راه ساخت مستندهای صنعتی چیست؟

مستندساز و تهیه‌کننده سینمای مستند در پردیس ملت درباره ظرفیت‌های لایحه مستندنگاری مصوب هیات دولت صحبت کرد.

به گزارش سینمای خانگی به نقل از ستاد خبری شانزدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت»، نشست تخصصی «فرصت‌ها و ظرفیت‌های لایحه مستندنگاری ملی» با حضور حامد شکیبانیا، چهارشنبه ۲۳ آذر ماه در سالن ۱۲ پردیس سینمایی ملت برگزار شد. در این مراسم مسئولان روابط‌عمومی‌ چند سازمان و ارگان نیز حاضر بودند.


حامد شکیبانیا در ابتدای این نشست گفت: مستندسازی پروژه‌های ملی، شامل دسته‌ای از آثار می‌شود که برای معرفی بیشتر در این نشست درباره آن‌ها صحبت می‌کنیم. حتما همه شما مشاهده کرده‌اید که تعداد زیادی مستند ممکن است توسط نهادهای مختلفی ساخته و در بسترهای مختلفی چون همایش‌ها و حتی تلویزیون پخش شود. این آثار بیشتر با پرداختن به موضوع پروژه‌ها ساخته می‌شوند. بنابراین سالانه تعداد زیادی از چنین آثاری در حال تولید است.

او ادامه داد: هر کدام از نهادها بودجه‌ای را به ساخت این آثار اختصاص می‌دهند. احتمالا بودجه مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، نزدیک به ده میلیارد تومان است اما جالب است بدانید که بیش از ۱۰ یا ۲۰ برابر بخش‌های حرفه‌ای که در فضای مستند به تولید مستند می‌پردازند. مستندهایی از این دست برای نهادهایی ساخته می‌شوند که مشخص نیست کجا هستند. این آثار مستندهای تبلیغاتی هستند.

او گفت: در سال ۹۷، انجمن صنفی تهیه‌کنندگان مستند با وزیر ارشاد درخواست جلسه کرد و در آن گفته شد که بودجه بزرگی که در حوزه مستند وجود دارد به خود مستندسازان نمی‌رسد و آن‌ها در نان شب مشکل دارند. نتیجه آن جلسه به طرح «مستند نگاری پروژه‌های ملی» منجر شد.


شکیبانیا بیان کرد: در شرکت‌های مهندسی که پروژه‌های بزرگ کار می‌کنند، کارکنان با واژه مستندسازی آشنا هستند. اما در آن موارد منظور از مستند ثبت اسناد و گرداوری مدارک مدون از کار در حال انجام است که باید مستند باشد. چنین مستنداتی قابلیت ارجاعی به موضوع و انتقال تجربه را دارند. در پروژه‌های ملی با رعایت اسلوب‌ها و قوانین این چنینی مستند ساخته می‌شود. ولی هیچ‌کدام از این موارد برای هنرمندان معنی «مستند» نمی‌دهد.

او ادامه داد: بعضی از پروژه‌های مهندسی، گروه‌ فیلمسازی هم دارند که معمولا فیلم‌هایی تبلیغاتی با موسیقی حماسی برای تعریف کردن از خود است. البته گاهی این فیلم‌ها، در حوزه مستندهای صنعتی نیز جای می‌گیرند. نمونه‌های بسیاری از مستندهایی که برای سدها، پالایشگاه‌ها، جاده‌ها و…. ساخته شده وجود دارد. اما مهم‌ترین و مشهورترین این مستندها مستند «موج مرجان خارا» ساخته ابراهیم گلستان است.

شکیبانیا گفت: بند چ ماده ۳۷ قانون احکام دائمی برنامه توسعه کشور سازمان‌ها را موظف می‌کند تا یک درصد از اعتبارات هزینه‌ای خود را طی قرارداد مشخص با سازمان‌ «صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران» جهت تولید برنامه‌های فرهنگ‌ساز و اطلاع رسان تخصیص دهند.

