۸ درام اجتماعی، ۶ فیلم در ژانر دفاع مقدس و جنگ، ۳ فیلم از تاریخ معاصر ایران و ۴ فیلم در ژانرهای کمدی، تاریخ اسلام، کودک و ورزشی ترکیب حال حاضر فیلمهای جشنواره تا به اینجاست، ترکیب متفاوتی که نشان از رونق درامهای اجتماعی نسبت به سایر ژانرها در فیلمهای امسال جشنواره فیلم فجر دارد.
به گزارش سینمای خانگی از ایرنا، پیش از اعلام اسامی فیلمهای جشنواره چهل و دوم و برحسب گمانهزنی، ترکیب فیلمهای امسال جشنواره پر بود از فیلمهای مرتبط با دفاع مقدس و ژانر جنگی. ژانری که چند سالی است نقش پررنگی در فیلمهای جشنواره دارد؛ اما پس از اعلام نام فیلمها به نظر میرسد که داستان تک خطی اغلب آنها نشان از ژانرها و ترکیبهای متنوعشان دارد.
به جز دست ناپیدا به کارگردانی انسیه شاه حسینی نام هیچ فیلمساز زن دیگری در میان فیلمسازان به چشم نمیخوردبا نرسیدن فیلمهای مومن، قهرمان جندی شاپور و قرارگاه سری به جشنواره، بخشی از فیلمهایی که انتظار میرفت در ژانر دفاع مقدس و سینمای جنگ باشند، حذف شده و فیلمهایی با ژانرهای اجتماعی و تاریخ معاصر در میان اسامی فیلم های اعلام شده جای گرفتند. از این رو میتوان گفت ژانر جنگ و سینمای دفاع مقدس نه اغلب فیلمها، بلکه بخشی از ۲۲ فیلم سودای سیمرغ را به خود اختصاص داده اند.
نکته حائز اهمیت در میان فیلمهای رسیده به جشنواره امسال نیز حضور کمرنگ کارگردانان زن در این ماراتن است. به جز دست ناپیدا به کارگردانی انسیه شاه حسینی نام هیچ فیلمساز زن دیگری در میان فیلمسازان به چشم نمیخورد. این در مقایسه با دو سال گذشته که در هرسال حداقل دو کارگردان زن در جشنواره حضور داشتند، کاهش پیدا کرده و سهم حضور زنان را به تنها یک فیلم از میان ۲۲ فیلم رسانده است.
سه پرتره از شهدا و ۳ فیلم دیگر از سینمای دفاع مقدس
از میان ۲۲ فیلم اعلام شده تنها ۶ فیلم به طور مشخص به سینمای جنگ اختصاص دارند. احمد، آسمان غرب و مجنون سه پرتره از شهیدان احمد کاظمی، شهید شیرودی و شهید مهدی زین الدین را روایت میکنند و قلب رقه و میرو نیز در ادامه همین ژانر قرار میگیرند.
قلب رقه ساخته خیرالله تقیانی پور است که پیش از این نجلا و تونل را نیز در همین ژانر کارگردانی کرده. تقیانی پور درباره این فیلم به خبرنگار سینمایی ایرنا گفته بود: موضوع این فیلم درباره محور مقاومت و رویدادهای منحصر به فردی است که در این عرصه اتفاق می افتد و همانطور که از نامش پیداست، بر اتفاقات چند سال اخیر سوریه متمرکز شده است.
میرو به کارگردانی حسین ریگی، دیگر فیلم این ژانر نیز به داستان یک نوجوان بسیجی میپردازد که تحت تاثیر سردار شهید حاج قاسم میرحسینی در جبهه حضور پیدا میکند. دیگر فیلم این لیست ساخته تنها کارگردان زن امسال یعنی انسیه شاه حسینی است. دست ناپیدا که دو سالی است قرار است در جشنواره حضور داشته باشد امسال به این ماراتن رسید و قصه زنان پشت جبهه زمان جنگ را روایت میکند.
۲ +۲ فیلم تاریخ معاصر را روایت میکنند
پس از خائن کشی در جشنواره چهلم که به طور مشخص به بخشی از تاریخ معاصر ایران میپرداخت، فیلم دیگری در جشنواره چهل و یکم دغدغه تاریخ معاصر ایران را نداشت؛ تا امسال که دو فیلم به صورت مشخص و یک فیلم با گمانه زنی درباره تاریخ معاصر ایران خواهد بود.
صبح اعدام به کارگردانی بهروز افخمی بحث برانگیزترین فیلم این لیست است که قرار است ماجرای اعدام طیب و اسماعیل رضایی را پس از قیام ۱۵ خرداد سال ۴۲ روایت کند. داستان این فیلم در فاصله زمانی ۵ تا ۶:۳۰ صبح این روز روایت میشود.
بهشت تبهکاران نیز از آن فیلمهایی است که سال قبل نیز سودای حضور در جشنواره فیلم فجر را داشته. فیلم در سال ۱۳۲۹ میگذرد؛ جایی که احمد دهقان نماینده مجلس و روزنامه نگار توسط حسن جعفری کارمند شرکت نقت به قتل میرسد. مسعود جعفری جوزانی کارگردان این فیلم است و این نهمین فیلم او پس از اثار ماندگاری چون در چشم باد، شیر سنگی، جاده های سرد و.. است. امیرحسین آرمان، پژمان بازغی، لادن مستوفی،هومن برق نورد و حسام منظور ترکیب بازیگران این فیلم را تشکیل میدهند.
محمدرضا ورزی که نام خود را با آثاری چون معمای شاه،سال های مشروطه و تبریز در مه به عنوان کارگردانی با سابقه درباره تاریخ معاصر ایران در ذهن مخاطبان ثبت کرده، امسال و در میان فیلمهای اعلام شده، معجزه پروین را راهی جشنواره فیلم فجر کرده است. معجزه پروین به تهیه کنندگی محمدرضا شریفی نیا و با بازی خود او روایتی از زندگی پروین اعتصامی، شاعر ایرانی از دوران جوانی است.
از فرزندآوری و مهاجرت تا قصه یک رمال در ۸ فیلم جشنواره
بهروز شعیبی که دو سال گذشته با بدون قرار قبلی در جشنواره حضور داشت امسال با فیلم دیگری در همان ژانر به جشنواره بازگشته. آغوش باز قصه سه زوج را روایت میکند که سه قصه عاشقانه از آن ها داستان فیلم را پیش میبرد. حامد کمیلی، محسن کیایی، در کنار گلاره عباسی و مهدی هاشمی ترکیب نسبتا نوی از بازیگران است که پیش تر در فیلم های شعیبی دیده نشده بود.
با آنکه هنوز کمدی یا اجتماعی بودن شهسوار مشخص نشده اما از فیلم قبلی حسین نمازی یعنی شادروان میتوان حدس زد که شهسوار نیز ترکیبی از همین دو ژانر خواهد بود. در شهسوار نیز با درگذشت پدر یک خانواده یک مراسم عروسی چندین با به هم خورده و از سر گرفته میشود. داستان این فیلم قرار است در سه شبانه روز و یک مراسم عروسی روایت شود. مهرداد صدیقیان و الناز حبیبی تا اینجا دوبازیگر معرفی شده این پروژه هستند.
کاوه سجادی حسینی دو سال پیش فیلم نبودنت را برای جشواره فیلم فجر آماده میکرد و به گفته برخی رسانه ها از سال ۹۶ قصد ساخت این فیلم را داشته که در نهایت امسال برای حضور در جشنواره آماده شده. نبودنت درامی اجتماعی است و قصه ای عاشقانه و زنانه با تم مهاجرت دارد. سجادی در یک گفتوگو اشاره کرده بود قصد دارد به مهاجرتهای بی جا که باعث فروپاشی خانواده ها میشود بپردازد.
در خلاصه این فیلم آمده است: مرضیه چندسال است به انتظار همسر خود است ولی همسرش توان بازگشت به خانه را ندارد. سحر دولتشاهی، امیر آقایی، آزاده صمدی سه بازیگر اصلی این فیلم هستند.
همچون در یک آینه نام پیشین سومین فیلم محمود کلاری فیلمبردار در قامت کارگردان است. این فیلم با نام فعلی تابستان همان سال درباره زمال آیینه بینی است که مهران مدیری نقش آن را ایفا میکند. داستان فیلم به پسر بچه هفت ساله ای میپردازد که پیش رمالی میرود تا دزد طلاهای عمه اش را از آینه شناسایی کند.غافل از آنکه چیزهایی میگوید که خانواده را با چالش های زیادی رو به رو میکند.
علی شادمان، فریبا نادری، سمیرا حسن پور، صابر ابر، پژمان بازغی و.. دیگر بازیگران این فیلم در کار مهران مدیری هستند. غیبت مهران مدیری در جشنواره فیلم فجر امسال از نکاتی بود که توجه رسانهها را به خود جلب کرد چراکه علیرغم گمانه زنی ها جدیدترین ساخته او یعنی ساعت ۶ صبح در میان فیلم های راه یافته به جشنواره امسال حضور ندارد.
بنیاد سینمایی روایت فتح امسال با یک فیلم اجتماعی با رگه های طنز در جشنواره حاضر است. دو روز دیرتر به کارگردانی اصغر نعیمی داستان زوجی را روایت میکند که سودای مهاجرت دارند و علیرغم توصیه های پدر و مادر خود از فرزندآوری خودداری میکنند. این زوج جوان که برای مهاجرت به پول نیاز دارند با مشکلاتی مواجه میشوند که در نهایت تصمیم آن ها را به بچه دار شدن میرساند. پردیس احمدیه و سینا مهراد به عنوان بازیگران اصلی در این فیلم ایفای نقش میکنند.
دروغهای زیبا دیگر فیلم این ژانر، درامی اجتماعی محصول مشترک ایران و بنگلاردش است. مرتضی آتش زمزم که پیش از این چند فیلم دیگر را در کشور بنگلاردش ساخته بود در جدیدترین ساخته خود داستان زوجی بنگلاردشی را روایت میکند که برای زندگی به سختی تلاش میکنند. این فیلم با بازی جایا احسن و شمون فاروغ از هنرپیشههای بنگلاردشی جلوی دوربین رفته و دهمین فیلم بلند آتش زمزم محسوب میشود.
هشتمین فیلم اجتماعی جشنواره امسال، نپتون است. فیلمی به کارگردانی محمدابراهیم غفاریان با موضوعی اجتماعی و درگیری های یک خانواده. افسانه و همسرش به دلیل مشلغه کاری از فرزند خود غافل میشوند و فرزند آنها دچار مشکلاتی میشود. آرمین رحیمیان، بهدخت ولیان، مسعود کرامتی و بهناز جعفری بخشی از بازیگران این فیلم هستند.
کمدی، کودک و تاریخ اسلام هر کدام در یک فیلم
حضور فیلم های کمدی در جشنواره فیلم فجر همیشه مورد بحث و بررسی بوده است. عده ای با حضور یک فیلم کمدی در رویدادی که قرار است فیلمهای سال آینده سینمای ایران را به عنوان فیلمهایی جریان ساز مشخص نماید، مخالف اند و حضور این فیلمها را طی سال و برای گیشه مناسب میدانند. عده دیگری نیز این فیلمها را بخش متفاوت جشنواره میدانند و حتی آن را ضروری تلقی میکنند.
کمدی جدید سروش صحت به نام صبحانه با زرافه ها تنها کمدی حاضر در این دوره از جشنواره است که پژمان جمشیدی، هوتن شکیبا و هادی حجازی فر تا به اینجا بازیگران معرفی شده حاضر در این فیلم هستند.
داریوش یاری که با فیلم کربلا جغرافیای یک تاریخ نشان داد درباره تاریخ اسلام روایات متفاوتی برای عرضه دارد، امسال با فیلم شور عاشقی خود را به جشنواره رسانده است. شورعاشقی روایت مستقیمی از کربلا پس از واقعه عاشوراست و به گفته یاری ماجرای زنی را روایت میکند که قرار است صدای کاروان امام حسین(ع) پس از واقعه کربلا باشد.
نوروز به کارگردانی سهیل موفق فیلمی با فرم و ساختاری متفاوت درباره نوروز، آیین و رسوم، افسانهها و اساطیر نوروزی است. علی نصیریان و شبنم مقدمی بازیگران مطرحی هستند که در این فیلم سینمایی حضور دارند. سهیل موفق پیشتر فیلمهای پاستاریونی و شکلاتی را در کارنامه خود داشته است.
پرویزخان به کارگردانی علی ثقفی درباره زندگی پرویز دهداری از مربیان فوتبال ایران است. این فیلم به داستان بازیکنان تیم ملی میپردازد که زیر نظر پرویز دهداری از تیم ملی استعفا میدهند.
اسامی فیلمهای جشنواره چهل و دوم فجر در حالی معرفی شد که حضور چهرههای سینمایی از نسلهای مختلف در مقام بازیگر و کارگردان پررنگ است و از سوی دیگر غیبت فیلمهایی از چند فیلمساز – بازیگر خاص به چشم میآید که پیشبینی میشد متقاضی شرکت در جشنواره بوده اند.
به گزارش سینمای خانگی از ایسنا، سرانجام در فاصله کمتر از یک ماه تا شروع جشنواره فجر، نام فیلمهایی که قرار است در این رویداد سینما با یکدیگر رقابت کنند، اعلام شد.
در بخش سودای سیمرغ ۲۲ فیلم توسط هیات انتخاب شامل داریوش ارجمند، حسین زندباف، روحالله سهرابی، محمدرضا عباسیان، محمدحسین لطیفی، احمد مرادپور و محمدحسین نیرومند برگزیده شدهاند که البته اگر دبیرخانه جشنواره همانند معدود سال های که اسامی کل متقاضیان را اعلام میکرد، امسال هم اعلام می کرد، بهتر مشخص میشد که این ۲۲ فیلم از بین چه آثاری انتخاب شدهاند و چه فیلمهایی هم از مرحله بازبینی رد شدهاند. با این حال فعلا میتوان فیلمهای مهران مدیری , بهرام افشاری و رامبد جوان را از شاخصترین غایبها (با احتمال ثبت نام در جشنواره) دانست.
از نکات قابل توجه بخش سودای سیمرغ جشنواره میتوان به حضور علی نصیریان در آستانه ۹۰ سالگی در یک فیلم، نخستین تجربه کارگردانی جواد عزتی و نیز فیلمسازی محمود کلاری به عنوان یکی از چهرههای نامدار فیلمبرداری سینما پس از سه دهه اشاره کرد.
همچنین نقش برخی سازمانها و ارگانهای دولتی در حمایت و تولید تعدادی از فیلمهای این دوره از جشنواره پررنگ است.
در ادامه آنچه از آثار بخش سودای سیمرغ به طور رسمی تاکنون منتشر شده، مرور میشود. در بین این فیلمها چند اثر هستند که اطلاعات دقیقی درباره آنها منتشر نشده است.
«آسمان غرب»
فیلمسینمایی «آسمان غرب» به نویسندگی و کارگردانی محمد عسگری و تهیهکنندگی حبیب والینژاد یک اثر جنگی اکشن است که در لوکیشنهای متعددی در استان کرمانشاه فیلمبرداری شده است. این فیلم به عنوان دومین تجربه کارگردانی محمد عسگری پس از ساخت فیلم سینمایی «اتاقک گلی» با نگاهی متفاوت، رشادت، غیرت و میهندوستی خلبان شهید علیاکبر شیرودی و دیگر همرزمانش را در روزهای آغازین جنگ به تصویر میکشد.
در «آسمان غرب» میلاد کیمرام ایفاگر نقش شهید شیرودی است و فیلم هم محصول بنیاد سینمایی فارابی و سازمان سینمایی سوره است که با مشارکت ارتش جمهوری اسلامی ایران ساخته شده است.
