخملباف برای تماشای این فیلم رفته بودیم که او بسیار برافروخته و عصبانی شد.

در ادامه مهدی فخیم‌زاده، بازیگر پیشکسوت سینما و تلویزیون با بیان اینکه فیلم «میراث من جنون» را هنوز دوست دارد، در پاسخ به پرسش امیر قادری مبنی بر اینکه بیشترین دل‌مشغولی‌اش پس از انقلاب چه بود، تصریح کرد: من ۶ یا ۷ سال قبل از انقلاب با فیلم «تپلی» ساخته محمدرضا میرلوحی به سینما ورود کردم، در حقیقت با بازیگری شروع کردم و بعد به دستیاری، کارگردانی و… پرداختم. ناگفته نماند که در آن زمان فیلم‌فارسی را نمی‌شد ادامه داد. قبل از انقلاب اگر کارگردانی می‌خواست اثر متفاوتی بسازد، باید به جایی وصل می‌بود.

وی ادامه داد: حتی در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هم افراد خاصی می‌توانستند ورود کنند و باید نفوذ می‌داشتیم. برای مثال در آن زمان، چهره‌های خاصی ازجمله عباس کیارستمی، اسفندیار منفردزاده، فروزش و..‌. در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان فعالیت می‌کردند.

این بازیگر پیشکسوت در جواب به این سوال که آیا روایتی که می‌گویند سینما در سال ۵۶ در آستانه تعطیلی بود، درست است یا نه، مطرح کرد: این روایتی را که می‌گویند سینما قرار بود در سال ۱۳۵۶ تعطیل شود، به این شکل قبول ندارم؛ بلکه سالن‌هایش را از دست داده بود. چراکه با هجوم فیلم‌های خارجی مواجه بودیم. برای مثال، سال ۱۳۵۱، ما ۹۰ اثر تولیدی داشتیم؛ در حالی که سال ۱۳۵۶، ۱۱ اثر خروجی سینمای ایران بود. سود اکران فیلم‌های خارجی برای سینماداران بیشتر از اکران فیلم‌فارسی بود. لفظ تعطیلی به معنی از دست‌دادن تماشاچی نبود و همان‌طور که گفتم فیلم ایرانی در مقایسه با فیلم‌های خارجی تماشاگر کمتری داشت.

این هنرمند با اشاره به خط فکری محسن مخملباف ذکر کرد: در سال‌های ابتدایی پس از انقلاب، محسن مخملباف تندروترین فرد سینما بود. نقل می‌کردند زمانی که سر صحنه می‌رفت، پاکتی همراهش بود که تصور می‌کردند، انار است اما بعد متوجه شدند، نارنجک با خود همراه دارد.

وی ادامه داد: محسن مخملباف روزی از فیلم «فرار» که تهیه‌کننده آن بودم و در ژانر دفاع مقدس تولید شده بود، تمجید کرد. حتی به من گفت «معتقد بودم که همه شما باید اعدام شوید؛ اما با این فیلم از شما خوشم آمده!‌». مخملباف مدام از مدیران وزارت ارشاد و فارابی و… انتقاد می‌کرد که این‌ها فراماسون هستند. حدود دو سال بعد، همراه سیروس الوند بودیم که مخملباف را هم دیدیم‌. کاملا تغییر کرده و از عقاید خود برگشته بود و به ما تذکر می‌داد که مراقب حزب‌الهی‌های تندرو باشید تا وارد شوراهای سینمایی نشوند.

در ادامه سیدضیاء هاشمی با رد برخی سخنان فخیم‌زاده، افزود: مجموعه سینمای پس از انقلاب به این تندی که گفتند نبود. این را هم بگویم به عنوان کسی که در کارهای او به عنوان تهیه‌کننده حاضر بودم، محسن مخملباف حتی چاقو هم همراه خودش سر صحنه نداشت. در آن دوران از حوزه هنری افراد زیادی عازم جبهه شدند و به یاد دارم در عملیات مرصاد تیمی متشکل از کارگردانان و فیلمبرداران رفتند، اما محسن مخملباف در دوران تندرویی‌اش هم هیچ‌وقت جبهه هم نرفت و در اصل، دل و جرات این کارها را هم نداشت.

وی افزود: البته بهروز افخمی از جمله افراد استثنایی بود که از همان ابتدا از محسن مخملباف متنفر بود و هیچ وقت حسی خوبی به او نداشت. افرادی آن زمان در حوزه هنری بودند که عاشق سینما باشند و فیلم‌ها را دنبال کنند، اما کسی به شدت بهروز افخمی پیگیر فیلم نبود. در حقیقت ایشان قبل از انقلاب به شدت اهل سینما بود؛ مدام به سینما می‌رفت و فیلم‌های آن دوران را هم می‌دید و حتی برای هم‌محلی‌هایش به مدت ۲ ساعت کل فیلم را تعریف می‌کرد.

وی درباره طیف بندی سینمای پس از انقلاب ادامه داد: در سینمای ایران آن زمان از حوزه هنری انقلابی‌تر وجود نداشت و حتی فضای تلویزیون که بهروز افخمی در آن مشغول بود، به نسبت بازتر بود. خاطرم هست که آن زمان برخی افراد تلویزیون فیلم «توبه نصوح» را که محصول حوزه بود، مسخره می‌کردند. البته این فیلم واقعا انبوهی از مخاطبان و روحانیون را با خود همراه کرده بود.