این مستندساز با بیان نمونه‌هایی از مستندهای موفق صنعتی ادامه داد: کارگردانان و تهیه‌کنندگان چنین پروژه‌هایی همیشه با این چالش روبه‌رو هستند که فیلمشان تبلیغاتی نشود. بر همین اساس این قانون شکل گرفت که دستگاه‌ها باید موظف شوند، برای پروژه‌های بزرگ، بخشی از بودجه‌هایی که در اختیار دارند را در اختیار مستندسازان تعیین شده بگذارند. این موضوع تبدیل به یک لایحه ۳.۵ صفحه‌ای شد.

او گفت: طرح‌هایی مشمول این قانون می‌شوند که اعتبار کل آن حداقل یکصد برابر سقف حد نصاب معاملات متوسط باشد. یا طرح‌های دانش‌بنیان که به تشخیص دستگاه اجرایی برای اولین بار در کشور اجرا می‌شوند. یا طرح‌هایی که در اجرای آن به تشخیص دستگاه اجرایی از فناوری‌های نوین استفاده شود و یا طرح‌هایی که موجب خودکفایی کشور در تولید یک محصول استراتژیک شود.

شکیبانیا گفت: در این حالت قرار است محصول ما فیلمی مستند غیرتبلیغاتی و خلاقانه باشد. سازمان ناظر و مرجع آن سازمان امور سینمایی و سمعی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. مجریان آن کارگردانان و تهیه‌کنندگان فیلم مستند دارای شماره نظام سینمایی و افراد تایید شده می‌شوند و مخاطبشان همه وزارت‌خانه‌ها، موسسات دولتی، شرکت‌های دولتی، موسسات یا نهادهای عمومی غیردولتی می‌شود.

او سپس متن آیین‌نامه مستندنگاری و ثبت تصویری طرح‌ها و پروژه‌های کشور را قرائت کرد و حاضران مراسم سوالاتی را پیرامون این موضوع مطرح کردند.

شکیبانیا بیان کرد: از چالش‌های ساخت مستند در این مسیر مقاومت روابط‌عمومی‌های دستگاه‌های اجرایی و تداخل با بند چ، عدم اهتمام جدی سازمان سینمایی و عدم آشنایی کامل مستندسازان با قوانین و مسائل فنی دانست.

او در پایان گفت: آیین‌نامه مستندنگاری و ثبت تصویری طرح‌ها و پروژه‌های کشور فرصت بی‌نظیری برای ثبت تاریخ توسعه کشور و نیز ایجاد فرصت‌های شغلی گران‌بها برای سینمای مستند و مستندسازان است.

شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» به دبیری محمد حمیدی مقدم از ۲۰ تا ۲۵ آذر ماه در پردیس سینمایی ملت در حال برگزاری است.

داستان‌های بسیاری از جنگ همچنان مغفول مانده است

کاوه حدادی که با فیلم «همه چیز از بالا قشنگ‌تر است» در جشنواره «سینما حقیقت» حضور دارد، می‌گوید داستان‌های زیادی از تاریخ جنگ وجود دارد که مغفول مانده‌اند.

به گزارش سینمای خانگی به نقل از پانا، کاوه حدادی فیلمساز و مدیر انجمن سینمای جوانان ایران-دفتر بروجرد که با مستند «همه چیز از بالا قشنگ‌تر است» در شانزدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» حضور دارد،در گفت‌وگو با پانا گفت: داستان‌های زیادی از تاریخ جنگ وجود دارد که مغفول مانده‌اند. «همه چیز از بالا قشنگ‌تر است» از آثار حاضر در بخش جایزه شهید آوینی شانزدهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت،است، به نظر من سینماحقیقت جشنواره‌ای ویژه آثار مستند است. مستند «همه چیز از بالا قشنگ‌تر است» پیش از این در سی‌ونهمین جشنواره بین‌المللی فیلم کوتاه تهران حضور داشت اما به جهت جامعیت آن جشنواره از نظر گونه‌های مختلف، به نظرم در سینماحقیقت با مخاطبان تخصصی تری نسبت به سینمای مستند رو به رو خواهد بود.