«آبی روشن»
بابک خواجه پاشا که سال قبل با نویسندگی و کارگردانی «در آغوش درخت» سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه و دیپلم افتخار بهترین کارگردانی جشنواره فجر را گرفت امسال با فیلم تازهای در این رویداد حاضر است.
«آبی روشن» به کارگردانی بابک خواجه پاشا و تهیهکنندگی سید محمدحسین میری، محصول مشترک سازمان هنری رسانهای اوج و بنیاد سینمایی فارابی است که در شهرهای خلخال، تالش، نیشابور، مشهد و تهران فیلمبرداری شده است.
مهران احمدی، مهران غفوریان، سارا حاتمی، مرتضی امینیتبار، روحالله زمانی، علیاکبر اصانلو و کاظم هژیرآزاد در این فیلم سینمایی به ایفای نقش پرداختند.
«آغوش باز»
تازه ترین ساخته سینمایی بهروز شعیبی با نام «آغوش باز» به تهیهکنندگی علی سرتیپی ساخته شده و به عنوان اثری با یک فضای متفاوت نسبت به دیگر آثار شعیبی معرفی شده است.
این فیلم ابتدا «همآهنگ» نام داشت و فیلمنامهاش را مهرداد کوروشنیا و محمدسجاد نجفی به طور مشترک نوشتهاند و همزمان با معرفی فیلم در بخش سودای سیمرغ اسامی بازیگرانش اعلام شد.
«آغوش باز» با بازی حامد کمیلی و محسن کیایی در کنار گلاره عباسی، شبنم گودرزی، جواد خواجوی، وحید نفر، علی عطایی، روژین فاطوریفر، ساینا توکلی، میثم نوروزی، سهیل هژبر، مسعود خانی و با حضور هنرمندانه: مهدی هاشمی، احترام برومند و حسن معجونی. بازیگران کودک: هاتف شعیبی و نفس نکی، گروه خیمه شببازی به سرپرستی سیاوش ستاری، طراح حرکات موزون: علی براتی به کارگردانی بهروز شعیبی و تهیهکنندگی علی سرتیپی ساخته شده است.
در خلاصه داستان فیلم آمده است: سه قصه عاشقانه… سه زوج در فراز و نشیب روابط عاطفی، فرصت مییابند به تعریف جدیدی از عشق برسند.
«آغوش باز» ششمین اثر سینمایی بهروز شعیبی است که پیش از این کارهایی چون بدون قرار قبلی، روز بلوا، دارکوب، سیانور، دهلیز و … را ساخته است. شعیبی پیش از این در جشنواره جهانی و ملی فجر داوری کرده و با تمام فیلمهای کارنامه کارگردانیاش در جشنواره فیلم فجر حضور داشته است.
«احمد»
فیلم سینمایی «احمد» به کارگردانی امیرعباس ربیعی و تهیهکنندگی حبیب والینژاد با داستانی مرتبط با حادثه زلزله بم در سال ۸۲ است.
این فیلم محصول مشترک سازمان سینمایی سوره و موسسه تصویر شهر سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران است که به استناد خلاصه داستان رسمی منتشر شده از آن قرار است روایتگر ناگفتههایی درباره ۱۸ ساعت ابتدایی پس از وقوع زلزله در شهر بم باشد.
و دست اندرکاران این فیلم نیز همزمان با اعلام نام اسامی فیلم های سودای سیمرغ ، جزییات بیشتری از این فیلم منتشر کردند.
«بهشت تبهکاران»
تازهترین فیلم مسعود جعفری جوزانی که سال قبل هم به عنوان یکی از آثار متقاضی جشنواره نام برده میشد بالاخره به این رویداد رسید. البته در مقاطعی گفته میشد که «بهشت تبهکاران» قرار است به صورت سریال پخش شود ولی در نهایت نسخه سینمایی آن به جشنواره فجر رسیده است.
یک نکته قابل توجه درباره «بهشت تبهکاران» جوزانی این است که این فیلم سال گذشته در بخش رزور حشنواره فجر معرفی شد و اگرچه کامل نشده بود احتمالا بخشهایی از آن توسط هیات انتخاب بازبینی شده بود که در صدر فهرست رزرو جای داشت. در این زمینه جملهای هم از دبیر جشنواره منتشر شد مبنی براینکه فیلم «بهشت تبهکاران» هر زمان آماده شود در بخش سودای سیمرغ نمایش داده خواهد شد.
در این فیلم تاریخی امیرحسین آرمان و رضا یزدانی بازی کردهاند و در آن به بازه مهمی از تاریخ معاصر ایران و به بخشی از وقایع ملی شدن صنعت نفت پرداخته میشود.
«پرویز خان»
فیلم سینمایی «پرویز خان» به کارگردانی علی ثقفی که نخستین تجربه فیلمسازی بلند اوست هم در بخش سودای سیمرغ حضور دارد.
این فیلم به تهیهکنندگی عطا پناهی با حضور سعید پورصمیمی در نقش پرویز دهداری در تهران ساخته شده و محصول سازمان هنری رسانهای اوج است.
پرویز دهداری یکی از برجستهترین مربیان تیم ملی فوتبال ایران بود.
«تابستان همان سال»
این فیلم ابتدا «آینه» نام داشت و محمود کلاری پس از گذشت دو دهه دوری از کارگردانی آن را ساخته است.
در این فیلم که اطلاعات رسمی از آن منتشر نشده، گفته میشود علی شادمان در نقش اصلی بازی کرده و از مهران مدیری ، فریبا نادری، سمیرا حسنپور و پژمان بازغی هم به عنوان بازیگران دیگر نام برده شده است.
«تمساح خونی»
جواد عزتی پس از اینکه سالها فیلمهای متعددی را در جشنواره فجر داشت، امسال با اولین تجربه کارگردانی به این جشنواره میآید.
این فیلم به تهیهکنندگی کامران حجازی ساخته شده و اطلاعات رسمی درباره بازیگران و داستانش منتشر نشده است.
«دروغهای زیبا»
فیلم جدید مرتضی آتشزمزم که اخیرا «هولیا» را روی پرده سینما داشت، یک درام اجتماعی و محصول مشترک ایران و بنگلادش است.
این فیلم سینمایی با حضور بازیگر کشور بنگلادش، جایا احسن و شمون فاروغ در شهرهای داکا و قاضی پور ساخته شده است.
«دست ناپیدا»
انسیه شاهحسینی سرانجام توانسته «دست ناپیدا» یش را بسازد و راهی جشنواره فجر کند. این فیلم روایتگرزندگی زنی است که ۲۰۰ فانوسقه خونین بر دوش دارد و همه را در آب کارون شسته و به جبهه میفرستد.
سید سعید سیدزاده، تهیهکننده این فیلم گفته بود: «دست ناپیدا» به طور کامل در استان خوزستان ساخته میشود و فیلمی در حوزه دفاع مقدس و کاملا ارزشی است که آیندگان ما نیاز دارند قصههایی شبیه آن را ببینند. فیلم، یک قصه اجتماعی در میانههای جنگ و روایتگر ایثارگری یک قشر خاصی از جامعه در دوران جنگ است.
«دو روز دیرتر»
فیلم سینمایی «دو روز دیرتر» با موضوع فرزندآوری و ازدیاد جمعیت معرفی شده که به کارگردانی اصغر نعیمی و نویسندگی رضا مقصودی و حمید اکبری خامنه و براساس طرحی از سید محمد حسینی و تهیه کنندگی محسن شیرازی تولید شده است.
در این فیلم سینمایی که نگاهی طنز دارد، سینا مهراد، پردیس احمدیه، فرهاد آئیش، گوهر خیراندیش، کمند امیر سلیمانی، سیدجواد یحیوی، سیاوش چراغیپور، محمد فیلی و علیرضا داوودنژاد بازی کردهاند.
سید جمال ساداتیان به عنوان مشاور تهیهکننده فیلم بوده و بنیاد فرهنگی روایت فتح سرمایهگذار اصلی این پروژه سینمایی است که در تولید آن با بنیاد سینمایی فارابی و موسسه بهمن سبز حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی مشارکت دارد.
«شهسوار»
فیلمسینمایی «شهسوار» تازهترین اثر حسین نمازی پس از «شادروان» است که مهرداد صدیقیان و الناز حبیبی در آن بازی کردهاند.
داستان «شهسوار» طی سه شبانه روز و در یک مراسم عروسی رخ میدهد و فیلم محصول بنیاد سینمایی فارابی است که با مشارکت بخش خصوصی تولید شده است.
«شور عاشقی»
یکی از فیلمهای عاشورایی ساخته شده در ماههای گذشته «شور عاشقی» به کارگردانی داریوش یاری است که قصهای از کاروان اهل بیت(ع) را پس از واقعه کربلا روایت میکند.
در این فیلم که سومین ساخته یاری و محصول مشترک بنیاد شهید و بنیاد سینمایی فارابی است، شهره موسوی، مهدی زمین پرداز، پیام احمدی نیا، نادر فلاح، علیرضا استادی، سیامک صفری و… .از جمله هنرمندانی هستند که در این فیلم سینمایی عاشورایی نقشآفرینی کردهاند.
«صبح اعدام»
تازه ترین ساخته بهروز افخمی «صبح اعدام» نام دارد که تهیه کنندگی آن برعهده علی شیرمحمدی است. این فیلم محصول سازمان سینمایی سوره و بنیاد سینمایی فارابی معرفی شده و در آن برشی از لحظات پایانی زندگی طیب حاج رضایی و اسماعیل رضایی روایت میشود که در پی قیام خونین ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ محکوم به اعدام شدند.
ارسطو خوش رزم در نقش حاج اسماعیل رضایی، مسعود شریف در نقش طیب حاج رضایی، داود فتحعلیبیگی در نقش قاضی عسکر، پوریا منجزی در نقش کلیددار طیب، مهرداد نیکنام در نقش تیمسار، محسن آوری در نقش سرهنگ دادستانی و کاوه دارابی در نقش خبرنگار کیهان و فریبا آذرشب در نقش مادر حاج اسماعیل رضایی در فیلم بهروز افخمی بازی کردهاند.
«صبحانه با زرافهها»
فیلم جدید سروش صحت که احتمالا یکی از پرطرفدارترین فیلمهای جشنواره برای تماشا باشد، «صبحانه با زرافهها» نام دارد که بهرام رادان، پژمان جمشیدی، هوتن شکیبا و هادی حجازیفر در آن بازی کردهاند.
این دومین فیلم سروش صحت پس از فیلم «جهان با من برقص» است که به تهیهکنندگی سید مصطفی احمدی ساخته شده است.
«قلب رقه»
یکی از فیلمهای موسوم به سینمای دفاع مقدس و مقاومت «قلب رقه» است که توسط خیراله تقیانیپور ساخته شده است.
این فیلم به تهیهکنندگی سعید پروینی با بازی شهرام حقیقت دوست، فرهاد قائمیان، محمدرضا شریفینیا، هدایت هاشمی، عبدالرضا نصاری، مصطفی ساسانی و شادی مختاری به عنوان محصولی از بنیاد رسانهای بیان و بنیاد سینمایی فارابی ساخته شده است.
«قلب رقه» درباره اتفاقهای چند سال اخیر سوریه و محور مقاومت است. رقه چند سال پایتخت داعش بود.
«مجنون»
فیلم سینمایی «مجنون» به تهیهکنندگی عباس نادران و کارگردانی مهدی شامحمدی در جنوب کشور ساخته شده و محصول سازمان هنری رسانهای اوج است.
این فیلم برشی از حماسه آفرینی شهیدان مهدی و مجید زینالدین و رزم آوران لشگر ۱۷ علی بن ابی طالب(ع) در جزیره مجنون و عملیات بزرگ خیبر را به تصویر میکشد.
سجاد بابایی که سال گذشته در چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر توانست برنده سیمرغ بلورین بهترین نقش مکمل مرد برای فیلم «استاد» شود، نقش شهد شیرودی را بازی کرده است.
«میرو»
این فیلم به کارگردانی حسین ریگی در چابهار و با حضور بازیگرانی همچون سودابه بیضایی، امیررضا دلاوری، حمید ابراهیمی، آرزو تاج نیا، ابوالفضل همراه، مهدی دین محمدپور، ایوب افشار و جمعی از هنرمندان بومی استان سیستان و بلوچستان فیلمبرداری شده است.
«میرو» سومین اثر سینمایی ریگی از فیلمسازان بلوچ کشور پس از فیلمهای «لیپار» و «هوک» است که در ژانر کودک و نوجوان تولید شده و در بستر قصهای متعلق به دوران دفاع مقدس در دهه ۶۰ روایت میشود.
بنیاد شهید و امور ایثارگران و بنیاد سینمایی فارابی سرمایه گذاران فیلم سینمایی «میرو» هستند و سعید الهی تهیه کنندگی آن را بر عهده دارد.
«نبودنت»
این فیلم به کارگردانی کاوه سجادی حسینی ساخته شده و اطلاعات جدیدی درباره آن منتشر نشده است؛ اما سجادی حسینی سال ۱۳۹۵ گفته بود که در همان زمان قصد ساخت آن را دارد. طبق گفته او این فیلم یک اثر اجتماعی عاشقانه است.
گفته می شود سحر دولت شاهی ، آزاده صمدی و امیر آقایی از جمله بازیگران این فیلم هستند.
«معجزه پروین»
این فیلم به کارگردانی محمدرضا ورزی و تهیهکنندگی محمدرضا شریفینیا به جشنواره راه یافته ولی اطلاعات رسمی از آن منتشر نشده است. ساخت فیلم ورزی در یکی از کاخهای سعدآباد در مقطعی حاشیههایی را به وجود آمد و حالا قرار است او فیلمش را که اطلاعاتی از آن منتشر نکرده، در جشنواره فجر رونمایی کند.
«نپتون»
این فیلم به کارگردانی محمدابراهیم غفاریان هم از دیگر آثار جشنواره امسال است که تاکنون خبری از آن منتشر نشده است.
دومین نشست رسانهای دستاندرکاران برگزاری چهاردهمین جشنواره مردمی فیلم عمار روز دوشنبه هجدهم دی در مجموعه «حسینیه هنر» با حضور خبرنگاران و اصحاب رسانه برگزار شد.
به گزارش سینمای خانگی از مهر، دستاندرکاران برگزاری چهاردهمین جشنواره مردمی فیلم عمار متشکل از سهیل اسعد دبیر جشنواره، محمد صادق شهبازی قایممقام شورای سیاستگذاری جشنواره عمار و حمید صالحی دبیر اجرایی جشنواره روز دوشنبه هجدهم دی در قالب دومین نشست خبری این رویداد رسانهای که در مجموعه «حسینیه هنر» برگزار شد، به تشریح برنامههای نهایی در حوزههای اجرایی این رویداد پرداختند.
لطفا به «بحران توزیع» در جشنواره مردمی فیلم عمار توجه کنیم
سعیل اسعد دبیر چهاردهمین جشنواره فیلم عمار در ابتدای این نشست رسانهای ضمن یاد و خاطره شهدای گرانقدر حادثه تروریستی زائران مزار شهید حاج قاسم سلیمانی، شهید سید رضی موسوی و دیگر شهدای انقلاب و جبهه مقاومت گفت: من در نشست خبری قبلی به نکاتی درباره جشنواره فیلم عمار اشاره کردم. امروز هم تصمیم دارد به نکات دیگری اشاره کنم که میتواند در آینده برای ما مفید باشد. ما در حوزه برگزاری جشنواره عمار بحران توزیع داشتیم و در حالیکه تولید در شرایط بسیار ممتازی قرار داشت، اما در حوزه توزیع با مشکلاتی روبهرو بودیم که میتواند برای ما قابل توجه باشد. همین بحران توزیع اساسا فلسفه وجودی برگزاری جشنواره مردمی فیلم عمار بود که خوشبختانه تا حد زیادی حل شد.