در ادامه نشست بهروز افخمی نویسنده و کارگردان پیشکسوت در جواب به این سوال که آیا تجربه‌اش از سال ۵۶ تعطیل‌شدن سینمای ایران است یا خیر، بیان کرد: قطعا تجربه من از سال ۱۳۵۶، تعطیل شدن سینماهاست و اینکه تولید فیلم به زیر ۱۰ اثر رسید. البته آن سال دیگر بحبوبه انقلاب اسلامی بود و این مساله بر رفتار حکومت تاثیر داشت. برای بررسی دقیق‌تر این پرسش باید به سال ۵۵ توجه کرد که در آن سال نیز تولید فیلم به زیر ۲۰ اثر رسید. معتقدم روش‌هایی برای گران‌کردن تولید فیلم از سوی دولت به کار رفته شد که باعث شد بخش خصوصی کاملا ناتوان شود. در حقیقت شاید بتوان گفت هدف دولت کنترل کامل فیلمسازی توسط خودش بود؛ البته بهتر است بگویم سازمان‌های نیمه‌دولتی مانند شرکت گسترش صنایع سینمایی هزینه تولید را افزایش دادند و همین امر موجب شد قیمت تولید فیلم در فاصله کوتاهی ۵ برابر شود.

در ادامه سیدضیاء هاشمی درباره رویکردهای سینمای ایران پس از وقوع انقلاب عنوان کرد: زمانی که پس از انقلاب، سینمای گلخانه‌ای به راه افتاد، الگوی آن از سینمای روسیه گرفته شد. اساسا فارابی عصاره‌ای از کمونیست بود. اینکه می‌گویند الگویی از سینمای فرانسه بوده، ابدا اینجور نیست. بلکه نگاه واقعی سینمای چپ‌گرای کمونیست بودند. حوزه هنری مخملباف هم اصل سینمای کمونیست بود. اینها متاثر از نگاه افراط و تفریطی به دین بود و این در همه بخش‌ها حتی غیر از سینما وجود داشت. این مساله را حتی در احکامی که آن دوران علیه سینما صادر می‌شد می‌توان دید. آن زمان اغلب سینماهای کشور به جرم آنکه مال حرام داشتند، از مالکانشان گرفته و به بنیاد مستضعفان داده شد. برخی هم البته با دادن خمس مال‌شان پاک شدند. بنابراین به طورکلی الگوی سینمایی خانه سینما و فارابی از روسیه گرفته شده بود و طی سفرهای آقایان به اروپا به سینمای چپ‌گرا متمایل شده بود.

در ادامه امیر قادری با طرح این موضوع که بنابراین شما معتقدید همه اینها انشئابات مختلف سینمای مارکسیسم بوده، نظر فخیم‌زاده را درباره این موضوع جویا شد. وی گفت: اواخر دهه پنجاه به طور کلی دولت غایب بود و نقش چندانی در شکل‌گیری سینما نداشت. به مرور یعنی سال ۶۰ حوزه هنری پیدا شد. قبل از این تنها یک پروانه ساخت صادر می‌شد. بنیاد سینمایی فارابی هم در همان زمان به دنبال پیدا کردن معنایی برای سینمای اسلام‌گرا بود. در واقع دست و پا می‌زدند تا الگوی سینمای اسلامی به وجود بیاورند. به یاد دارم آن زمان از محمد بهشتی می‌پرسیدیم، سینمای اسلامی که می‌گویید، یعنی چه و ایشان یک جایی بالاخره پاسخ داد که “شما نمی‌دانید سینمای اسلامی چیست و من هم نمی‌دانم!”. حوزه هنری سنگ انقلاب و حزب الله را به سینه می‌زد و متشکل از کسانی بود که یا انقلابی بودند یا انقلابی شدند. اما در سوی مقابل در دوره‌ای، بنیاد سینمایی فارابی که بیشتر روشنفکران را به خود جذب می‌کرد، رسما اعلام ‌کرد عرفان، وجه هنری اسلام است و به دنبال ارایه این تعریف از سینمای اسلامی بودند.

قادری در ادامه نشست با طرح این پرسش از افخمی که آیا سینمای ما پس از انقلاب بیشتر به سینمای مارکسیستی گرایش پیدا نکرد؟، بیان کرد: چراکه تعریفی برای سینمای اسلام‌گرا نداشتیم، اگرچه به دنبال آن بودیم. اما باید بگویم که تعریف سینمای مارکسیستی را جای سینمای اسلام‌گرا گذاشتیم چون در دنیا تعریف داشت.

افخمی درباره این موضوع پاسخ داد: با این پرسش تفاوت سینمای فاشیست با سینمای مارکسیست چیست؟ بنظر من این مقایسه خیلی وجهی ندارد. اما اگر با رویکرد محتوایی بخواهیم بررسی کنیم، می‌توان تحلیلی داشت. از آنجایی که بخشی از سینمای کشورهای کمونیستی، قهرمان‌پرداز، امیدآفرین و پرداختن به طبقه فرودست بود و انقلاب را تبلیغ می‌کرد. هرچند این مضمون‌های قهرمان‌پرداز را هم می‌توان در سینمای هند هم پیدا کرد.