وی در پاسخ به اینکه آیا تغییراتی را در «همه چیز از بالا قشنگ‌تر است» اعمال کرده است یا نه، بیان کرد: تغییرات کمی را در این مستند ایجاد کرده‌ام البته نه صرفا برای ارسال به جشنواره، بلکه احساس کردم با این تغییرات کیفیت فیلم بهتر می‌شود.

حدادی درباره برنامه‌ریزی برای پخش یا ارسال فیلم به جشنواره‌های داخلی و خارجی توضیح داد: حتما مستند را برای جشنواره‌های خارجی ارسال می‌کنیم. ماجرای این مستند روایت گوشه‌ای از تاریخ بروجرد است و به نظرم حضورش در جشنواره‌ها کمک می‌کند تا دایره گسترده‌تری از مخاطبان را داشته باشیم. همچنین تلاش می‌کنیم فیلم را در باکسی اکران کنیم تا مخاطبان بیشتری بتوانند از ماجرا مطلع شوند.

وی ادامه داد: هنوز بخش‌ها و داستان‌های زیاد و بزرگی از تاریخ جنگ وجود دارد که مردم و به ویژه نسل‌های جدید از آن بی اطلاع هستند، در جریان تحقیقات این مستند متوجه شدم به جز بروجرد در دو شهر دیگر میانه و بهبهان نیز مدارسی موشک باران و دانش‌آموزانش شهید شده‌اند.

مدرس انجمن سینمای جوانان ایران در پایان عنوان کرد: یادم است روزی که دو مدرسه ابتدایی شهید فیاض بخش و امام حسن مجتبی (ع) موشک خورد و ۶۸ دانش آموز شهید شدند، کودک بودم و با وجود اینکه خانه‌مان با مدرسه فاصله داشت، صدای مهیب آن را شنیدم و در خاطرم به عنوان خاطره‌ای تلخ ثبت شد. در واقع همه اهالی شهر متوجه این صدا شدند و آن روزها هر وقت موشک باران صورت می‌گرفت، ما می‌شنیدیم و در جریان قرار می‌گرفتیم. بارها و بارها فکر کرده‌ام به اینکه بچه‌هایی که در جریان این حادثه کشته شدند هم سن و سال آن روزهای من بودند و شاید اگر زنده می‌ماندند، دوستان امروز من بودند، با هم در یک تیم فوتبال بازی می‌کردیم و حیف که زندگی از آن‌ها دریغ شد. در واقع این کانسپت اصلی مستند ما است و یک روایت ریورس و برعکس از یک واقعه را در این مستند شاهد هستیم.

معرفی 10 مستند ایرانی بخش مسابقه بین‌الملل جشنواره «سینماحقیقت»

اسامی ۱۰ فیلم مستند ایرانی حاضر در مسابقه بین‌الملل جشنواره «سینماحقیقت» اعلام شدند.

به گزارش سینمای خانگی به نقل از ستاد خبری شانزدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت»، اسامی 10 فیلم ایرانی راه‌یافته به بخش مسابقه بین‌الملل شانزدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» که در سه بخش «کوتاه»، «نیمه‌بلند» و «بلند» انتخاب شده‌اند، اعلام شد.