وی افزود: در فرآیند هنری و رسانهای، «توزیع» در میانه راه قرار دارد. اساسا فلسفه توزیع ارایه به مخاطب است و فکر میکنم در این ۱۴ سال ما در حوزه مصرف با وجود تمام تلاشها با مشکلی مواجه شدیم که عمده آنها متمرکز بر توزیع درون گفتمانی است. یعنی عمده محصولات ارایهشده در جشنواره متمرکز بر بچههای حزباللهی شده که فقط آنها بیننده آثار جشنواره هستند. در حالی که ماموریت اصلی ما توزیع در میان همه مخاطبان است که باید در این زمینه برنامهریزیهایی داشته باشیم. موضوع فهم مخاطب و فهم مصرفکننده میباید بر اساس ذوق سلیقههای مخاطبانی باشد که میبایست فعالان جشنواره مردمی فیلم عمار به آن توجه کنند تا بتوانیم «بحران مصرف» را مرتفع کنیم.
دبیر چهاردهمین جشنواره مردمی فیلم عمار بیان کرد: یکی از مواردی که میتوانیم به آن توجه کنیم بحث محتوا و قالب است. اینکه بتوانیم در فضای زمانی کوتاه حرفهای عمیق بزنیم. چرا که این موضوع اهمیت خاصی در عصر حاضر دارد که حتما باید به آن تمرکز ویژهای داشته باشیم. عنصر دوم تاثیرگذاری در مصرف، «جذابیت» است. به نظر من فضای امروز اقتضا میکند که به جذابیت ظاهری همراه با «تنوع» توجه کنیم. تنوع امروز یک باب اصلی است که احساس میکنم امروز در گفتمان انقلاب کمتر دیده است. بحث چهارم هم «خلاقیت» است که باید از قالب سنتی به سمت خلاقیتهایی برویم که امروزه با وجود امکانات کم هم میبایست مورد توجه باشد. در این چارچوب موضوع «بازاریابی» از مهمترین اولویتهای عماریون است که قبل از تولید آثارشان باید با مخاطبان ارتباط برقرار کنند.
اسعد در پاسخ به پرسشی مبنی بر اقدامات جشنواره برای حضور هنرمندان پیشکسوت هنر انقلاب در این رویداد توضیح داد: شعار ما مردمیبودن جشنواره فیلم عمار است، بنابراین اصلا نمیخواهیم بر اساس برنامهریزی و جهتدهی شخصی کارهای جشنواره را دنبال کنیم. به همین جهت این مردم هستند که خودشان تصمیم میگیرند که چه کسانی در این رویداد حضور داشته باشند. اتفاقا این سوال ما است که هنرمندان ارزنده و پیشکسوت سینمای ایران برای جشنواره چه برنامهای دارند.
اسعد در بخش دیگری از صحبتهای خود درباره حضور جشنواره مردمی عمار در فضای مجازی تصریح کرد: عمار باید از قلب انقلاب اسلامی ایران اینفلوئنسر تربیت کند. اصلا ظرفیت عمار در این است که مدلی را معرفی کند تا او تبدیل به یک اینفلئونسر مردمی شود. روح عمار مبتنی بر مردم است. ما دنبال سلبریتی و اینفلوئنسر نیستیم، ما معتقدیم این جشنواره میبایست در تربیت این حوزه شاهد اتفاقات ارزشمندی باشد.
غافلگیری جشنواره چهاردهم در اهدای یک جایزه ضد مردمی!
حمید صالحی دبیر اجرایی جشنواره چهاردم فیلم عمار ضمن ارایه گزارشی از روند فعالیتهای دبیرخانه توضیح داد: بیش از ۳ هزار ۳۰۰ اثر در بخشهای مختلف به دبیرخانه جشنواره ارسال شد و با توجه به اینکه بخشهایی به این جشنواره اضافه شدند شاهد حضور پر تعداد هنرمندانی بودیم که برای ما قابل توجه بود.
وی افزود: بیشترین آثاری که به دبیرخانه جشنواره رسیده متمرکز بر بخش مستند و فیلمنامه بوده است. البته کار بررسی آثار به اتمام رسیده و به زودی درباره جزییات آن اطلاعرسانی میشود. این در حالی است که ما از روز بیست و یکم تا بیست و نهم شاهد برگزاری جشنواره چهاردهم در سینما فلسطین خواهیم بود. البته ما برنامههای زیادی به ویژه در حوزه فلسطین و غزه را طراحی کردیم که درباره این موضوع در سایت جشنواره اطلاع رسانیهای لازم انجام میشود.
دبیر اجرایی چهاردهمین جشنواره مردمی فیلم عمار در بخش دیگری از صحبتهای خود تصریح کرد: اهدای جایزه مردمی و قومیتی از مهمترین بخشهای جشنواره مردمی فیلم عمار بوده که در این چند دوره با استقبال بسیار خوبی مواجه شده است. امسال هم از طرف دوستان اهل یمن ساکن تهران خنجری به دبیرخانه ارسال شده که ما در این دوره از جشنواره خنجر نمادین را به فلیمساز برگزیده حوزه مقاومت تقدیم میکنیم. ما در این دوره از جشنواره که به نظر ما شگفتانه است، تصمیم داریم تا جایزهای را رونمایی کنیم که مثل جایزههای معمول جشنوارهها نیست. این جایزه قرار است به کسانی داده شود که ضد مردمیترین افراد هستند و فکر میکنم دربرگیرنده ویژگیها و غافلگیریهایی است که در روزهای جشنواره اطلاعرسانی میشود.
صالحی در معرفی بخشهای دیگر چهاردهمین جشنواره مردمی فیلم عمار هم گفت: یکی از برنامههای ویژه جشنواره چهاردهم نشستها و کارگاههای آموزشی است که ما در این زمینه ویژهبرنامه طنز، محفل هنرمندان گرافیست، ویژهبرنامه غزه و عملیات طوفانالاقصی، برگزاری نشستهای تخصصی با حضور کارشناسان حوزه سینما و دیگر حوزههای سیاسی و اجتماعی را در ایام برگزاری جشنواره خواهیم داشت. کتاب «سینما مردم» هم که به نوعی کتاب جشنواره مردمی فیلم عمار است در این دوره از جشنواره رونمایی میشود. این کتاب مشتمل بر معرفی کاملی از ادوار مختلف جشنواره عمار است که قرار است در ایام جشنواره پیش روی مخاطبان قرار گیرد. ما در بخش آرمان روح الله و نظم نوین جهانی شاهد اتفاقات بسیار خوبی بودیم که دربرگیرنده ارسال آثار بسیار خوبی به دبیرخانه بود. ما در جشنواره امسال همزمان با اکران فیلمهای منتخب در سینما فلسطین، فیلمهای منتخب را در سایت جشنواره هم به نمایش میگذاریم. البته این آثار با یک روز تاخیر در سامانه «عماریار» پیش روی مخاطبان قرار میگیرد.
آیینهای نکوداشت هنرمندان در جشنواره چهاردهم
وی در بخش دیگری از صحبتهای خود با اشاره به برگزاری آیینهای نکوداشت چهاردهمین جشنواره مردمی فیلم عمار هم گفت: پاسداشت مازیار بیژنی به واسطه سه دهه حضور مستمر و انجام کارهای عدالتخواهانه در حوزه فلسطین و جبهه مقاومت در قالب شب طنز انقلاب اسلامی، پاسداشت محمد حسین لطیفی به واسطه کارهایی که در حوزه سینمای دفاع مقدس و فلسطین داشته، نکوداشت مرحوم پروانه معصومی به واسطه پنج دهه فعالیت در عرصه هنر انقلاب، نکوداشت سیدمحمد جوزی به واسطه ثبت تصویری خاطرات والدین شهدای گرانقدر عرصه دفاع مقدس، را داریم. جایزه ویژه «دستکش ننه عصمت» هم در این دوره از جشنواره به یکی از هنرمندان عرصه مقاومت اهدا میشود که نام هنرمند مورد نظر را در مراسم اختتامیه اعلام میکنیم. ما جوایز دیگری هم در حوزههای مختلف داریم که از سوی مجموعههای دیگر به بخش جوایز جشنواره اضافه شده است که جزییات آن در روزهای آتی پیش روی مخاطبان قرار میگیرد.
گدایی سلبریتیها و اینفلوئنسرها را نمیکنیم
محمدصادق شهبازی قایممقام شورای سیاستگذاری چهاردهمین جشنواره مردمی فیلم عمار هم در این نشست رسانهای با قرایت متنی انتقادآمیز، از انگیزههای برگزاری جشنواره مردمی عمار سخن گفت.
قایممقام شورای سیاستگذاری چهاردهمین جشنواره مردمی فیلم عمار گفت: ما به این سمت نرفتیم که از سلبریتیها کاسبی کنیم. ما به سراغ هنرمندانی رفتیم که بر اساس داشتههای مردمی و انقلاب اسلامی ایران کار تولید کنند. اگر هم اکنون به خودمان انتقاد میکنیم میبایست شرایطی را ایجاد کنیم که دایره مخاطبان را وسیعتر کنیم. به هر ترتیب اصل ما شناسایی ظرفیت هنرمندان است و از هر هنرمندی که حاضر باشد به داشتههای مردم سر تعظیم فرود بیاورد، با آغوشی باز میزبانی خواهیم کرد. ما در فضای مجازی گدایی اینفلوئنسرها را هم نمیکنیم اما تلاش میکنیم تا نیروهایی را تربیت کنیم که بتوانند با مردم گفتوگو کنند.
در پایان این نشست رسانهای از پوستر چهاردهمین جشنواره مردمی فیلم عمار رونمایی شد.
سینمای دفاعمقدس حالا فراتر از یک ژانر، تبدیل به ظرفیتی ویژه برای روایت قصهها و خلق قهرمانان ملی بر پرده نقرهای شده است؛ سهم این ژانر در جشنواره چهلودوم فیلم فجر چقدر خواهد بود؟
به گزارش خبرنگار سینمایی ایرنا، «دفاع مقدس» را حالا میتوان به نام سینمای ایران زد، ژانری که چهار دهه است مختصات و هویت ایرانی پیدا کرده، بومی شده و مهمترین اتفاقات تاریخ معاصر را که با جز به جز زندگی مردم این سرزمین گره خورده، در دل خود روایت کرده است؛ از ژانر دفاع مقدس میگویم.
سینمای ایران در طول چهار دهه پس از انقلاب با آنکه خواسته انواع گونههای سینمایی را بیازماید اما اگر بخواهیم نگاهی به مولفهها و تعریف «ژانر» داشته باشیم باید با یک واقعیت روبهرو شویم؛ اینکه سینمای ایران نتوانسته به استانداردهای ژانری نزدیک شود! با همه اینها «دفاع مقدس» جزو معدود گونههایی است که اتفاقا در ایران متولد شده و توانسته موفق هم باشد.
روایت تولد یک ژانر بومی
دهه ۶۰ با آنکه به واسطه بمباران کشور از هر سو و وجود شرایط جنگی از سختترین روزهای زندگی ایرانیان به شمار میرود اما سینمای آن روزگاران طلاییترین دوران خود را سپری میکردجنگ ایران و عراق را میتوان یکی از بزرگترین رخدادهای تاریخ معاصر خاورمیانه قلمداد کرد، با آنکه دو سویه این جنگ در مطبوعات و جراید و حتی در بزرگترین دادگاههای بینالمللی به نام هر دو کشور درگیر ثبت شد اما مگر پشتیبانی دول دیگر و کشورهای متخاصم از رژیم بعث عراق انکارشدنی است؟ مگر میتوان کتمان کرد که هزاران هزار تن از ایرانیها در طول این جنگ به شهادت رسیدند، شماری دچار تبعات جنگ شدند و چه بسیار خانوادههایی که طعم تلخ آوارگی را چشیدند؟ گفتنیها از این جنگ کم نیست و قصهها فراوان دارد برای تصویر شدن. همین هم شد؛ از همان نخستین روزهای آغاز جنگ گروههای فیلمسازی عازم جبهههای جنگ شدند تا هزارتوی آن را به تصویر بکشند.
دهه ۶۰ با آنکه به واسطه بمباران کشور از هر سو و وجود شرایط جنگی از سختترین روزهای زندگی ایرانیان به شمار میرود اما سینمای آن روزگاران طلاییترین دوران خود را سپری میکرد؛ دورانی که اتفاقا فیلمهای جنگی پرتوفیق بودند و مخاطبان پرشمارش در آینه فیلمها، زندگی مشقتبار در سایه جنگ و البته آرمانهای خود را میدیدند؛ روزهایی پرتلاطم که سینما از تشویش آن میکاست؛ این را آمار و ارقام مخاطبان سینما میگویند.
بوی پیراهن یوسف – ۱۳۷۴
سینمای دفاع مقدس البته تا اواخر دهه ۷۰ از مهمترین گونههای سینمایی محسوب میشد؛ سینمای باورمندی که به موازات مدیران، سینماگران هم اهتمام ویژهای نسبت به آن داشتند و فیلمهایش همزمان که اقبالی را در گیشه به لحاظ فروش به خود میدیدند، رکوردهایی را از منظر تعداد تماشاگران هم در تاریخ سینمای ایران ثبت کردند.
اتوبوس شب – ۱۳۸۵
ژانر دفاع مقدس اما در دهه ۸۰ رو به افول رفت، نه فیلمهایش مورد توجه مخاطبان قرار گرفت و نه سینماگران تلاشی برای جلب توجه آنها میکردند، اندک ساختههای دهه ۸۰ با یک آفت بزرگ مواجه بود؛ فیلمهایی که نه از منظر ساختار استانداردهایی داشتند و نه قصهای گیرا که مخاطبان را با خود همراه کنند؛ فیلمهایی که به نظر میرسید صرفا برای پر کردن یک بیلان کاری تولید میشدند و بیشتر کارکردی برای ماندن در کشوهای مدیران داشتند که گاه حتی بعد از رونمایی در جشنوارهها، به واسطه کیفیت نازلشان رنگ اکران را به خود نمیدیدند.
تنگه ابوقریب – ۱۳۹۶
دهه ۹۰ را اما میتوان بازگشت سینمای دفاع مقدس به روزهای اوج و شکوفایی خود دانست، فیلمهای تولید شده در این بستر یک ویژگی تام و تمام داشت؛ ظهور فیلمسازان جوان و تا آن زمان گمنامی که فیلمهایی با محوریت روزهای جنگ و گروهکهای درگیر این تخاصم را به تصویر کشیدند و بار دیگر توانستند جانی دوباره به این سینما دهند، محمدحسین مهدویان، نرگس آبیار، منیر قیدی و… از جمله آنها هستند.
سینمای دفاع مقدس در دهه ۱۴۰۰ به روایت آمار
جشنواره فیلم فجر بعد از دوره بحرانی و عجیب سیونهم که در سایه سنگین فراگیری کرونا با سروشکلی متفاوت برگزار شد، در دوره چهلم فرصتی برای بازیابی و احیا به دست آورد. در این دوره از میان ۲۲ فیلم پذیرفته شده در بخش «سودای سیمرغ» سهم سینمای دفاع مقدس سه فیلم بود. شاخصترین فیلم حاضر در این دوره بیتردید «موقعیت مهدی» به کارگردانی هادی حجازیفر بود که روایتی متفاوت از زندگی شهید مهدی باکری را به تصویر درآورد و بعدها نسخه سریالی آن با عنوان «عاشورا» روی آنتن رفت.