این فیلمساز درباره شرایط متفاوت سینما و تلویزیون در دهه ۶۰ با کنایه مطرح کرد: من آن سال‌ها در تلویزیون بودم. البته تلویزیون در آن دوران برخلاف سینما، مشغول نظریه‌پردازی نبود! و یک کار ضروری داشت؛ آن هم این بود که اوقات فراغت مردم را باید پُر کند؛ اوقات فراغتی که هر روز داشت جدی‌تر هم می‌شد. از سال ۱۳۶۱ به بعد، سریال‌سازی در تلویزیون آغاز شد و من هم در سال ۶۲ مدیر گروه فیلم و سریال تلویزیون شدم‌. زمانی که مدیر شدم، دیگر مسئولیت پُرکردن اوقات فراغت با این گروه بود و مدام برنامه تولید می‌شد. می توانم بگویم به اندازه مدیریت دو شبکه فعلی حجم و وسعت کار داشتیم. مسئولیت سنگینی هم بود و به محض اینکه در این کار کمی شکست می‌خوردیم و ضعیف عمل می‌کردیم، انواع ناسزاها به ما گفته می‌شد. به یاد دارم آن زمان فیلم‌های آمریکایی را نشان می‌دادیم و برای یک فیلم که حق رایتش تمام شده بود، بعدها در دادگاه لاهه جریمه شدیم و مجبور شدیم چند برابر حق پخش آن را بپردازیم!

در ادامه این نشست فریدون جیرانی نویسنده و کارگردان باسابقه، نظر خود را درباره تعطیلی‌ سینماها در سال ۱۳۵۶ این گونه شرح داد: از سال ۱۳۵۵ بحران سینما آغاز و جلسات مهم حزب رستاخیز درباره این بحران تشکیل شد. فکر می‌کنم تندترین نظرات درباره سانسور در سینما در آن جلسات گفته شده است. افراد زیادی مانند ناصر تقوایی و سعید مطلبی در آن جلسات درباره سانسور تند و تیز حرف زدند.

وی ادامه داد: سانسور در آن زمان وجود داشت. همان سال ۱۳۵۵، فیلم‌هایی همچون «دایره مینا»، «مرثیه» و… هنوز توقیف بودند. به یاد دارم که با هاشم خردمند که از مدیران ارشاد بود در روزنامه اطلاعات درباره توقیف شدن فیلم «مرثیه» حرف زده بودم و گفتم چرا آزاد نمی‌شود. این فیلم‌ها اواخر سال ۱۳۵۶ پروانه نمایش گرفتند و ۵۷ به نمایش درآمدند. در واقع از سال ۱۳۵۳ که نسخه کامل فیلم «گوزن‌ها» در جشنواره فیلم تهران اکران شد، سانسور در سینما هم شدید شد.

جیرانی خاطرنشان کرد: «گوزن‌ها» اثری به روز و بهتر است بگویم تبلیغ چریک‌های فدایی بود و تصاویر زیبایی داشت. پس از نمایش این فیلم، جشنواره هم زیر سوال رفت و هم فضای سینمای اجتماعی، سینمای اعتراضی و یا متفکر بسته‌تر شد. من به طور کلی معتقدم نیمه‌ دوم دهه ۶۰، سینمای متفکر ایران رشد کرده اما گفتمان سینمای دهه ۴۰ و ۵۰، ضدمدرنیسم است و برایش تحلیل دارم. در سینمای اعتراضی یا اجتماعی آن زمان زن مدرن نمی‌بینیم.

وی ادامه داد: گفتمان بومی‌سازی، روشنفکران را در اواخر دهه ۴۰ به خودش جلب کرد. در گفتمان بومی‌سازی تفکر و فرهنگ غرب به مثابه پوششی تلقی می‌شود که فرهنگ استعمار را یادآوری می‌کند؛ این همان چیزی است که کوبا و الجزایر هم تجربه‌اش را دارند. ما هم این گفتمان بومی‌سازی را دنبال کردیم که هم روشنفکران در کنارش قرار می‌گیرند، هم طبقه‌ پایین. بنابراین علت اینکه در سینمای اجتماعی و اعتراضی ایران زن و انسان مدرن می‌بینیم، این است.

این ژورنالیست در ادامه عنوان کرد: فرهنگ غرب با فرهنگ امپریالیسمی یکی انگاشته می‌شد، در حالی که این دو موضوع از هم جدا هستند. اما چون ما آن را یکی می‌پنداریم شاهد آثاری مانند فیلم‌های ساعدی هستیم. البته همه این موارد دلیل نمی‌شود که بگوییم این سینما عقب‌افتاده است؛ سینما دچار یک تفکر غرب‌ستیزی است که در آن دوره در تمام دنیا وجود داشت. در آن دوره فرهنگ غرب یک تهاجم محسوب می‌شد و مانند حالا تعاریف تغییر نکرده بود.

جیرانی ادامه داد: آن زمان شهر مدرن با فرمانروایش تعریف می‌شد. آن زمان داستان شهر مدرن، داستان امروزی نبود. آنچه که شاه از مدرناسیون نشان می‌داد؛ حاشیه‌نشینان را دچار از خودبیگانگی کرد و روشنفکران تحت تاثیر بیشتر گفتمان چپ آمریکا لاتین یعنی همان بومی‌سازی قرار گرفته بودند که باعث شد مخالف شهر مدرن باشند. این نگاه باید طبیعتا بعد از انقلاب ادامه پیدا می‌کرد. چراکه نیروهایی که قدرت را در دست گرفتند، دو مدل بودند؛ دولت موقت و نیروهایی که مسئولیت نهادهای انقلابی را داشتند.

وی یادآور شد: پس از آنکه جنگ شروع شد و مهدی کلهر آمد، تفکر دیگری پدیدار شد و اولین روحانی که به وزارت ارشاد رفت، صادقی اردستانی بود. اولین اقدام شورای پروانه نمایش ارشاد بعد از جنگ این بود که جلوی فیلم‌های روسی را گرفت.

این سینماگر خاطرنشان کرد: حال که آقای افخمی اینجا حضور دارند، باید بگویم که تلویزیون در آن زمان با تهیه کردن فیلم بهرام بیضایی در سال ۶۰ نقش مهمی ایفا کرد.

جیرانی درباره موفقیت فیلم‌هایی نظیر «سوته‌دلان» و «در امتداد شب» در در رقابت با فیلم‌های خارجی در سال‌های منتهی به انقلاب بیان کرد: رقابتی در کار نبود. تماشاچی فیلم فارسی، طبقه پایین و حاشیه‌نشین، و تماشاچی فیلم خارجی طبقه متوسط و مرفه بودند. سینماهای‌ نمایش‌دهنده فیلم‌های ایرانی از میدان انقلاب به بالاتر نبودند. یعنی بهترین سینمای نمایش دهنده فیلم ایرانی «کاپری» در میدان انقلاب بود. با نمایش فیلم‌های «دایره مینا» و «سفر سنگ»، فیلم ایرانی در بالاشهر نیز نمایش داده شد. رقابت بین فیلم‌های ایرانی و خارجی سخت بود و مهمترین مساله در بحران سینما علاوه بر رقابت، بریدن تماشاچی از فیلم ایرانی بود. ۲ فیلم در سال ۵۷ خوب فروخت؛ اثری از ایرج قادری و و فیلم «در امتداد شب» که رکورد تاریخ را شکسته است و من معتقدم تفکری که پشت فیلم در «امتداد شب» بود، می‌توانست سینمای ایران را مانند سینمای ترکیه کند.

جلسه دوم سلسله نشست «بر سینمای ایران چه گذشت» امشب سه شنبه ۴ مهر با نمایش قسمت دوم این مستند و میزگردی با حضور فریدون جیرانی، مهدی مسعودشاهی، سیدمحمد حسینی و هوشنگ گلمکانی ساعت ۱۷ در سالن شهر هفتم سینما آزادی ادامه خواهد یافت.

شبکه‌های سیما به مناسبت چهل و سومین سالگرد آغاز جنگ تحمیلی، فیلم سینمایی، ویژه‌برنامه‌، مستند، روایت تاریخ جنگ و برنامه‌های گفتگو محور، پخش می‌کنند.

به گزارش سینمای خانگی به نقل از روابط عمومی سیما، شبکه‌های سیما به مناسبت چهل و سومین سالگرد آغاز جنگ تحمیلی، پخش فیلم سینمایی، ویژه برنامه‌، مستند، روایت تاریخ جنگ و برنامه‌های گفتگو محور را با هدف تبیین تاریخ و فرهنگ دفاع مقدس و یاد و تکریم حماسه‌آفرینان در دستور کار دارد.

شبکه یک سیما

ویژه برنامه «حماسه خوان» یک مجله ترکیبی با حضور فرماندهان، رزمندگان و یادگاران دفاع مقدس است که به بازخوانی عملیات دفاع مقدس، دفاع مقدس در بیان امام (ره) و رهبر معظم انقلاب می‌پردازد.

مینی‌سریال «عاشورا» هم با شروع هفته دفاع مقدس از شنبه یکم مهر تا جمعه هفتم مهر هر شب ساعت ۲۲:۱۵ پخش می‌شود.

برنامه «صبح بخیر ایران» با دعوت از مهمانان مرتبط با هفته دفاع مقدس و پخش سرود و آیتم های مرتبط در هفته دفاع مقدس روی آنتن خواهد رفت.

برنامه «ایران امروز» به شهدای دفاع مقدس می‌پردازد و برنامه «سیمای خانواده» نیز با حضور خانواده شهدای خاص و دارای چند شهید در این ایام روی آنتن می‌رود.

همچنین برنامه «دال» با موضوع عکاسان دفاع مقدس در ۷ قسمت از شنبه یکم مهر ساعت ۱۸:۳۰ و مستند «در لباس سربازی» یکشنبه ۲ مهر ساعت ۱۲:۳۰ پخش خواهند شد.

شبکه دو سیما

مجموعه نمایشی «سیمرغ» به مدت ۴۵ دقیقه در این هفته در ساعت ۱۳:۵۵ روی آنتن می‌رود. این مجموعه تلویزیونی روایت‌گر زندگی و رشادت‌های ۲ تن از خلبانان هوانیروز ارتش جمهوری اسلامی ایران یعنی شهید احمد کشوری و علی‌اکبر شیرودی است.

انیمیشن «سلام بر ابراهیم» در ۱۲ قسمت به مدت ۲۸ دقیقه در ساعت ۱۳:۱۰ به مناسبت دفاع مقدس برای گروه سنی نوجوانان و بزرگسالان در قالب نمایشی پخش خواهد شد.

برنامه ترکیبی «جَنگ دوست‌داشتنی» ساعت ۲۳ روی آنتن این شبکه می‌رود. «جَنگ دوست‌داشتنی» برنامه‌ای گفتگومحور تولید مرکز بسیج سازمان با موضوع زیبایی‌های جنگ است که با داشتن حال و هوای طنز به موضوع دفاع مقدس هم می‌پردازد.

مجموعه «بهترین تابستان من» سریال نمایشی طنز مرتبط با موضوع دفاع مقدس است که هر روز ساعت ۱۷:۳۰ پخش می‌شود.

«نام‌ها» یک کمیک استریپ است که در مدت زمان ۳۰ دقیقه تدارک دیده شده است که هر روز ساعت ۱۹:۵۰ پخش می‌شود و هر قسمت به زندگی‌نامه یکی از شهدای بزرگ هشت سال دفاع مقدس می‌‎پردازد.