موقعیت مهدی
فیلم سینمایی «دسته دختران» به کارگردانی منیر قیدی و «۲۸۸۸» به کارگردانی مشترک کیوان علیمحمدی و علیاکبر حیدری هم دو فیلم دیگر این دوره از جشنواره بودند که رنگی از دفاع مقدس داشتند و هر چند از نظر سینمایی با انتقاداتی مواجه شدند اما پرچم این، گونه سینمایی را بالا نگه داشتند. یک سال بعد و در دوره چهل و یکم اما کمیت و کیفیت تولیدات دفاع مقدسی در ویترین جشنواره فجر بهبود پیدا کرد و شاهد حضور ۶ فیلم از این ژانر در ترکیب ۲۴ فیلم بخش سودای سیمرغ بودیم.
فیلمهای «غریب» به کارگردانی محمدحسینلطیفی، «سینما متروپل» به کارگردانی محمدعلی باشهآهنگر و «شماره ۱۰» به کارگردانی حمید زرگرنژاد را میتوان سه فیلم شاخص دفاع مقدسی در این دوره از جشنواره دانست که جوایز اصلی را هم از آن خود کردند.
نمایی از فیلم «شماره ۱۰»
فیلمهای «اتاقک گلی» به کارگردانی محمد عسگری، «گلهای باوارده» به کارگردانی مهرداد خوشبخت و «های پاور» به کارگردانی هادی محمدپور هم سه فیلم دیگر جشنواره چهل و یکم بودند که به داستانهای مرتبط با سالهای جنگ تحمیلی پرداختند.
به این ترتیب در حالی به سومین دوره از جشنواره فیلم فجر در دهه ۱۴۰۰ نزدیک میشویم که آمار فیلمهای دفاعمقدسی حاضر در جشنواره از ۳ فیلم در دوره چهلم به ۶ فیلم در دوره چهلویکم رسید و شواهد نشان میدهد در دوره چهلودوم شاهد افزایش این سهم خواهیم بود.
کارویژهای برای احیای یک ژانر بومی
«هنوز بسیاری از اتفاقات بزرگ و شگرف هشت سال دفاع مقدس به زبان تصویر در نیامده و بر پرده سینماها نقش نبسته و هنوز دوربین سینما مجالی برای بازنمایی آن حماسهها و آن قهرمانان نیافته است. بیشک غبارزدایی از تاریخ دفاع مقدس یکی از وظایف ذاتی سینما در برهه کنونی است که امید است به همت و اراده سینماگران و مدیران و مسئولان مختلف این مهم به فرجامی خوش منجر شود. چرا که تاریخ دفاع مقدس در این سرزمین همیشگی و ماندگار است و سینما در ارائه این تصویر نقش اساسی دارد.» این جملات بریدهای از یادداشت محمد خزاعی در مقام رئیس سازمان سینمایی است که به مناسبت هفته دفاع مقدس منتشر شد.
امسال رقابت سخت پیش میرود، فرآیند انتخاب کار سختی است و ۲۲ فیلم در بخش رقابتی و ۱۱ فیلم در بخش فیلم اولیها حضور دارند که مخاطبان را شگفت زده خواهد کردمروریبر سرفصل سیاستهای مسئولان فعلی سازمان سینمایی، حکایت از آن دارد که توجه به احیای ژانر دفاع مقدس، در کنار سیاست کلانتر ایجاد تنوع ژانر در فضای تولید و اکران سینمای ایران، بهصورت ویژه در دستور کار مدیران سینمایی قرار داشته است و کیفیت اجرای این سیاست امروز میتواند صورت یک مطالبه رسانهای به خود بگیرد.
کمااینکه محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم پیشتر تأکید کرده و صراحتا گفته بود: «برنامه قطعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه حمایتی مربوط به تولیداتی هنری با مضمون دفاع مقدس و حوزه مقاومت است. در ژانرهای دیگر نیز همچون طنز، اجتماعی و …. آثاری در دست تولید هستند. اما ما به طور ویژه حمایتهای خود را از آثاری به عمل میآوریم که مربوط به حوزه دفاع مقدس و مقاومت میشوند.»
جشنواره چهلودوم فیلم فجر از این منظر میتواند بهصورت ویژهتر زیر ذرهبین قرار بگیرد. بهخصوص که مجتبی امینی در مقام دبیر این رویداد چندی پیش ضمن اشاره به استقبال فیلمسازان از این دوره از جشنواره در گزارشی آماری درباره ترکیب فیلمهای متقاضی حضور در جشنواره گفت: «امسال ۵ فیلم کودک و ۱۱ فیلم طنز، به صورت جدی پیگیر بودند در جشنواره باشند و ۷ فیلم سینمای دینی و ۱۵ فیلم دفاع مقدسی هم در میان آثار متقاضی حضور دارد. امسال رقابت سخت پیش میرود، فرآیند انتخاب کار سختی است و ۲۲ فیلم در بخش رقابتی و ۱۱ فیلم در بخش فیلم اولیها حضور دارند که مخاطبان را شگفت زده خواهد کرد.»
در همین راستا، محمد خزاعی به تازگی اعلام کرده است: «تولید آثار انقلاب اسلامی و دفاع مقدس در دولت سیزدهم افزایش چشمگیری داشته که یک نمونه آن حضور هشت اثر سینمایی در جشنواره فجر امسال است.» اما فراتر از کمیت تولیدات حاضر در جشنواره فیلم فجر، باید دید کیفیت این آثار چقدر میتواند متضمن احیای ژانر دفاع مقدس، بهعنوان ژانری بومی و در عین حال پرمخاطب در فرآیند اکران سینمای ایران باشد.
قهرمانها در صف «فجر۴۲»
از فهرست ۱۱۵ فیلم متقاضی حضور در چهلودومین جشنواره فیلم فجر، هنوز تعداد زیادی از آثار در سکوت خبری به سر میبرند و طبیعتا به دلیل در دست نبودن اطلاعات قطعی درباره همه این آثار، نمیتوان درباره سهم تولیدات دفاعمقدسی در میان آنها هم با قطعیت گزارش کرد اما تا همین امروز و براساس خبرهای رسمی منتشرشده درباره برخی پروژهها میتوان درباره احتمال رونمایی برخی تولیدات شاخص در این حوزه، در جشنواره پیش رو گمانهزنی کرد.
سازمان سینمایی اوج که حمایت از تولیدات دفاع مقدسی را طی سالهای گذشته نیز در دستور کار خود داشته امسال با دو فیلم شاخص در این حوزه برای حضور در جشنواره فجر دورخیز کرده است. فیلم سینمایی «مجنون» به کارگردانی مهدی شامحمدی و تهیهکنندگی عباس نادران یکی از این آثار است که رونمایی از تصویر سجاد بابایی در نقش شهید مهدی زینالدین از این پروژه، بازتاب بسیاری در محافل سینمایی داشت. بابایی سال گذشته سیمرغ بلورین بهترین بازیگری را برای فیلم «استاد» دریافت کرده بود و حالا ایفاگر نقش اصلی در یک فیلم دفاعمقدسی شده است. مهدی شامحمدی هم بهرغم تجربههایی که در حوزه مستندسازی در کارنامه خود داشته، از فیلمسازان فیلماولی جشنواره امسال به حساب میآید.
حضور میلاد کیمرام در نقش شهید شیرودی از اصلیترین کنجکاویها درباره «آسمان غرب» است که به نظر میرسد از نظر پروداکشن تولید هم از پروژههای پرسروصدای جشنواره امسال باشددیگر پروژه سازمان اوج، فیلم سینمایی «قرارگاه سری» به کارگردانی دانش اقباشاوی است که این فیلم در همکاری با بنیاد سینمایی فارابی به مرحله تولید رسیده و قرار است روایتگر بخشی از زندگی شهید علی هاشمی و نقش او در شناسایی و طرح ریزی عملیات خیبر در قرارگاه سری نصرت باشد. تهیهکنندگی این پروژه را جلیل شبانی برعهده دارد که سال گذشته با فیلم «سرهنگ ثریا» در جشنواره فیلم فجر حضور داشت.
اما دیگر سازمانی که با دست پر در تدارک حضور در چهلودومین جشنواره فجر است، سازمان سینمایی سوره است که در سبد تولیدات خود، یک فیلم مرتبط با دوران دفاع مقدس هم دارد. فیلم سینمایی «آسمان غرب» که محصول مشترک سازمان سوره و بنیاد سینمایی فارابی است، روایتی از روزهای ابتدایی جنگ تحمیلی و نقش کلیدی شهید علیاکبر شیرودی در آن ایام را به تصویر درآورده است.
حضور میلاد کیمرام در نقش شهید شیرودی از اصلیترین کنجکاویها درباره این پروژه است که به نظر میرسد از نظر پروداکشن تولید هم از پروژههای پرسروصدای جشنواره امسال باشد. تهیهکنندگی این فیلم را حبیب والینژاد برعهده دارد که تجربه تهیهکنندگی فیلمهای شاخصی همچون «ایستاده در غبار» را در همین حال و هوا در کارنامه خود دارد. والینژاد در همکاری دیگری با سازمان سوره، فیلم «احمد» به کارگردانی امیرعباس ربیعی را هم در دست تولید دارد که هرچند مرتبط با سالهای دفاع مقدس نیست اما به نقش شهید احمد کاظمی در ساعات ابتدایی زلزله بم، پرداخته است.
نمایی از فیلم «مجنون»
فیلم سینمایی «باغ کیانوش» به کارگردانی رضا کشاورز حداد و تهیهکنندگی محمدجواد موحد که این روزها مراحل پایانی را سپری میکند قصهای نوجوانانه دارد و در بستر دفاع مقدس روایت میشود. این فیلم اقتباسی از کتاب «باغ کیانوش» است که بر اساس آنچه در این کتاب آمده است این فیلم موضوعی مرتبط با شهر همدان در دهه ۶۰ را دارد.
بنیاد فرهنگی روایت هم این روزها با فیلم «قهرمان جندی شاپور» در تدارک حضور در جشنواره فیلم فجر است. فیلمی به کارگردانی مهدی صاحبی و تهیهکنندگی ابوذر پورمحمدی که روایتی از زندگی شهید مجید بقایی از همرزمان شهید حسن باقری در سالهای دفاع مقدس است. در این فیلم مرتضی امینیتبار، نادر سلیمانی، یوسف تیموری و… به ایفای نقش میپردازند.
قهرمان جندی شاپور
فیلم سینمایی «آن دو» به کارگردانی مرتضی رحیمی و تهیهکنندگی سید علیرضا سبط احمدی هم از دیگر فیلمهای دفاعمقدسی است که این روزها آخرین مراحل تولید را سپری میکند. در این فیلم بازیگرانی همچون قدرتالله ایزدی و علیرام نورایی ایفای نقش کردهاند و آنطور که از خلاصه داستان رسمیاش برمیآید احتمالا حال و هوایی ویژه مخاطبان نوجوان هم داشته باشد.
«دست ناپیدا» به کارگردانی انسیه شاهحسینی و تهیهکنندگی سیدسعید سیدزاده هم از دیگر فیلمهای دفاع مقدسی در حال تولید است و احتمال رونمایی از آن در جشنواره فجر وجود دارد. شاخصترین ویژگی این پروژه سوژه متفاوت آن است که به نقش زنان در فرآیند خدمات رسانی به رزمندگان پرداخته و قصد دارد روایتی از شستشوی البسه خونین رزمندگان در آب کارون را به تصویر درآورد.
با این حال در میان آثار تولید شده با موضوع جنگ فیلم هایی درباره محور مقاومت هم متقاضی حضور در جشنواره فیلم فجر شده اند که از آن جمله می توان به فیلم سینمایی «قلب رقه» به کارگردانی خیرالله تقیانی پور و با بازی شهرام حقیقتدوست اشاره کرد.
سینمای ایران طی چهار دهه گذشته نسبت پدیده مذموم «ترور» بیتفاوت نبوده است و روایتهایی تکاندهندهای از داغهایی که تروریستها بر دل مردم ایران گذاشتهاند، بر پرنده نقرهای به تصویر درآمده است.
به گزارش سینمای خانگی از ایرنا، حالا سه هفتهای میشود که هر سهشنبه، صحن معروف دادگاه کیفری شماره یک استان تهران میزبان برگزاری یک دادگاه بزرگ است؛ دادگاه رسیدگی به چهاردهه جنایت اعضا و سرکردههای گروهک تروریستی منافقین که از خردادماه سال ۱۳۶۰ کلید خورد و همچنان در قالب «ترور» جان و امنیت مردم ایران را تهدید میکند.
آنچه در فرآیند برگزاری این دادگاه موضوع یک پیگیری قضایی شده است، از سالها قبل بهعنوان یک داغ بر سینه مردم ایران سنگینی میکرد، مردمی که بیراه نیست اگر آنها را بزرگترین قربانیان ترور در تاریخ معاصر جهان معرفی کنیم.
سینمای ایران طی چهاردهه گذشته نسبت به این واقعیت بیتفاوت نبوده و هر از گاهی «ترور» تبدیل به سوژه محوری یک روایت شده و در قالب یک فیلم روی پرده سینما به نمایش درآمده است.
حادثه تلخی که همزمان با سالروز ترور سردار حاجقاسم سلیمانی، در گلزار شهدای کرمان، شماری از زائران این شهید را به فیض شهادت رساند، بهترین گواه برای اثبات این ادعاست که پرچمداران «تروریسم» همچنان چش طمع به حیات و آرامش مردمان این سرزمین دارند. در چنین شرایطی این فیلمسازان هستند که در قالب فیلم و سریال میتوانند روایتهای تصویری خود را تبدیل به پیوستی هنری و رسانهای برای انعکاس مظلومیت قربانیان ترور کنند.
آنچه در گزارش حاضر میخوانید بازخوانی پنج روایت شاخص سینمای ایران با موضوع «ترور» است که هرچند همه تولیدات سینمایی با این موضوع را شامل نمیشود اما در عین حال افسوس که نمیتوانیم آن را مشتی نمونه «خروار» توصیف کنیم!
تعقیب سایهها/ علی شاهحاتمی/ ۱۳۶۹
سینمای ایران در دهه ۶۰ متأثر از شرایط عمومی کشور، بخشی از تولیدات خود را به روایت تحولات سیاسی و اجتماعی سالهای ابتدایی پس از انقلاب اختصاص داده بود و شکلگیری ژانر مستقلی به نام سینمای دفاع مقدس در سینما را هم میتوان محصول همین تأثیرگذاری دانست.
گروهک منافقین و فعالیتهای خرابکارانه آنها علیه مردم و انقلابیون هم یکی از همین سوژههای روز به حساب میآمد که دستمایه ساخت برخی فیلمهای سینمایی در آن مقطع شدند.
فیلم سینمایی «تعقیب سایهها» به کارگردانی علی شاهحاتمی یکی از شاخصترین فیلمهای آن دهه با موضوع ترورهای کور گروهک منافقین است. فیلمی که با انفجار یک خودروی بمبگذاریشده در خیابان و قربانی شدن گروهی از مردم عادی آغاز میشود و در ادامه روایتگر تلاش نیروهای امنیتی و انتظامی برای ردگیری عاملان این جنایت است.
هر چند بهقاعده دیگر فیلمهای مرتبط با گروهک منافقین در دهه ۶۰ در این فیلم اشاره مستقیمی به این گروهک نمیشود و نامی از آنها در دیالوگها نیست اما امروز میتوان این فیلم را یکی از صریحترین تصاویر ثبتشده از جنایتهای کور منافقین علیه مردم ایران در سالهای ملتهب دهه ۶۰ به حساب آورد.
بادیگارد/ ابراهیم حاتمیکیا/ ۱۳۹۴
فیلم سینمایی «بادیگارد» با یک اقدام تروریستی علیه یکی از مقامات مسئول آغاز میشود. هرچند روایت اصلی فیلم درباره محافظ مستقیم این مقام مسئول است اما ابراهیم حاتمیکیا در دو سکانس کلیدی فیلم خود، تصاویری تکاندهنده از اقدامات تروریستی علیه ایران را به تصویر درآورده است.
در سکانس ابتدایی فیلم، زمانی که یکی از دولتمردان برای بازدید مردمی به میان اهالی یک روستا میرود، محافظ او متوجه ورود فردی ناشناس با لباسی متفاوت در میان اهالی بومی میشود و با اینکه به درستی نیت او برای عملیات انتحاری را حدس میزند اما چاشنیهای بمب به دست ناظران دور دست فعال شده و مدیر مربوطه در کنار اهالی منطقه قربانی ترور میشوند.
حیدر که مسئولیت حفاظت از این مقام مسئول را برعهده داشته در ادامه عهدهدار مسئولیت حفاظت از یک دانشمند جوان هستهای میشود و در سکانس پایانی فیلم شاهد بمبگذاری روی درب خودروی این دانشمند هستیم. حیدر این بار هم تهدید را به موقع متوجه میشود اما خودش قربانی ترور میشود و به شهادت میرسد.
ماجرای نیمروز/ محمدحسین مهدویان/ ۱۳۹۵
بیتردید یکی از جریانسازترین فیلمهای سینمای ایران در دهه ۹۰ با موضوع تاریخ معاصر را باید همین فیلم «ماجرای نیمروز» دانست. فیلمی به کارگردانی محمدحسین مهدویان که سبک خاص فیلمسازی او درباره سوژههای تاریخی را به تثبیت رساند.
مهدویان در این فیلم به جای بازخوانی مستقیم اقدامات تروریستی گروهک منافقین در تابستان سال ۱۳۶۰، سراغ روایت تلاش یک تیم امنیتی برای مواجهه با آنها رفت اما فرازهایی تکاندهنده از این فیلم به بازنمایی اقدامات تروریستی این گروهک اختصاص پیدا کرد.
سکانس مربوط به ترورهای کور این گروهک علیه مردم ایران و مشخصا تک پلانهایی مانند پلان در آغوش کشیدن یک دختربچه غرق خون توسط کاراکتر کمال با بازی هادی حجازیفر به خوبی در حافظه مخاطبان سینمای ایران حک شده و حکم سندهای تصویری تکاندهندهای علیه «تروریسم» را پیدا کرده است.
ضد/ امیرعباس ربیعی/ ۱۴۰۰
فیلم سینمایی «ضد» هرچند همین روزها در حال اکران عمومی در سینماهای کشور است اما تولید آن مربوط به دو سال پیش است و برای اولینبار در چهلمین جشنواره فیلم فجر شاهد رونمایی از آن بودیم.
امیرعباس ربیعی کارگردان جوانی است که در اولین فیلم خود یعنی «لباس شخصی» سراغ بازخوانی بخشی از تاریخ معاصر با محوریت حزب توده رفت و در گام دوم تلاش کرد قطعهای دیگر از پازل روایت سینمای ایران از اقدامات جنایتکارانه منافقین را کامل کند.
فیلم «ضد» اولین روایت سینمایی از حادثه تروریستی بمبگذاری در دفتر مرکزی حزب جمهوری در هفتم تیرماه سال ۶۰ محسوب میشود و در فرازهایی از این فیلم شاهد جزییاتی از اجرای این عملیات از سوی عاملان منتسب به گروهک منافقین و تلاش آنها برای حذف شهید بهشتی هستیم.
این حادثه تروریستی که از شاخصترین حوادث تروریستی در سالهای ابتدایی پس از انقلاب محسوب میشود، پیشتر سوژه مستندی با عنوان «ترور سرچشمه» به کارگردانی محمدحسین مهدویان هم قرار گرفته بود.
هناس/ حسین دارابی/ ۱۴۰۱
اما واقعیت تلخ درباره اتفاقات تروریستی علیه مردم ایران، دنبالهدار بودن این حوادث از گذشته تا به امروز است. سایه ترور در تمام چهار دهه گذشته از سر مردم بیدفاع ایران کم نشده و همچنان از سوی دشمنان ایران بهعنوان ابزاری برای حذف سرآمدان و پرچمداران نظام اسلامی مورد استفاده قرار میگیرد.
فیلم سینمایی «هناس» را میتوان یکی از اولین روایتهای سینمای ایران با موضوع ترور دانشمندان هستهای به حساب آورد. هر چند این سوژه پیشتر در فیلمهایی همچون «روباه» به کارگردانی بهروز افخمی هم مورد اشاره قرار گرفته بود اما حسین دارابی در دومین فیلم کارنامه خود، روایت تکاندهنده و مستقیم از ترور یکی از دانشمندان هستهای ایران را به تصویر درآورده است.
سکانس مربوط به شلیک مستقیم گلوله به شهید داریوش رضایینژاد در برابر چشم همسر و فرزندش، از سکانسهای تکاندهنده در سینمای ایران است که تصویری عریان از یک اقدام تروریستی را پیش چشم مخاطبان به نمایش میگذارد.
فیلم سینمایی «شوماه» با بازی فاطمه معتمدآریا آماده نمایش شده است.
به گزارش سینمای خانگی از ایسنا، «شوماه» نخستین فیلم بلند سینمایی مژگان بیات است که سال گذشته فیلمبرداری شده و پس از گذراندن مراحل فنی آماده نمایش شده است.
بیات پیشتر دربار فیلمش که داستانی عاشقانه را در بستر جنگ روایت میکند، گفته بود: انگیزه من برای ساخت فیلمی از این ماجرا زمانی شکل گرفت که پیکر شهدای غواص چند سال قبل پیدا و تشییع شد و مصمم شدم فیلمی درباره این بچههای مظلوم وطن بسازم. بنابراین تحقیقاتی را شروع کردم و مصاحبههای زیادی با بازماندگان عملیات انجام دادم و در نهایت سال ۱۳۹۹ طرح اولیه نوشته شد و بعد از تکمیل فیلمنامه، رایزنی با بازیگران را شروع کردیم و آذرماه سال ۱۴۰۰ پروژه کلید خورد و فیلمبرداری تا اسفندماه طول کشید.
در این فیلم فاطمه معتمدآریا، پژمان بازغی، روزبه حصاری و آریا توسلی بازی کردهاند و بیات درباره حضور و اعتماد معتمدآریا و دیگر عوامل مطرح در این فیلم به او در اولین تجربه فیلمسازی بلندش بیان کرده بود: من با خانم معتمدآریا در فیلم «پریناز» همبازی بودم و از آنجایی که با هم آشنایی داشتیم، پیشنهاد بازی در این فیلم را مطرح کردم. ایشان پیشتر کاملترین نقش خود را در حوزه سینمای دفاع مقدس در فیلم «گیلانه» ایفا کرده بودند ولی وقتی فیلمنامه را خواندند داستان را دوست داشتند و با وجود آن که خارج از کشور بودند، در فاصلهای کوتاه برای شروع کار به ایران برگشتند. درواقع نه فقط خانم معتمدآریا بلکه دیگر همکاران من در این فیلم بخاطر اهمیتی که به موضوع فیلم میدادند، در آن حضور پیدا کردند.
«شوماه» به تهیهکنندگی عبدالمحمد نجیبی ساخته شده و کیانوش عیاری هم مشاور کارگردان بوده است.
این فیلم که گویا برای شرکت در جشنواره فجر امسال متقاضی شده، پیشبینی میشد سال قبل هم در جشنواره فجر باشد ولی به دلیل تمام نشدن مراحل پست پروداکشن و مشکلات مالی و حمایت نشدن از سوی نهادهای مرتبط اتفاقی نیفتاد.
مراسم اختتامیه ششمین جایزه پژوهش سال سینمای ایران صبح سهشنبه ۱۲ دی ۱۴۰۲ در تالار رودکی برگزار و برگزیدگان آن معرفی شدند.
به گزارش سینمای خانگی از ایرنا، مراسم اختتامیه ششمین جایزه پژوهش سال سینمای ایران صبح سه شنبه ۱۲ دی با حضور اهالی سینما، پژوهشگران و اساتید دانشگاه برگزار و برگزیدگان بخش های مختلف معرفی شدند.
اسامی برگزیدگان این رویداد بدین شرح است:
بخش پایاننامه
۱. لوح تقدیر بخش پایاننامه دکترا به همراه هدیه نقدی به الهه کسمایی مولف پایاننامه «فرهنگ فیلمهای پایاننامه دانشکده سینما (چهاردهه سینمای آنالوگ)» اهدا شد.
۲. لوح سپاس و تندیس پایاننامه برگزیده کارشناسی ارشد به همراه هدیه نقدی به امین یوسفی مولف پایاننامه «نظارت بر فیلمهای سینمایی از منظر حقوق بشر»، به خاطر اهمیت حقوق مخاطب در سینمای ایران و ضرورت پرداختن به پژوهشهای دانشگاهی با موضوع حقوق معنوی مخاطب اهدا شد.
۳. لوح تقدیر بخش پایاننامه کارشناسی ارشد به همراه هدیه نقدی به محمد سعید جوبند مولایی مولف پایاننامه «گونهشناسی کاراکترهای فیلمهای کمدی سینمای دفاع مقدس با استفاده از تیپهای شخصیتی پیشنهادی اسکات سدینا (مطالعه موردی فیلمهای لیلی با من است، گاهی به آسمان نگاه کن، اخراجیهای ۱ و ۲ و ضد گلوله) اهدا شد.
۴. لوح تقدیر بخش پایاننامه کارشناسی ارشد به همراه هدیه نقدی به لیلا ناصربخت مولف پایاننامه «بررسی زیبایی شناسانه تصاویر رویا و خاطره در سینمای پس از انقلاب اسلامی» اهدا شد.
بخش مقاله
۱. لوح سپاس و تندیس مقاله برگزیده به همراه هدیه نقدی به علی اوصانلو و علی شیخ مهدی نویسندگان مقاله «تحلیل نحوه بازنمایی معماری و شهرسازی ایرانی-اسلامی در فیلمهای سینمایی ایران با رویکرد نظریات استوارت هال» بهخاطر انسجام در شاکله مقاله و استفاده از منابع معتبر و انطباق با اولویتهای موضوعی جایزه پژوهش سینمایی سال اهدا شد.
۲. لوح تقدیر بخش مقاله به همراه هدیه نقدی به کرم حبیبپورگتایی به خاطر مقاله «بررسی نقش سینمای ایران در تغییر شاخصهای توسعه اجتماعی» اهدا شد.
۳. لوح تقدیر بخش مقاله به همراه هدیه نقدی به مصطفی دری و نواب حضرتی، نویسندگان «مجموعه مقالات فقه در سینما» اهدا شد.
بخش پژوهش
۱.لوح سپاس و تندیس پژوهش برگزیده به همراه هدیه نقدی به سیاوش صلواتیان مولف پژوهش «آسیبشناسی سیستم نظارت در سینمای ایران با رویکرد نگاشت نهادی و ارائه پیشنهادی اصلاحی» بهخاطر روشمندی، هدفمندی و سودمندی برای سینمای ایران اهدا شد.
۲. لوح تقدیر به همراه هدیه نقدی به فروزنده جعفرزاده مولف پژوهش «روند تحول مسائل و مشکلات مرتبط با گسست نسلی در ایران، در فیلمهای سینمایی ۴۰ سال گذشته» اهدا شد. ۳. لوح تقدیر به همراه هدیه نقدی به مجید کیانیان مولف پژوهش «تحلیل تحولات فنی صدا و تصویر در صنعت سینمایی دیجیتال جهان (از آغاز تا تحولات پیش روی)، به سوی راهبرهای اجرایی در سینمای ایران» اهدا شد.
بخش طرحنامه (پروپوزال)
لوح سپاس و تندیس این بخش به همراه هدیه نقدی به سارا مومنی نویسنده طرحنامه «تدوین راهبردهای رسانهای مبتنی بر تحلیل تصویر خانواده ایرانی در سینمای ایران» اهدا شد.
بخش جنبی
۱. لوح تقدیر بخش جنبی به همراه هدیه نقدی به علی نقی طاهری، بهخاطر مجموعه فعالیتها در حوزه پژوهشهای سینمای بومی استان خوزستان و پژوهش «سیاه، سفید، خاکستری، روایت خوزستان در سینمای ایران» اهدا شد.
۲. لوح تقدیر بخش جنبی به همراه هدیه نقدی به پانتهآ خاموشی اصفهانی و زهره فتحی، بهخاطر مجموعه فعالیتهای پژوهشی در حوزه سینما و تالیف مجموعه کتابهای «بانوان سینماگر ایران» اهدا شد.
حسن بلخاری قهی، محمدرضا حسنایی، مجید شاهحسینی، رامتین شهبازی، توحید محرمی، مسعود نقاشزاده، بهمن نامور مطلق، از اساتید حوزه سینما و فرهنگ و هنر داوری آثار رسیده به ششمین دوره جایزه پژوهش سال سینمای ایران را برعهده داشتند.
«دهها هزار زن و مرد در خرمشهر روزهای جنگ را دیدهاند و هرکدام از آنها دربارهی روز فتح خرمشهر خاطره دارد، بنابراین هر کسی که از فتح خرمشهر فیلم میسازد در مقابل این گروه و خاطرات ثبت شده در حافظهشان مسئول است.»
به گزارش سینمای خانگی از ایسنا، جملات بالا گفتههای احمدرضا درویش، کارگردان تعدادی از فیلمهای ماندگار سینماست که در آثار خود وقایعی از روزهای جنگ تحمیلی ایران و عراق را با داستانی از آنچه بر مردمِ درگیر جنگ رخ داده، روایت کرده است.
در سالهای اخیر اگرچه ساخت فیلمهای جنگی و دفاع مقدسی با تمرکز و جدیت بیشتری در دستور کار تولید -بویژه در ارگانهای هنری و سینمایی- بوده ولی بسیاری از این فیلمها یک قهرمان یا فرمانده جنگ را محور داستان خود قرار دادهاند و زندگی مردم بیشتر در حاشیه داستانها تصویر شده؛ این در حالی است که مقامات کشور به بهانههای مختلف به افتخارات و رشادتهای تاریخی ملت، بویژه مردم خوزستان در دوران جنگ اشاره کردهاند.
تاکیدها بر حضور مردم در شهرهایی که درگیری مستقیم در جنگ داشتند و تلاشی که برای حفظ این سرزمین انجام دادند و نیز تاثیری که جنگ بر زندگی آنها گذاشت، بهانهای است برای یاداوری به فیلمسازانی که به این حوزه وارد میشوند تا مردم را به عنوان قهرمانان اصلی جنگ فراموش نکنند. همانطور که پیشتر احمدرضا درویش براین نکته تاکید کرده بود.
این فیلمساز که بیش از یک دهه است فیلمی در سینما نساخته و با توجه به مجوز نگرفتن «رستاخیز» برای اکران در سینماها، حدود ۲۰ سال است که هیچ فیلمی از او روی پرده سینما نرفته، از سالها قبل آرزوی ساخت فیلمی را درباره فتح خرمشهر داشته است. او فیلمنامه این واقعه را با نام «درخشش» نوشته که خردادماه امسال رونمایی شد.
درویش به این دلیل درباره ماجرای فتح خرمشهر کار کرده که در مقطعی آن را مهمترین حادثه تاریخ معاصر نامیده بود. او سال ۱۳۸۵ در گفتوگویی با ایسنا گفته بود: معاصر بودن ماجرای فتح خرمشهر در بعد تاریخی آن یکی از ویژگیهایی است که میتوان بدان اشاره کرد، این جنگ علیه آرمانهای ملی و تاریخی ما صورت گرفت و حضور مردم در برابر آن از ویژگیهای مهم این حماسه بود.