«خیلی دور خیلی نزدیک» برنامه ۹ دقیقه‌ای است که ۳۰ دقیقه بامداد روی آنتن می‌رود. این مجموعه با فضای نوستالژی دهه ۶۰ که گلچین تولیدات مطرح سیما در دهه ۶۰ و ۷۰ با موضوع دفاع مقدس است، پخش می‌شود.

مستندهای شاخص در حوزه دفاع مقدس با عناوین «خاطرات موتورسیکلت»، «دستمال سرخ‌ها»، «ننه قربان»، «جهاد در مدار جاده»، «گلدان قاطر ریزه»، «ایستاده بر موج»، «زنان جبهه شمال»، «شهرک دارخوین» هر شب ساعت ۲۳ پخش می‌شود.

به مناسبت هفته دفاع مقدس «جشنواره فیلم‌های داستانی کوتاه» به همت تأمین برنامه شبکه دو سیما، از شنبه اول مهر هر شب ساعت ۲۱:۱۰ در جدول پخش سریال شبانگاهی این شبکه جانمایی شده است.

در این‌جشنواره فیلم‌های کوتاه داستانی که توسط کارگردان‌های مختلف با موضوع دفاع مقدس ساخته شده‌اند انتخاب شده و هر شب چند فیلم در باکس سریال شبکه دو به نمایش درخواهد آمد.

شبکه سه سیما

مجموعه مستند «فرمانده جنگ» روایتی تحلیلی بر مبنای پژوهشی ۲ ساله است که در گروه مستند مرکز بسیج صدا و سیما تولید شده و با انجام مصاحبه با پژوهشگران دفاع مقدس و استفاده از آرشیوهای مرتبط، تصمیمات قاطع و راهبردی حضرت امام (ره) را بررسی و موشکافی می‌کند. دغدغه اصلی ساخت این اثر از آنجایی شکل گرفته که این موضوع همواره از تاکیدات رهبر معظم انقلاب بوده و ایشان از عدم توجه به نقش حضرت امام رضوان‌الله در دوران مقدس گلایه داشتند و پرداختن به این موضوع را از اهالی فکر و هنر مطالبه کردند.

این مجموعه به تهیه‌کنندگی و کارگردانی حمیدرضا حیدری در چهار قسمت تولید شده و در ایام هفته دفاع مقدس از شبکه سه سیما پخش خواهد شد.

برنامه «سلام صبح بخیر» به مناسبت هفته دفاع مقدس با حضور مهمانان کشوری، لشگری و همچنین رزمندگان و آزادگان پخش می‌شود. همچنین در بخش‌هایی از برنامه راویان دفاع مقدس به روایت‌گری این حماسه بزرگ می‌پردازند.

برنامه گفتگومحور «طبیب» نیز منعطف با این ایام هر روز ساعت ۱۱ پخش می‌شود. این برنامه به مناسبت این هفته میزبان رزمندگان و پزشکان دوران دفاع مقدس است.

«خودمونی» نیز در ایام هفته دفاع مقدس هر روز ساعت ۱۹:۳۰ پخش می شود.

شبکه چهار سیما

«چاووش» یک برنامه ترکیبی به مدت زمان ۹۰ دقیقه است که روزهای یکشنبه تا پنجشنبه ساعت ۲۲:۳۰ پخش می‌شود. این برنامه از منظر فرهنگی، اجتماعی و اندیشه‌ای به بازخوانی هشت ‌سال دفاع جانانه مردم ایران از سرزمین‌شان می‌پردازد. این ویژه‌برنامه دفاع مقدس از چهارشنبه ۲۹ شهریور آغاز شده است.

«مرصع» در هفته دفاع مقدس روزهای پنجشنبه ساعت ۱۹ به مدت ۶۰ دقیقه پخش می شود و هنرهای تجسمی از دلاوری رزمندگان را به تصویر می‌کشد.

«نقد سینما» در هفته دفاع مقدس نگاهی به سینمای جنگ و دفاع مقدس خواهد داشت. این برنامه جمعه شب‌ها ساعت ۲۲:۳۰ پخش می‌شود.

از دیگر برنامه‌های ویژه هفته دفاع مقدس می‌توان به پخش فیلم سینمایی «آبادان یازده ۶۰» اشاره کرد که در روز جمعه ۳۱ شهریور ساعت ۲۰:۳۰ از شبکه چهار پخش می‌شود.

همچنین ۲ مستند با عنوان «فرماندهان؛ (شهید زین‌الدین)» و «فرماندهان (شهید فکوری)» جمعه ۳۱ شهریور و جمعه ۷ مهر ساعت ۲۲ به روی آنتن شبکه چهار می‌رود.

شبکه پنج سیما

«رنگ دفاع» عنوان برنامه‌ای ۱۰ قسمتی درباره هنر نقاشی و گرافیک با موضوع دفاع مقدس است که از جمعه ۳۱ شهریور، همزمان با آغاز هفته دفاع مقدس حوالی ساعت ۲۲ به مدت ۱۰ شب از شبکه پنج سیما پخش می‌شود.

مستند «آبروی کوچه‌ها» هم به ذکر خاطرات و صحبت با خانواده و هم‌رزمان شهید می‌پردازد.

برنامه‌های «سلام تهران»، «تهران بیست»، «در شهر»، «در استان» و «به خانه برمی‌گردیم» معطوف به هفته دفاع مقدس روانه آنتن می‌شوند.