در آن زمان درویش با تاکید براینکه گروهی مجرب کار تحقیقاتی و تشکیل بانک اطلاعاتی و گردآوری مجموعهی کامل از منابع تحقیقاتی دربارهی این پروژه را برعهده داشتهاند، تاکید کرده بود: هر کارگردانی که دربارهی خرمشهر فیلم میسازد، حتما به اطلاعات کافی در این زمینه نیازمند است و ضروری است که به مواردی نظیر مردمشناسی، فرهنگ، تاریخ، رویدادهای سیاسی، بررسی علتهای بروز جنگ و تجاوز دشمن بهخاک ایران، ابعاد نظامی، عملیاتی و تحولات بینالمللی در آن دوره از تاریخ و علل پشتیبانی دهها کشور از تجاوز دشمن به ایران توجه ویژه شود.
به گفته او «دههاهزار زن و مرد در خرمشهر، آن روزها را دیدهاند و هرکدام از آنها دربارهی آن روز خاطره دارند، بنابراین هر کسی در مقابل این گروه مسئول است و از آنجا که حافظه ملت ایران مشحون از خاطره این رویداد عظیم در دوران دفاعمقدس است، فیلمی با موضوع فتح خرمشهر باید منعکسکننده خاطره همهی اقشار در آن رویداد باشد.
آخرین پیگیریهای ایسنا در بهار امسال حاکی از این بود که ساخت فیلم «درخشش» و احتمالا با نام پیشین خود یعنی «شکوه پیروزی» توسط احمدرضا درویش که این روزها در سوگ از دست دادن برادر خویش است، جدیتر از هر زمان دیگری است.
احمدرضا درویش پیشتر در مراسمی که برای نمایش «دوئل» برپا شده بود، به دیدار خود با شهید جهانآرا در روزهای ابتدایی جنگ و زمانی که خرمشهر در محاصره بود اشاره کرده و گفته بود: همیشه دوست داشتم در فیلمهایی که درباره جنگ میسازم یک اشاره و امضایی از او در فیلمهایم باشد، زیرا جهانآرا نماد و اسوه مقاومت در روزهای ابتدایی جنگ بود. او در عین حال همواره تاکید کرده: سینمای دفاع مقدس به یک قشر و جناح محدود نیست. سفرهای است که به همه روزی میرساند و غذا میدهد و هرکسی که تشنه و اشتهای سیر شدن داشته باشد از این سفره به اندازه کافی بهرهمند میشود.
او اظهار امیدواری کرده بود که روزی بزرگان سینما در عرصه سینمای دفاع مقدس وارد شوند و در این زمینه فیلمی را تولید کنند و در عین حال به آنها ایرادی هم گرفته نشود که حتما باید جنگ را تجربه کرده باشند.
آنچه درویش به آن اشاره کرده دغدغه برخی از فیلمسازان دیگر نیز بوده که ساخت فیلم از آنچه در دوران جنگ بر مردم گذشته و تاثیرات آن را دغدغهای مهم میدانند ولی در موارد بسیاری با محدودیتهایی مواجه شدهاند که مروری بر فیلمهایی که نتوانستند مجوز اکران بگیرند یا درگیر ممیزیهای زیاد شدند مصداقی بر این ادعاست. در کنار اینها نگاه شعارگونه و نادیده گرفتن مردم بومی حاضر در خط مقدم نبرد و بیتوجهی به آنچه برآنها رخ داده هم مورد انتقاد بوده است. با این حال تاکید دولتمردان بر حضور مردمی که در شهرهای مختلف کشور در مقابل بیگانگان ایستادند، سوژههای متفاوتتری را میتواند دستمایه ساخت فیلمهای دفاع مقدسی کند.
محمد ساسان مدیر مرکز تولید سازمان سینمایی «سوره» گفت پشت همه فیلمهای تولید شده توسط این مرکز ایستادهایم.
به گزارش سینمای خانگی از مهر، از همان سالهای ابتدایی احیای «سینمای ایران» پس از انقلاب اسلامی، نقشی تأثیرگذار در جریان فیلمسازی و پرورش استعدادهای نو در این میدان داشت. فارغ از فرآیند پرفرازونشیبی که این نهاد طی چهار دهه گذشته داشته است، امروز این بخش از مأموریتهای حوزه هنری، در قالب سازمان سینمایی «سوره» پیگیری میشود؛ سازمانی که در راستای گسترش فعالیتها در حال حاضر مجموعهای از مراکز تولیدی را در ساختار خود تعریف کرده است.
مرکز تولیدات سازمان سینمایی «سوره» اصلیترین نقش را در فرآیند تولید فیلمهای سینمایی این سازمان در سالهای اخیر داشته است و سکان هدایت این مرکز هم در دست محمد ساسان است.
در ماههای منتهی به جشنواره فیلم فجر و در حالی که پیشتر حمیدرضا جعفریان در مقام رئیس سازمان «سوره» خبر از تولیدات متعدد این سازمان برای حضور در این رویداد داده بود، به گفتوگو با محمد ساسان پرداختیم تا با صراحت درباره متن و حاشیه فعالیتهای سینمایی این سازمان و فیلمهایی که به تولید رسیده و یا در دست تولید دارند، سوالات خود را مطرح کنیم.
مدیر مرکز تولیدات سینمایی سازمان «سوره» در این گفتوگو علاوهبر تشریح سیاستها و رویکردهای کلان این سازمان، به ارایئه توضیحاتی درباره پروژههای در دست تولید خود نیز پرداخته است.
آنچه در ادامه میخوانید مشروح گفتوگو خبرگزاری مهر با محمد ساسان است:
* شما مسئولیت کلیدیای در سازمان سینمایی «سوره» بهعنوان یکی از مجموعههای فعال در حوزه تولید سینمای ایران دارید اما کمتر در فضای رسانه گفتوگویی از شما دیدهایم. ملاحظهای برای دوری از فضای رسانه دارید؟
این حضور کمرنگ بیشتر به پیگیری شما رسانهایها برمیگردد، نه من! شخصاً هیچوقت با گفتوگو مشکلی نداشتهام. البته که برایم مهم است یک گفتوگو در چه شرایطی شکل بگیرد و زاویه ورود به مباحث چگونه باشد. تجربه درخواست گفتوگوهایی را هم داشتهام که در همان مرحله طرح موضوع، متوجه شدم آن خبرنگار یا رسانه، اساساً در حوزهای که میخواهد با من گفتوگو کند، مساله و دغدغه ندارد و تنها به دنبال رفع تکلیف است. طبیعتاً به چنین گفتوگویی تمایل ندارم. در کل اما هیچ اجتنابی از گفتوگوی چالشی ندارم.
* خب پس از اینجا شروع کنیم که سرانجام فیلمهای «سوره» که در ۲ سال گذشته در جشنواره فجر رونمایی شدهاند، چه شد و چه برنامهای برای اکران آنها دارید؛ فیلمهایی مثل «ضد» و یا «عطرآلود».
ما در سال ۱۴۰۰ فیلمهای «دسته دختران»، «ضد»، «هناس» و «شادروان» را در جشنواره فجر داشتیم و سال گذشته هم «عطرآلود»، «در آغوش درخت» و «اختالرضا» فیلمهای ما بودند که آخری در فجر حضور نداشت. همه این فیلمها هم یا اکران شدهاند یا در فرآیند اکران قرار دارند. «دسته دختران»، «هناس» و «شادروان» که اکران شدهاند و فیلم «ضد» هم در همین آذر ماه روی پرده میرود.
«اختالرضا» این روزها روی پرده است و در بستری که در نظر گرفته بودیم، اکران خوبی را هم تجربه میکند. واقعاً انتظار نمیرفت یک فیلم با موضوع دینی و تاریخی، بدون حضور بازیگران چهره، اینگونه در اکران دیده شود و با جذب بیش از ۱۰۰ هزار مخاطب در اکران سینمایی و سیار، فروش آن از یک و نیم میلیارد تومان عبور کند. ۲ فیلم «عطرآلود» و «در آغوش درخت» هم برای اکران در سال ۱۴۰۳ برنامهریزی شدهاند.
* فاصله زیادی بین رونمایی و اکران این فیلمها نمیافتد؟
این مورد مربوط به فرآیند پخش و عرضه است. کارشناسان این بخش تصمیم میگیرند که زمان عرضه مناسب برای یک فیلم چه زمانی است. از طرف دیگر فرصت حضور جشنوارهای این فیلمها و الزام برخی از آنها به اکران نشدن را هم باید در نظر بگیریم. اگر از تمایل شخصی من بپرسید، قطعاً میگویم علاقه دارم فیلمهایمان زودتر اکران شود و بازخوردهای مخاطب را بگیریم، چراکه در سیاستگذاریهایمان مؤثر است. درباره هر محصول، در مرحله نهایی که مواجهه مخاطب با آن است میتوان تصمیم قطعی گرفت.
* از تولیدات امسال «سوره» چه خبر؟
نکته اصلی این است که ما تمام تلاش خود را میکنیم تا هر چه بیشتر به سمت تنوع ژانر و تنوع موضوع در سبد تولیدات خود حرکت کنیم و اینکه چقدر در این زمینه میتوانیم توفیق به دست بیاوریم، بستگی به شرایط حاکم بر سینما دارد. بخشی از نتایجی که میتوانیم به آنها برسیم به تلاشهای ما بستگی دارد.
یکی از اهداف محتوایی که در پروژه «احمد» دنبال میکنیم، بحث تقابل ۲ نگاه است؛ نگاه سازمانی در مواقع بحرانی، ابتدا برنامهریزی میکند و بعد براساس برنامهای که دارد به نیروهای میدانی فرمان میدهد که «برو»، در نگاه نهادی اما فرد تصمیمساز در وسط میدان قرار دارد، ابتدا خودش را به منطقه بحران میرساند و بعد به نیروهای عملیاتی خود میگوید «بیا»
یکی از پروژههایی که پیشتر هم درباره آن اطلاعرسانی کردهایم، یک فیلم اجتماعی با نام «احمد» به کارگردانی امیرعباس ربیعی است که هرچند یکی از قهرمانان ملی در داستان آن نقش محوری دارد اما نگاه ما به این پروژه، بهعنوان یک پروژه اجتماعی است که داستان آن در بازه زمانی ۲۴ ساعت ابتدایی پس از زلزله بم میگذرد.
این فیلم در راستای شعار محوری سازمان «سوره» یعنی «این قصه قهرمان دارد» تعریف میشود اما در کنار آن یکی از اهداف محتوایی که در پروژه «احمد» دنبال میکنیم، بحث تقابل ۲ نگاه است؛ نگاه نهادی و نگاه سازمانی. نگاه سازمانی در مواقع بحرانی، ابتدا برنامهریزی میکند و بعد براساس برنامهای که دارد به نیروهای میدانی فرمان میدهد که «برو»، در نگاه نهادی اما فرد تصمیمساز در وسط میدان قرار دارد، ابتدا خودش را به منطقه بحران میرساند و بعد به نیروهای عملیاتی خود میگوید «بیا».
این همان نگاهی است که حاج قاسم هم بارها درباره آن صحبت کرده بود. روایت «احمد» نیمنگاهی به این تقابل هم دارد. با توجه به وسواسی که روی فیلمنامه این اثر داشتیم، امیدواریم مخاطب هم خروجی آن را بپسندد. بهخصوص که از نظر سینمایی این فیلم در ژانر حادثه و بحران قرار میگیرد که از ژانرهای فراموششده در سینمای ایران محسوب میشود. درباره پروژه «احمد» دستاوردهای فنی ویژهای هم بهویژه در زمینه جلوههای ویژه، بهصورت کاملاً بومی داشتهایم که حتماً بعدها درباره جزئیات آن بیشتر صحبت خواهد شد.
* یکی از چالشها درباره پرداختن به این دست بحرانهای معاصر، تقابل میان نیروهای درگیر در فرآیند امداد است. در روایت ماجرای امدادرسانی به زلزلهزدگان بم، به چنین چالشهایی هم توجه داشتهاید؟
اصلاً چنین مرزبندی در روایت فیلم وجود ندارد و دغدغه و شعار محوری کاراکتر اصلی فیلم هم فقط «مردم» است. در دیالوگها و حتی طراحی شخصیتهای اصلی و فرعی این نگاه لحاظ شده است که انشاالله بعد از رونمایی فیلم میتوان درباره آن قضاوت کرد.
* به نظر میرسد این پروژه جزو کارهای پرهزینه این سالها هم باشد؟
بالاخره پروژه از نظر پروداکشن و حتی حجم هنروری که بهصورت روزانه باید گریم و تجهیز شوند، فینفسه هزینهبر است اما تمام تلاش خود را برای کاهش هزینههای تولید انجام دادهایم. احتمالاً براساس کیفیت خروجی کار، دوستان اهل فن از هزینهای که برای آن صورت گرفته است، متعجب خواهند شد. ضمنا ما این پروژه را با مشارکت موسسه تصویر شهر و سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران پیش میبریم.
* اما شما در زمینه ساخت فیلمهای پرهزینه با پروداکشن بالا تجربه شکستخوردهای مانند «دسته دختران» را هم داشتهاید که فروش پایینی هم در گیشه داشت.
درباره هر پروژهای ۲ وجه وجود دارد که معمولاً به آن توجه نمیشود. همواره درباره فیلمهایی از این دست، سازمان سفارشدهنده یا سرمایهگذار متهم میشود. در حالی که اتمسفر تولید هر پروژهای در سینمای ایران، ۲ وجه دارد؛ یکی از این وجوه سازمان سفارشدهنده یا سرمایهگذار است، وجه دیگر گروه هنرمندان تولیدکننده اثر هستند. این گروه با پیشفرضهایی وارد فرآیند تولید یک پروژه میشوند و با قضاوتهایی درباره یکدیگر از پروژه خارج میشوند. درباره فیلم «دسته دختران» حتماً میتوان محاسنی را هم برشمرد اما طبعاً همه انتظاراتی که از فیلم میرفت برآورده نشد.
ما قطعاً پشت همه آثارمان ایستادهایم و محاسن و معایب آنها را با هم میبینیم اما در فضای رسانه وقتی «در آغوش درخت» موفق ظاهر میشود، فوراً حوزه هنری را متهم به «آمادهخوری» میکنند و میگویند پروژه تمام شده را خریداری کردهایم اما «دسته دختران» که نمیتواند آنگونه که باید موفق ظاهر شود، سریع میگویند سوره باید درباره آن پاسخگو باشد
* قبول ندارید که یک پروژه شکستخورده است؟
من چنین موضعی ندارم. یکی از اتفاقاتی که شاید چنین احساسی را بهوجود آورد، فرآیند تبلیغ فیلم پیش از رونمایی از پروژه بود که گویی ابعاد آن را از آنچه مخاطب باید انتظارش را میداشت، فراتر برد و به همین دلیل در لحظه مواجهه با نسخه نهایی، انتظارات فروریخت. در همان دوره جشنواره فیلمهای ناموفقی داشتیم اما واکنش رسانهها نسبت به آنها متفاوت بود چون پیش از رونمایی توقعی ایجاد نشده بود. بالاخره همه این حواشی روی یک فیلم اثر میگذارد.
جالب است بدانید ورود ما به پروژه «دسته دختران» از منظر تولیدی، دقیقاً شبیه به ورودمان به پروژههایی مثل «اختالرضا» و یا «در آغوش درخت» بود. ما قطعاً پشت همه آثارمان ایستادهایم و محاسن و معایب آنها را با هم میبینیم اما در فضای رسانه وقتی «در آغوش درخت» موفق ظاهر میشود، فوراً حوزه هنری را متهم به «آمادهخوری» میکنند و میگویند پروژه تمام شده را خریداری کردهایم اما «دسته دختران» که نمیتواند آن گونه که باید موفق ظاهر شود، سریع میگویند «سوره» باید درباره آن پاسخگو باشد. در حالی که این ۲ پروژه با یک مدل کاملاً مشابه در سازمان «سوره» به تولید رسیدهاند. البته پشت هر ۲ آنها هم ایستادهایم.
* البته ایرادی هم ندارد که یک مدیر شکست یکی از پروژههایش را بپذیرد!
بله، اما حرفم برخورد منطقی با اثر است. میگوئید این اثر ایراد دارد، من هم میگویم بله ایراداتی دارد. اگر بگویید میتوانست بهتر از این باشد، قطعاً میگویم بله من هم دوست داشتم بهتر از این باشد. کما اینکه شخصاً درباره فیلم «دسته دختران» دوست داشتم فیلم در لحظهای که فرشته حسینی انگشت خود را به نشانه پیروزی بالا میبرد، تمام شود و دیگر شاهد لحظههای فروریختن خرمشهر و ترک مردم در فیلم نمیبودیم. اما نظر فیلمساز چیز دیگری بود و این همان جایی است که میگویم در فرآیند تولید باید هر ۲ وجه را در نظر بگیریم.
ما نمیتوانیم استقلال هنرمند را نادیده بگیریم. ما در سینمای ایران پدیدهای به نام «هیجان تولید» داریم. پدیدهای که یک پروژه را بعد از تصمیم برای آغاز فرایند تولید، تبدیل به یک کامیون ترمزبریده میکند! از مرحلهای به بعد هیچکس انگار نمیتواند آن را متوقف کند. برای «دسته دختران» بازیگر اصلی ما خانم لیلا حاتمی بود اما چند روز مانده به تولید، ایشان به دلایلی کنارهگیری کردند و با توجه به اینکه کامیون تولید به راه افتاده بود، باید در حداقل زمان بازیگر جایگزین انتخاب میکردیم. حرفم این است که همه ابعاد این جریان را باید در کنار هم مدنظر داشته باشیم تا ارزیابی ما دقیقتر شود.
* برگردیم به تولیدات امسال «سوره»؛ غیر از «احمد» چه پروژههای دیگری دارید؟
فیلم «صبح اعدام» را به کارگردانی بهروز افخمی خواهیم داشت که درباره آن هم اطلاعرسانی شده است. فیلم «آسمان غرب» که البته این نام موقت آن است هم به کارگردانی محمد عسکری در دست تولید داریم که داستان آن مرتبط به روزهای آغازین جنگ و نقشآفرینی شهید علیاکبر شیرودی است. کاری که آقای والینژاد در مقام تهیهکننده این فیلم و فیلم «احمد» بهصورت همزمان انجام دادهاند، به نظر یک اتفاق فوقالعاده بوده است. نکته محتوایی که درباره فیلم «احمد» به آن اشاره کردیم در پروژه شهید شیرودی هم مدنظر است و این خط سیر را آنجا نیز دنبال میکنیم. یک پروژه اکشن جنگی و پر ریتم که سالها در سینمای دفاع مقدس سراغ نداشتیم.
* خاطرم است که پروژه شهید شیرودی، چند سالی امکان تولید پیدا نمیکرد و چندبار هم کارگردانش تغییر کرد. این همان پروژه است؟
بله، این پروژه فرازوفرودهایی تا پیش از این داشت اما در حال حاضر معتقدم یکی از سرحالترین و توانمندترین کارگردانان امروز سینما که توانایی کارگردانی صحنههای اکشن را هم دارد، کارگردانی پروژه را در دست گرفته است. در عین اینکه محمد عسکری بهواسطه سابقه دستیاری کارگردانهایی مانند مجید مجیدی و رضا میرکریمی، توانایی ویژهای هم در کارگردانی لحظات احساسی در فیلم دارد که نمونه آن را در سکانس خواستگاری فیلم «اتاقک گلی» هم شاهد بودهایم. از نظر تجهیزات نظامی و پروداکشن تولید، این فیلم هم از آثار شاخص این سالهای سینما محسوب میشود که بالغبر ۱۰۰ تانک و نفربر در آن مورد استفاده قرار گرفته است. امیدواریم در نتیجه نیز موفق باشد چرا که همه توانمان را داریم برای به سرانجام رسیدن آنها میگذاریم.
شخصاً درباره شخصیتهای ملی معتقدم، خانوادههایشان در همه وجوه شخصیتی شهید متولی آنها نیستند. وقتی یک چهره تبدیل به قهرمان ملی میشود، نمیتوان گفت حق پرداختن به تمام وجوه شخصیتیاش تنها در اختیار خانوادهاش قرار دارد
* در مسیر ساخت پروژه شهید شیرودی تعامل و مذاکرهای با خانواده شهید هم داشتهاید؟ به ویژه که دختر شهید سال گذشته مواضعی در توئیتر داشتند.
در این فیلم قرار نیست به زندگی خصوصی و خانوادگی شهید شیرودی ورود داشته باشیم و تنها در بخش کوتاهی از روایت، همسر شهید حضور دارد. آنچه در فیلم به آن پرداختهایم، جنبه نظامی این شخصیت است که طبیعتاً کاملاً ملی و منطبق بر واقعیت است. در عین اینکه شخصاً درباره شخصیتهای ملی معتقدم، خانوادههایشان در همه وجوه شخصیتی شهید متولی آنها نیستند. وقتی یک چهره تبدیل به قهرمان ملی میشود، نمیتوان گفت حق پرداختن به تمام وجوه شخصیتیاش تنها در اختیار خانوادهاش قرار دارد. بله درباره فیلمی مثل «موقعیت مهدی» که پرداخت به روابط خانوادگی شهید در آن سهم بالایی دارد، باید نگاه و روایت آنها مورد توجه قرار بگیرد اما به نظرم برای فیلمی مانند «آسمان غرب» که کاملاً درباره نقش شهید در میدان عملیات جنگ است، کسب نظر و اجازه از سوی خانواده شهید نباید تنها مرجع مجوز تولید اثر باشد.
* درباره پروژه «صبح اعدام» و همکاری با بهروز افخمی هم توضیح میدهید؟
این فیلم هم روایتی از ساعات پایانی زندگی شهیدان طیب حاجرضایی و حاج اسماعیل رضایی است که به اتهام پول گرفتن از امام خمینی (ره) برای راهاندازی قیام ۱۵ خرداد، به اعدام محکوم شدند. نکتهای که از نظر تاریخ، مجعول بودن آن امروز کاملاً اثبات شده است. بخش عمدهای از روایت فیلم هم درباره شخصیت حاجاسماعیل رضایی است که بهشدت کاراکتر خیر و متشرعی در آن مقطع بوده است و کسی تاکنون بدان توجه جدی نداشته است. «صبح اعدام» اقتباسی از گزارش آن زمان روزنامه کیهان از مراسم اعدام این ۲ شخصیت است.
* به نظر میرسد تمرکز فیلم بیشتر روی حاج اسماعیل رضایی است، چرا که شخصیت طیب تا پیش از اعدام چندان مقید نبوده است.
طیب کاراکتری تاریخی است که بهواسطه تصمیمی که در یک لحظه گرفت، نامش در تاریخ ماندگار شد. شخصیتی که به معنایی او را به حر در جریان عاشورا تشبیه کردهاند. او در آستانه اعدام، نپذیرفت اتهام علیه امام خمینی را تأیید کند و حرفش هم این بود که «من به فرزند حضرت زهرا (س)، دروغ نمیبندم!» اینگونه نبود که طیب از همه آنچه تا پیش از این اتفاق بود، دست کشیده باشد و تغییر کرده باشد اما مهم این است که بهواسطه همین یک احترام، نامش ماندگار میشود. در روایت این فیلم هم مساله اصلی ما، منش «پهلوانی» و مواجهه این ۲ شخص با مرگ است.
* چرا برای این پروژه سراغ بهروز افخمی رفتید؟
چون طرح و فیلمنامه از ابتدا متعلق به بهروز افخمی بود.
بهروز افخمی یک شخصیت ژورنالیستی دارد و این را نمیتوان کتمان کرد. اما همه آنچه را که پیرامون او اتفاق میافتد و تبدیل به حاشیه میشود نمیتوان تنها به عملکرد خودش مربوط دانست. نمیتوان جایگاه یک فیلمساز را براساس چند صفحه اینستاگرامی و واکنشهای فضای مجازی قضاوت کرد. درباره اینکه تجربههای اخیرش موفق نبوده است هم با شما همنظر نیستم
* از منظر یک سرمایهگذار، همکاری با کارگردانی هرچند مطرح را که تجربههای اخیرش چندان موفق نبوده است و حاشیهسازیهایش بر متن کارهایش میچربد، منطقی میدانید؟
من قطعاً چنین نگاهی ندارم. اتفاقاً معتقدم حواشی مربوط به بهروز افخمی را افرادی ضریب میدهند که دنبال حاشیهسازی هستند.
* قطعاً خودش هم به حاشیهسازی علاقه دارد!
بله بهروز افخمی یک شخصیت ژورنالیستی دارد و این را نمیتوان کتمان کرد. اما همه آنچه را که پیرامون او اتفاق میافتد و تبدیل به حاشیه میشود نمیتوان تنها به عملکرد خودش مربوط دانست. نمیتوان جایگاه یک فیلمساز را براساس چند صفحه اینستاگرامی و واکنشهای فضای مجازی قضاوت کرد. درباره اینکه تجربههای اخیرش موفق نبوده است هم با شما همنظر نیستم.
«آذر، شهدخت، پرویز و دیگران» که یک اقتباس موفق بود و در جشنواره هم به آن توجه شد، بعد از آن هم فیلم «روباه» بود که شخصاً آن را دوست دارم. بعد از این ۲ فیلم بهروز افخمی سریال «رعد و برق» را ساخته است که بله من هم به آن نقدهای جدی دارم. اما در مجموع نمیشود گفت او کارگردانی است که باید برای سرمایهگذاری روی پروژهاش دچار تردید کیفی شوم. مضاف بر اینکه او فیلمنامهای به ما ارائه کرد که واقعاً فیلمنامه خوبی بود و بهشدت هم از نظر تولیدی، پروژه کمهزینهای برای ما بوده است. یعنی حتی اگر از منظر اقتصادی بخواهید موضوع ریسک سرمایهگذاری را مطرح کنید، میگویم اصلاً این سرمایهگذاری ریسک بالایی برای ما نداشته است.
* یک سوال صریح؛ میتوانیم بگوییم پروژه «صبح اعدام» بیش از ملاحظات و مأموریتهای سازمانی، بهواسطه علاقه شخصی شما به بهروز افخمی مورد حمایت سازمان «سوره» قرار گرفته است؟
خیر. اساساً پیش از ورود ما، پروژه آن قدر کیفیت داشته که بنیاد فارابی پای کار آن رفته و قول همکاری داده بود. من شخصاً در جریان نگارش فیلمنامه آن بودم اما ورود سازمان «سوره» به این پروژه کاملاً براساس فرآیندهای مرسوم بوده و اصلیترین پشتوانه آن هم فیلمنامه خوب بهروز افخمی بوده است.
* غیر از این سه پروژه چه کارهای دیگری در دست تولید دارید؟
پروژه کمدی «آپاراتچی» را هم که اقتباسی از یک کتاب با همین عنوان است، داریم که درباره یک شخصیت واقعی است که نقاش ساختمان بود و در اوایل انقلاب بهصورت آماتوری شروع به فیلمسازی کرد. این فیلم با مشارکت فارابی و مدرسه سینمایی ماه تولید میشود و از نظر تنوع ژانر، فضای کارهای کمدی را در سبد تولیدات «سوره» نمایندگی میکند. فیلم سینمایی «باغ کیانوش» هم از محصولات باشگاه فیلم «سوره» است که با اقتباس از رمانی به همین نام و در ژانر کودک و نوجوان در دست تولید قرار دارد. انیمیشن سینمایی «رویاشهر» را هم داریم که محصول مرکز انیمیشن «سوره» است و حتماً در فرآیند حضور در جشنواره فجر درباره جزئیات آن هم اطلاعرسانی خواهد شد.
اگر به سامانه سمفا مراجعه کنید، بهرهوری «اختالرضا» از نظر ظرفیت سانسهایی که در اختیار داشته، از خیلی از فیلمهای در حال اکران بیشتر بوده است. این مساله بسیار مهمی است. اساساً فارغ از سینماهایی که متعلق به حوزه هنری است، در باقی سالنهای سینمایی، ملاک سینمادار برای تخصیص سانس بیشتر به یک فیلم، اقبال مخاطب است
* مسأله اکران و نسبت این فیلمها با مخاطب هم بسیار مهم است. در ابتدای همین گفتوگو اشاره ویژهای به فروش «اختالرضا» داشتید. فروش ۱.۵ میلیارد تومانی این فیلم را توفیق میدانید؟
باید ابعاد هر فیلم را در نظر بگیریم. اول باید ببینیم این فیلم تاریخی با چه هزینهای به تولید رسیده است. بعد جنس ذائقه روز مخاطبان را هم در نظر بگیریم و بعد به این پرسش پاسخ دهیم که آیا فروش این فیلم راضیکننده بوده است یا خیر؟ همین الان اگر به سامانه سمفا مراجعه کنید، براساس اطلاعات همین سامانه، بهرهوری «اختالرضا» از نظر ظرفیت سانسهایی که در اختیار داشته، از خیلی از فیلمهای در حال اکران بیشتر بوده است. این مساله بسیار مهمی است. اساساً فارغ از سینماهایی که متعلق به حوزه هنری است، در باقی سالنهای سینمایی، ملاک سینمادار برای تخصیص سانس بیشتر به یک فیلم، اقبال مخاطب است. در چنین شرایطی قطعاً سینمادار سانسهای حداقلی را به فیلمی از جنس «اختالرضا» میدهد، وقتی میتواند همان سانس را به «هتل» یا «فسیل» بدهد و سالنش را پر کند.
* این را مدیری میگوید که مجموعهاش سینماهای زیادی را هم در اختیار دارد!
این موضوع گریبان خیلی از فیلمهای غیرکمدی در حال اکران را هم گرفته است و ریشه در یک تناقض در سیاستگذاری دارد. دوستان وزارت ارشاد بهشدت علاقه دارند که رقم فروش هزار میلیارد تومان تا پایان امسال در گیشه سینمای ایران محقق شود، در صورتی که طبق قاعده و آئیننامه اکران، خیلی از تصمیمها را تا به امروز نباید میگرفتند. حتی در اکران فیلمهای کمدی هم فیلمی مانند «گیجگاه» که پخش آن با بهمن سبز بود، اگر در شرایط رقابت با کمدیهایی از جنس «فسیل» و «هتل» نبود قطعاً عملکرد بهتری میتوانست داشته باشد.
*ولی بپذیرید که از منظر استانداردهای سینمایی، «اختالرضا» خیلی قابل دفاع نیست و ممکن است به ذهنیت مخاطب حرفهای نسبت به فیلمهای مذهبی و تاریخی، آسیب بزند.
چرا باید آسیب بزند؟!
* بالاخره ما در طول چهار دهه، به اندازه انگشتان دست هم فیلم تاریخی و مذهبی در سینمای ایران نداشتهایم. با همین تعداد هم این تصور در ذهن مخاطب شکل گرفته که فیلمهایی از این دست از پیش بازنده هستند و قرار است در مواجهه با آن شاهد یک فیلم بد باشیم! بهخصوص که کارگردان «اختالرضا» در مصاحبهای صراحتاً گفتهاست این اثر قرار بود یک مستند تاریخی باشد و بعدها تبدیل به یک پروژه سینمایی شدهاست و خب معلوم است خروجی چنین پروژهای چه میشود!