شبکه آموزش

مستند «در لباس سربازی» روایتی ویژه از حضور رهبر انقلاب در جبهه‌ها از نخستین روزهای آغاز جنگ تحمیلی تا ترور ایشان در تیر سال ۶۰ است. این برنامه در هفته دفاع مقدس هر شب ساعت ۲۳:۳۰ از شبکه آموزش پخش می‌شود.

مجموعه «سینمای مقدس» با بررسی فنی و هنری فیلم‌های جنگی ایرانی، در هفته دفاع مقدس هر شب ساعت ۲۴ روی آنتن شبکه آموزش سیما می‌رود. در هر قسمت از این برنامه به یک فیلم شاخص سینمای دفاع مقدس پرداخته و در ابتدای هر قسمت درباره فیلم مورد نظر و آثار مشابه آن صحبت می‌شود.

در این مجموعه فیلم‌های «خداحافظ رفیق»، «دیده‌بان»، «هور در آتش»، «پرواز در شب»، «دکل»، «بر بال فرشتگان»، «تونل»، «خلبان»، «سجاده آتش»، «فرزند خاک»، «دوئل»، «شیار ۱۴۳»، «ایستاده در غبار» و «اروند» با حضور و مصاحبه با عوامل فیلم مورد بررسی قرار می‌گیرد.

سینماگرانی همچون سیداحمد میرعلایی، محمدعلی باشه‌آهنگر، شبنم مقدمی، علیرضا زرین‌دست، سعید سعدی، عبدالحسن برزیده، جمال شورجه، رضا ایرامنش، مهدی فقیه، جلیل فرجاد، علی دهکردی و … در این برنامه جلوی دوربین رفته‌اند.

مستند «سنگربان» که به معرفی شهید ایرج دستیاری اولین شهید هشت سال دفاع مقدس در امیدیه می‌پردازد، یکشنبه دوم مهر ساعت ۱۷:۳۰ از شبکه آموزش پخش می‌شود.

شبکه قرآن و معارف سیما

ویژه‌برنامه زنده «شب‌های پر ستاره» به مناسبت هفته دفاع مقدس با روایتگری حاج حسین یکتا و مرور خاطرات دفاع مقدس از گلزار شهدای بهشت زهرا (س) از پنج‌شنبه سی‌ام شهریور تا یکشنبه دوم مهر هر شب ساعت ۲۰:۴۵ روی آنتن شبکه قرآن و معارف سیما می‌رود.

ویژه‌برنامه «کلمه طیبه» در ۷ قسمت ۱۵ دقیقه ای از روز شنبه ۱ مهر ساعت ۱۱ پخش خواهد شد.

شبکه قرآن و معارف سیما با هماهنگی معاونت عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران، به سراغ پیشکسوتان دینی و قرآنی ارتش رفته و پرسش‌هایی در خصوص جایگاه ارتش ایران اسلامی، قبل و بعد از انقلاب اسلامی را مطرح می‌کند که پاسخ‌های این پرسش‌ها محتوای اصلی برنامه را تشکیل می‌دهد.

سری اول این مجموعه، شامل گفتگو با ۷ نفر از امرای ارتش، به نام‌های امیردربندی از نیروی زمینی، جانباز سرافراز ایران‌نژاد از نیروی دریایی سیرجان، استاد سلیمی از نیروی هوایی، امیر ماهینی و امیر باباجانی از نیروی هوایی، امیر جعفری و امیر پولادی از نیروی زمینی، است.

انیمیشن «سلام ابراهیم» به مناسبت ایام هفته دفاع مقدس حوالی ساعت ۱۵:۳۰، از آنتن شبکه قرآن و معارف سیما پخش می‌شود. این انیمیشن با محوریت وقایع و اتفاقاتی که در مناطق جنگی برای شهید ابراهیم هادی، رخ داده است، با قالب داستانی، بیننده کودک و نوجوان را مخاطب قرار می‌دهد.

مستندهای تلویزیونی با موضوع و محوریت زندگی و جانفشانی‌های رزمندگان اسلام در دوران دفاع مقدس روزهای فرد و جمعه حوالی ساعت ۲۳ در ایام هفته دفاع مقدس از شبکه قرآن و معارف سیما پخش می‌شود.

شبکه جام جم سیما

گروه برنامه‌ساز «دل روشنی» در ایام هفته گرامیداشت دفاع مقدس به استان ایلام سفر خواهد کرد. این برنامه هر شب ساعت ۲۲:۳۰ به صورت زنده و به مدت ۹۰ دقیقه از ۳۱ شهریور تا ۵ مهر روی آنتن می‌رود.

«مدافعان بدون مرز» کاری از گروه سیاسی شبکه، که در ۲ قسمت ۲۰ دقیقه‌ای به روایت حضور افراد خارجی و غیر ایرانی در دفاع مقدس می‌پردازد.

ویژه‌برنامه «کنکاش» به دستاوردهای سیاسی دفاعی و اقتصادی دفاع مقدس و تحلیل فرمایشات رهبر انقلاب اختصاص خواهد داشت.

مجموعه «پلاک عاشقی»، در ۷ قسمت ۵۵ دقیقه‌ای به مقوله تاثیر دفاع مقدس و جنگ بر هنرهای هفت‌گانه از جمله سینما، موسیقی، عکاسی، هنرهای تجسمی، شعر و ادبیات، رادیو و تلویزیون و رسانه و تئاتر می‌پردازد.

ویژه‌برنامه‌های تلویزیونی «رادیو فتح» و «قرن ۱۴» با موضوع بازخوانی تاریخ هشت سال جنگ تحمیلی و مصاحبه با سرداران و فرماندهان دفاع مقدس پخش می‌شود.