بله من هم این اظهارنظر کارگردان فیلم را خواندهام و نمیدانم چرا چنین بحثی مطرح شده است. اینگونه نیست که از ابتدا قرار بوده این اثر، یک «مستند» شود، بلکه هدف از ابتدا تولید یک «داکیودرام» بوده است. یعنی از ابتدا طراحی صحنه و لباس و فضای بازسازی در پروژه تعریف شده بود. کمااینکه نسخه فعلی فیلم هم بینسبت با فضای یک «داکیودرام» نیست و عمده روایت فیلم با نریشن پیش میرود. مشابه چنین ژانری را در سالهای اخیر در سینمای ایران داشتهایم. برای همین هم معتقدم هر پدیدهای را باید با خودش و در سطح خودش قضاوت کنیم و از این حیث «اخت الرضا» قابل قبول است. همین امروز برای ساخت یک فیلم اجتماعی ساده در سینمای ایران، حداقل ۱۵ میلیارد تومان برآورد هزینه به شما میدهند. هزینه تولید «اختالرضا» اما اصلاً در این اندازهها نبود.
مجموع مخاطبانی که تا به امروز به تماشای «فسیل» نشستهاند، ۶.۵ میلیون نفر بوده است. این آمار به نسبت مجموع جمعیت ایران، در بهترین حالت ۱۰ درصد را شامل میشود. باقی این جمعیت چرا به سینما نمیآیند؟ آن ۹۰ درصد دیگر کجا هستند؟ آنها اصلاً نیاز به فیلم ندارند؟
* میتوانید به مبلغ آن اشاره کنید؟
کل فیلم با کمتر از ۴ میلیارد تومان تولید شده است! با توجه به همین ظرفیت هم معتقدم این فیلم چند اتفاق را رقم زده است. این فیلم را واقعاً باید فیلم مخاطب خاص دانست؛ مخاطب خاصی که دقیقاً بهخاطر سوژه فیلم به سینما میرود و چیزهایی هم با خودش به فیلم اضافه میکند. ما ظرفیت مهمی به نام «مخاطب خاموش» در ایران داریم که غالباً مشتری فیلمهای دیگر نیستند، اما فیلمی مانند «اختالرضا» این گروه را به سینما میکشاند و ادعایی بیش از این هم ندارد.
مجموع مخاطبانی که تا به امروز به تماشای «فسیل» نشستهاند، ۶.۵ میلیون نفر بوده است. این آمار به نسبت مجموع جمعیت ایران، در بهترین حالت ۱۰ درصد را شامل میشود. باقی این جمعیت چرا به سینما نمیآیند؟ آن ۹۰ درصد دیگر کجا هستند؟ آنها اصلاً نیاز به فیلم ندارند؟
حتی اگر استدلالهای مرتبط با گرانی هزینه سینما رفتن را هم بپذیریم، باز هم باید اعتراف کنیم که رقم قابل توجهی از مردم، میتوانند به سینما بیایند، اما نمیآیند! فیلمی مانند «اختالرضا» اساساً برای گروهی از همین مخاطبان که خانوادههای مذهبیتر را شامل میشوند، ساخته شده است. گروهی که اتفاقاً به محض اطلاع از اکران چنین فیلمی، پیگیر میشوند آن را تماشا کنند.
* حتی فارغ از کیفیت سینمایی آن؟
بله. شاید چیزی در حدود ۶۰ درصد حسی که از فیلم «اختالرضا» دریافت میشود، مربوط به باورها و احساساتی است که مخاطب خاص این فیلم با خودش به سینما میآورد. این جنس مخاطب میتواند چیزهایی را به فیلم اضافه کند و بعد با آن ارتباط بگیرد. چنین فیلمی همین امروز ۴ اکران در ۲ شهر استرالیا دارد و همینطور استقبال از آن در میان شیعیان در محافل جهانی از جمله پاکستان، ترکیه، عراق، سوریه، تونس و … ادامه دارد. کشورهایی مانند اندونزی و یا کشورهای عربی منطقه امروز متقاضی اکران فیلم هستند. درباره این جنس فیلمها «مصرف» برای ما بیش از «فروش» اولویت دارد.
* به چه معنا؟
به این معنا که میخواهیم فیلم دیده شود و فارغ از مسیر فروش و ارتباط تجاری آن با مخاطب، برای ما دسترسیهای تازه ایجاد کند.
* اما اینکه میگوئید مخاطب خاص فیلم «اختالرضا» فارغ از کیفیت چنین فیلمی به تماشای آن مینشیند، گزاره درستی نیست و البته خطرناک است. گویی برای طیفی از مخاطبان مذهبی بالقوه سینمای ایران، مختصات سینمایی و استانداردهای ساختاری یک فیلم موضوعیت ندارد!
نه من اینطور نگفتم. این تعبیر شما بود. حرف من این است که این جنس از آثار را باید با همه ظرفیتهای بالقوه خودشان مقایسه کنیم. شما اساساً چند کارگردان در سینمای ایران میتوانید نام ببرید که میتوانند فیلم تاریخی و مذهبی را به صورت استاندارد و سینمایی بسازند؟ تقریباً نداریم. تجربه سینمایی داوود میرباقری هم کیفیت کارهای تلویزیونی او را ندارد. نکته همین است که ما هنوز فیلمساز موفق در زمینه ساخت فیلمهای تاریخی و مذهبی نداریم. کارگردانهایی مانند احمدرضا درویش که «رستاخیز» را میسازد و یا مجید مجیدی که «محمد (ص)» را میسازد داشتهایم اما حرف این است که وقتی درباره فیلمهای تاریخی صحبت میکنیم، اساساً باید بدانیم که درباره یک «فقدان» در سینمای ایران صحبت میکنیم. پس اساساً سنجه دقیقی برای ارزیابی آثار در این حوزه در اختیار نداریم. نمیتوانیم که فیلمهای خودمان را با فیلمهای تاریخی ریدلی اسکات مقایسه کنیم!
قطعاً در سازمان سینمایی «سوره» مخاطب بسیار برای ما اهمیت دارد و به همین دلیل هم مدام در حال پایش و بررسی مخاطبان آثار خود هستیم. البته که به گونهای نیست که همه چیز با ملاک مخاطب حال حاضر سینما تنظیم شود. اگر اینگونه باشد که ما هم مثل سایرین باید سراغ ساخت «فسیل» و «هتل» برویم
بله درباره اینکه چرا سراغ این حوزه نرفتهایم دلایل متنوعی را میتوان مطرح کرد اما وقتی سراغ «اختالرضا» میآییم، میگوئیم ما چند هدف مشخص داشتیم که با این پروژه محقق شده است. اول اینکه میخواستیم پروژهای کمهزینه در حوزه آثار تاریخی تولید کنیم. دوم اینکه در راستای سیاست حمایت از استعدادهای شهرستانی، باید از این گروه از هنرمندان قمی حمایت میکردیم. شما نمیدانید همین یک پروژه، چه حرکتی را در استان قم ایجاد کرده است. در روز رونمایی فیلم، سالن مراسم مملو از جمعیت بود. اینها گروهی از هنرمندان قمی هستند که شاید تا پیش از این به ظرفیتهای آنها توجه نشده بود. همه عوامل این فیلم از هنرمندان گمنامی هستند که در این فیلم ظرفیتهای آنها بروز پیدا کرد.
* در چند نوبت در همین مصاحبه به بحث مخاطب اشاره داشتید. میخواهم بدانم برای کلید خوردن یک پروژه در سازمان سینمایی «سوره» از همان مرحله نخست این موضوع هم مدنظر است یا تنها به صرف تأمین سیاستهای محتوایی و مأموریتهای این سازمان هم امکان دارد پای کار یک پروژه بروید؟
واقعیت این است که ناتوانترین مدیر فرهنگی و هنری هم در دل خودش میخواهد که کار خوب تولید کند و مخاطب هم داشته باشد. فرض کنید مدیری به اشتباه در پستی منصوب شده است، اما در عمل حتی او هم میخواهد کار خوب و مخاطبپسند بسازد. هیچکس نیست که نیتش ساخت فیلم بد و بدون مخاطب باشد. اما پارامترهای متعددی در تحقق این هدف دخیل است. به خصوص در سینما که گویی دنیای شرطبندی است و هیچچیز در آن قطعی نیست.
تجربههای متعدد در تاریخ سینمای ایران و جهان میتوان ذکر کرد که همه مولفهها درباره آنها رعایت شده بود، اما در فرآیند ارتباط با مخاطب شکست خوردهاند. قطعاً در سازمان سینمایی «سوره» مخاطب بسیار برای ما اهمیت دارد و به همین دلیل هم مدام در حال پایش و بررسی مخاطبان آثار خود هستیم. البته که به گونهای نیست که همه چیز با ملاک مخاطب حال حاضر سینما تنظیم شود. اگر اینگونه باشد که ما هم مثل سایرین باید سراغ ساخت «فسیل» و «هتل» برویم.
همانطور که اشاره کردم، باید به همه مردم ایران و مخاطبان خاموش سینما هم فکر کنیم و برای آنها هم تولیداتی داشته باشیم. یادم است در دوران دانشجوییام، سریال «یوسف پیامبر» پخش میشد و در اوج غرور دوران دانشجویی، خانوادهام را به دلیل تماشای این سریال نقد میکردم و به زعم خودم به گافهای کارگردانی فرجالله سلحشور میخندیدم! اما همین امروز که این سریال برای چندمین بار در حال بازپخش از تلویزیون است، کافی است در خیابان قدم بزنید و مغازهها را رصد کنید، خیلی نادر است در یک مغازه در آن بازه زمانی تلویزیون روشن باشد و سریال «یوسف پیامبر» در حال پخش نباشد. من در سال ۸۸ به جاکارتا سفری داشتم که رئیس تلویزیون ملی اندوزی سراغ این سریال را میگرفت! برای پخش آن به نمایندگان ایران التماس میکرد. منظورم این است که گاهی باید در معیارهای خود درباره سنجش نظر مردم و میزان مخاطبان یک اثر بازنگری کنیم.
به دور از هر هیجانی و با ادای احترام به اصالت و ذات محبت مادرانه، «سرهنگ ثریا» را نه میتوان و نه باید، فیلمی در تراز گفتمان انقلاب اسلامی دانست؛ حتی اگر در بازی، نور، صدا، تصویر و دیگر موارد، بهترین باشد که البته نیست.
هادی مرادی
به دور از هر هیجانی و با ادای احترام به اصالت و ذات محبت مادرانه، «سرهنگ ثریا» را نه میتوان و نه باید، فیلمی در تراز گفتمان انقلاب اسلامی دانست؛ حتی اگر در بازی، نور، صدا، تصویر و دیگر موارد، بهترین باشد که البته نیست.
تولید فیلم با موضوع مقاومت در همه شئون آن، از ساخت فیلم با محوریت دفاع مقدس گرفته تا جنگ سوریه، شهدای هستهای و حتی منافقین، گرچه امری مهم و ضروری است اما حرکت روی لبه تیغ است بهطوریکه اگر کارگردان به ظرافتها توجه نکند، به راحتی محتوای فیلم، ضد آرمانها و ارزشهای انقلاب خواهد شد. همین بیدقتی سبب شده اغلب آثار سینمای دفاع مقدس و انقلاب، نهتنها مروج ارزشها نباشند بلکه مفاهیمی ضدارزشهای جامعۀ بومی را به بیننده انتقال دهند.
یکی از این آثار، «سرهنگ ثریا»ست؛ فیلمی به نسبت خوشساخت که در ظاهر به جنایت منافقین و سرگشتگی و حیرانی خانوادههای جنبش خلق میپردازد اما در بطن فیلم، جای جانی و قربانی عوض شده است (شاید لازم باشد کمی دربارۀ صاحب عکسهایی که مادران این افراد در دست دارند و واقعیت آنان دقت شود!).
در این فیلم، مخاطب خانوادههایی را میبیند که برای یکبار دیدن فرزندشان که به عضویت منافقین درآمده است، در مقابل اردوگاه اشرف، مقر منافقین در عراق، اردو زدهاند و تلاش دارند با سرتیمی “سرهنگ ثریا” (که مشخص نیست چرا او را سرهنگ خطاب میکنند)، با فرزندان خود ملاقات کنند.
نکته مهم اینکه در این فیلم نظامیان رژیم عراق کاملاً بیطرف و بیرنگ هستند و حتی در مواردی به واسطه یکی از کاراکترهای عراقی که در بین اردونشینان آمد و شد دارد، کمکهایی نیز به خانوادههای ایرانی میشود.
نکته دیگر اینکه، در معدود دفعاتی که برخی از اعضای سازمان میتوانند از اردوگاه فرار کنند، به اردونشینان نمیپیوندند و مشخصاً با آنان زاویۀ اعتقادی دارند. این یعنی فرار از اردوگاه اشرف، به معنای بازگشت به دامن انقلاب نیست!
از طرف دیگر، وقتی یکی از شخصیتهای فراری به اردونشینان پناه میآورد، به حدی با رژیم ایران، انحراف اعتقادی دارد که در ابتدا حتی خوردن غذای حکومت را نیز بر خود حرام میداند و در ارائه اطلاعات به اردونشینان بیشتر تلاش میکند آنان را ناامید و سرخورده کند تا اینکه رگهای از ندامت و پشیمانی از گذشته در او وجود داشته باشد.
مسئلۀ اصلی اما اینست که خود اعضای سازمان که خانوادههایشان در اردوگاه هستند، تمایل به دیدن مادران خود ندارند و اذعان میکنند مادر و پدر معنویشان “مریم” و “مسعود” هستند و برای رسیدن جنبش به اهداف خود، هیچ قید و وابستگی به خانوادههایشان ندارند. این موضوع در رویارویی دو برادر به خوبی عیان است و حتی در سکانسهای پایانی که سالهای بعد را به تصویر میکشد نیز عزم این افراد برای ادامۀ جنایت خود علیه انقلاب، به تصویر کشیده شده است.
با این حال، شیوۀ روایت فیلم به نحویست که بیننده، اعضای مجاهدین خلق را بیش از آنکه جنایتکار بداند، قربانی یک جریان سیاسی میبیند که این به هیچوجه در ادبیات و گفتمان انقلاب جایی ندارد و هرگونه تطهیر و یا سمزدایی از جنایتهای منافقین، ضدارزشهای انقلاب اسلامی است. موضوعی که فیلم تلاش دارد آن را در لایۀ محبت و مهر مادری پنهان کند.
در این فیلم، حتی اگر مادر را نماد وطن نیز بدانیم، باز باید گفت جنایت منافقین قابل اغماض نیست بهخصوص اینکه در تمام فیلم، اعضای منافقین نهتنها به جنایت خود اعتراف نمیکنند بلکه به تدریج راسختر نیز میشوند. به عبارت بهتر، وطن مانند مادر، پذیرای فرزندان خود هست اما مادامی که این فرزندان فریبخورده باشند وگرنه باز کردن آغوش به سوی جنایتکار، جفا بر دیگر اعضای خانواده است.
نکتۀ تأملبرانگیز دیگر اینکه در تمام فیلم حتی یک دیالوگ و حتی یک المان از انقلاب اسلامی در دیده نمیشود و این یعنی به دور از هر هیجانی و با ادای احترام به اصالت و ذات محبت مادرانه، «سرهنگ ثریا» را نه میتوان و نه باید، فیلمی در تراز گفتمان انقلاب اسلامی دانست حتی اگر در بازی، نور، صدا، تصویر و دیگر موارد، بهترین باشد که البته نیست.
به نظر میرسد مدیران اوج یا باور عملی به مقولۀ سینمای مقاومت و انقلاب ندارند و یا دلمشغولیهای آنان بیش از آن است که وقت کنند به زوایای پنهان یک اثر سینمایی دقت کنند. در پایان باید اذعان کرد «سرهنگ ثریا» یک گلبهخودی بدموقع از سوی اوج بود.