همچنین سریال «سوران»، مستند «خاطرات موتورسیکلت»، انیمیشن «بچه‌های شهر خرم» و فیلم‌های سینمایی «بید مجنون»، «هور در آتش»، «زخم شانه حوا»، «موقعیت مهدی»، «تونل» و «آبادان یازده ۶۰» برای این ایام تدارک دیده شده است.

شبکه سلامت

شبکه سلامت برای هفته دفاع مقدس ویژه‌برنامه‌هایی را از ۳۱ شهریور به مدت یک هفته برای مخاطبان خود در نظر دارد.

از جمله این برنامه‌ها می‌توان به برنامه «پنجره باز» که هر شب ساعت ۲۳روی آنتن می‌رود اشاره کرد.

این شبکه مستندهایی را نیز آماده پخش دارد. مستند «پاکبازان» که فعالیت‌های پزشکی در ۸ سال دفاع مقدس را نشان می‌دهد، ۲ مهر ساعت ۱۲:۴۵ پخش می‌شود.

«سپید جامگان» از اول مهر تا هفتم مهر هر شب ساعت ۱۹، «هم پدر، هم مادر» روز ۱ مهر ساعت ۱۸:۳۰، «رسم عاشقی» ۲ مهر ساعت ۲۰ از جمله مستندهای ویژه هفته دفاع مقدس این شبکه هستند.

مجموعه «خاطرات ناتمام» که خاطرات پزشکان دفاع مقدس را مرور می‌کند از اول تا هفتم مهر هر روز ساعت ۱۸ روی آنتن شبکه سلامت می‌رود. همچنین برنامه «دوربین سلامت» هر روز گفتگویی با کادر درمان فعال در دفاع مقدس دارد.

فیلم سینمایی «شیدا» با رابط ناشنوایان جمعه ۳۱ شهریور پخش می‌شود و برنامه «مثبت سلامت» هر روز میزبان مسئولان و کادر درمان فعال در دفاع مقدس می‌شود.

شبکه نمایش

همزمان با هفته گرامیداشت دفاع مقدس چندین اثر سینمایی از شبکه‌ نمایش سیما پخش می‌شود.

فیلم‌های سینمایی «دیده‌بان»، «دوئل»، «سرزمین خورشید»، «از کرخه تا راین»، «یدو»، «لیلی با من است»، «اخراجی‌ها» و «تنگه ابوقریب» جمعه ۳۱ شهریور تا جمعه ۷ مهر روی آنتن می‌رود.

شبکه نسیم

«قاب عاشقی» برنامه شبانگاهی این شبکه است که هر شب به مرور فیلم‌های جنگی با حضور عوامل از جمله کارگردان، تهیه‌کننده و … می پردازد. این برنامه از ساعت ۱۹:۳۰ جمعه ۳۱ شهریور پخش می‌شود.

«نسیم آوا» ساعت ۱۹ در این ایام به پخش آهنگ‌ها و موسیقی‌های انقلابی در دوران دفاع مقدس خواهد پرداخت. این برنامه از جمعه ۳۱ شهریور روی آنتن می‌رود.

«جنگ دوست داشتنی»، «نسیما» و «خوش نمک» نیز در این ایام روی آنتن می‌روند.

شبکه امید

در این شبکه برنامه «نورا» و مسابقه «راز جزیره» با موضوع دفاع مقدس پخش خواهد شد. همچنین «مهمان مامان»، «سفر قند»، «بچه اینجا»، «پولیس پولیس»، «لبخند سرو»، «فرزندان روح‌الله»، روایتی از «روایات فتح» و مستندهای «نبرد فانتوم‌ها» و «صیاد» از دیگر برنامه‌های شبکه امید در این ایام است.

همچنین میان برنامه‌ها و کلیپ‌های ویژه دفاع مقدس با عناوین «سیره شهدا»، «روایت سلیمانی»، «نقشی از شهدا»، «رسم شهادت»، «در لباس سربازی»، «رسم جهاد» و … نیز روی آنتن می‌رود.

همچنین پنج قصه از «قصه‌های مجید» نیز از ۱ مهر تا پنجم مهر هر روز ساعت ۱۸ از شبکه امید پخش می‌شود.

شبکه افق

مستند «روایت معیار» در ۵ قسمت ویژه هفته دفاع مقدس از شنبه ۱ مهر ساعت ۲۰ با روایتی معیار و مستند از تاریخچه دفاع مقدس همراه با پخش اسناد منتشر نشده و دست نخورده پخش می‌شود.

مستند «مدیرکل و ما» پنجشنبه ۳۰ شهریور ساعت ۲۰ با بررسی سریال سوری «مدیرکل» و پرداختن به این سریال پرمخاطب سوری در ایران و همچنین گفتگو با عوامل و بازیگران این سریال پرطرفدار و بررسی وضعیت آن‌ها پس از جنگ سوریه پخش می‌شود.

مستند «پرده خوانی سینمای جنگ» در ۴ قسمت پنجشنبه‌ها ساعت ۲۲ پخش می‌شود. این مستند مروری بر تولیدات فیلم های اجتماعی دفاع مقدس از ابتدا تا کنون و تحلیل و بررسی آن‌ها با حضور کارشناسان، کارگردانان و تهیه‌کنندگان این فیلم‌ها دارد.

«رهبران استقلال»، «رویش‌های ما»، «سلام به آینده»، «اینجا آسمان»، «تجربه ماندگار» و «برای تاریخ» از دیگر مستندهای این شبکه برای پخش است.

محمدحسین لطیفی کارگردان سینما با تاکید بر ضرورت تحقیقات گسترده میدانی در ساخت آثار سینمایی دفاع مقدس گفت: در ساخت آثار سینمایی دفاع مقدس یک موضوع را از یک منظر نباید نگاه کرد و تحقیقات باید خیلی کامل شود تا درام درست شکل گیرد و خط اصلی قصه دربیاید.

به گزارش سینمای خانگی، محمدحسین لطیفی در گفت وگو با ایرنا، در خصوص اقتباس از کتاب‌ها و تالیف‌ها در ساخت آثار سینمایی دفاع مقدس و این‌که فیلمسازهای ما در این زمینه چقدر موفق عمل کرده‌اند؟ اظهار داشت: اقتباس فیلمسازها از کتاب‌هایی که در این زمینه وجود دارد به دو گونه بوده است؛ یا به صورت میدانی حرکت و تحقیق کرده‌اند و یا این‌که چند کتاب را ملاک گرفتند.

خیلی از دوستان مدام تلاش می‌کنند کار دفاع مقدسی بسازند اما اتفاقی نمی‌افتد و این جای نگرانی دارد و درست نیستوی تاکید کرد: فضای جبهه و جنگ مربوط به سنین ماست و لازم است دستکم به عنوان مشاور و نویسنده فیلمنامه‌های دفاع مقدس با این فضا آشنایی وجود داشته باشد و در کنار فیلمسازان جوان، این اتفاق بیفتد.

لطیفی افزود: دوستانی که در حوزه دفاع مقدس کار کردند تلاش داشتند کارهای خوبی بسازند، خیلی از دوستان هم مدام تلاش می‌کنند اما اتفاقی نمی‌افتد و این جای نگرانی دارد و درست نیست. امیدوارم که در خصوص فیلمنامه و تحقیقات میدانی برای ساخت آثار دفاع مقدس گروهی کار شود.

کارگردان فیلم سینمایی غریب در باره این که چقدر به ضرورت بچه‌قصه‌ها در ساخت آثار دفاع مقدس اعتقاد دارید؟ بر ضرورت گنجاندن این داستان‌ها در آثار سینمای دفاع مقدس تاکید کرد و گفت: در غیر این صورت شخصیت‌ها تک بعدی می‌شوند و این بچه‌قصه‌ها هستند که شخصیت‌های مورد نظر در کارهای دفاع مقدسی را می‌سازند.

خیلی از آثار دفاع مقدس الکن ماندند

این کارگردان سینما و تلویزیون همچنین درباره فیلم‌های دفاع مقدس، پرتره از رزمنده‌ها و فرماندهان شهید از جمله شهیدان همت، باکری و ستاری گفت: برخی از آثاری که در این زمینه ساخته شده‌اند را دوست نداشتم. قرار بود آثاری در بین اینها به صورت سریال باشند و خیلی از اینها الکن ماندند.

وی تاکید کرد: واقعیت این است که فیلمسازها تلاش خود را کرده‌اند. هر چقدر در بحث پرتره به شخصیت قصه نزدیک شویم فیلم بهتری ساخته خواهد شد. مهم، اطرافیان، دوستان، حال و هوا و فضای آن موقع و آشنایی با مسائل پیرامون موضوعات دفاع مقدس است که فیلمسازهای ما باید به آن توجه داشته باشند.

لطیفی تاکید کرد: در ساخت این گونه آثار یک موضوع را از یک منظر نباید نگاه کرد و تحقیقات باید خیلی کامل شود تا درام درست شکل گیرد و خط اصلی قصه دربیاید.

وی خاطرنشان کرد: می‌خواهیم در پرتره تمامی ابعاد یک شخصیت را بگوییم و عموما هم اینگونه است برای همین، فیلم و داستان الکن می ماند اما اگر سمت و سوی ما مشخص شود و این که بدانیم کدام صفت بارزتر است و روی آن کار کنیم و مابقی در اولویت های بعدی قرار گیرد، کار، بیشتر دیده می‌شود.

در پرتره و شخصیت‌پردازی باید تا آنجایی به شخصیت‌های کناری پرداخته شود که از قصه اصلی جدا نشویم

این کارگردان سینما و تلویزیون همچنین در خصوص پرداختن به شهدای گمنام و افرادی که در کنار فرماندهان دفاع مقدس جنگیدند، شهید شده‌اند و یا خیلی از اینها در قید حیات هستند اما گمنام باقی مانده‌اند، اظهار داشت: پرداختن به این موضوع اجتناب ناپذیر است. در پرتره و شخصیت‌پردازی باید تا آنجایی به شخصیت‌های کناری پرداخته شود که از قصه اصلی جدا نشویم.

وی افزود: شخصیت‌های پیرامونی نمی‌توانند به همان اندازه شخصیت اصلی داستان شکل بگیرند و این اجتناب‌ناپذیر است. اما این که بخواهیم قصه‌ای در خصوص یک شهید گمنام کار کنیم بحث دیگری است و این هم شدنی است و انشالله که شاهد ساخت آثاری در زمینه شهدای گمنام باشیم.

لطیفی در عین حال در این باره که در ساخت آثار دفاع مقدس بعد خانوادگی شخصیت‌ها و پرتره‌ها مهم است یا بعد عملیاتی و رزمی کارهای دفاع مقدس؟ گفت: زندگی شخصیت‌ها مهمتر است. چون زندگی وجود داشت و اینها برای زندگی دفاع کردند. این شهیدان بی دلیل در جبهه نبودند و جنگ نکردند.