از 10 فیلم را‌ه‌یافته، چهار فیلم در بخش بلند مسابقه بین‌الملل حضور دارند که اسامی آن‌ها عبارتند از:

1. «آقا نعمت» اثر علی تک روستا با مدت زمان 84 دقیقه
2. «خونه مامان شکوه» اثر مهدی بخشی مقدم با مدت زمان 76 دقیقه
3. «سه نهزارم» اثر بهروز نورانی‌پور با مدت زمان 70 دقیقه
4. «غیر مسکونی» اثر مسعود زارعیان با مدت زمان 92 دقیقه

همچنین سه فیلم ایرانی راه‌یافته به مسابقه بین‌الملل، در بخش نیمه‌بلند پذیرفته شده‌اند که اسامی آن‌ها عبارتند از:

1. «آب ما را خواهد برد» اثر محمد احسانی با مدت زمان 56 دقیقه
2. «اسپانک» اثر محمدرضا خوش‌فرمان با مدت زمان 58 دقیقه
3. «واهگ» اثر حدیث جان‌بزرگی با مدت زمان 52 دقیقه

و سه فیلم راه‌یافته به مسابقه بین‌الملل را فیلم‌های کوتاه شامل می‌شوند که اسامی آن‌ها عبارتند از:

1. «کشیم عاشق» اثر امیر آقاعبداللهی با مدت زمان 37 دقیقه
2. «آت اوغلان» اثر هادی شریعتی با مدت زمان 31 دقیقه
3. «یک قایق روی دریا» اثر آرمان قلی‌پور دشتکی با مدت زمان 29 دقیقه

شانزدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» به دبیری محمد حمیدی مقدم ۲۰ تا ۲۵ آذرماه در پردیس ملت درحال برگزار است.

چه موضوعاتی برای «مستندسازی تکنفره» مناسب است؟

در موضوعات بحرانی وقتی که زمان محدود است و سوژه در حال از دست رفتن است و نمی توان تیم را همراه خود کرد، ترجیح بر فیلم‌سازی تکنفره است اما در ایران متأسفانه فیلم‌سازان به دلیل مشکلات مالی به سوی فیلمسازی تکنفره می‌روند.

به گزارش سینمای خانگی به نقل از خبرنگار سینمایی ایرنا، دومین روز شانزدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» میزبان اولین کارگاه این رویداد با عنوان «مستندسازی تکنفره» بود که توسط محمدصادق اسماعیلی برگزار شد.

اسماعیلی آغاز این کارگاه گفت: ترجیح من این است که از تجربیات خودم از فیلمسازی یک نفره بگویم زیرا پژوهش های پراکنده ای درباره فیلمسازی تکنفره انجام شده است که نمی توان از این مطالب به عنوان یک مرجع نام برد زیرا معمولا متکی به تجربه شخصی است که بر اساس رویکردهای فیلمسازان متغیر است.

وی با طرح این پرسش که چه فیلم های را باید یک نفره ساخت، چنین پاسخ داد: هیچ قاعده ای وجود ندارد و نمی توان یک فرمول ثابت را ارایه داد. در تعریف فیلمسازی تکنفره گفته می شود زمانی که درون مایه فیلم بحران است و فیلمساز وارد حریم شخصی افراد می شود می توان مدعی شد به دلیل مواجهه بهتر با پرسوناژ فیلمسازی تکنفره مناسب است و شاید بتوان مصادیقی را عنوان کرد ولی این نکته قابل اهمیت است که تشخیص درستی از حضور و عدم عوامل در ساخت فیلم داشته باشیم چون در پروژه های متعددی اولویت بر حضور عوامل است تا فیلم دارای استراکچر باشد.

کارگردان مستند «آدور» در تشریح انتخاب سینمای تکنفره گفت: موقعیت های که فیلمساز ترجیح می دهد تکنفره باشد و امکان ثبت آن به صورت جمعی وجود ندارد. وقتی که زمان محدود است و سوژه در حال از دست رفتن است و نمی توان تیم را همراه خود کرد ترجیح بر فیلمسازی تکنفره است اما در ایران متأسفانه فیلمسازان به دلیل مشکلات مالی به سوی فیلمسازی تکنفره می روند.

وی با اشاره به اهمیت پرتابل بودن در سینمای مستند در راستای استفاده از ابزار پیشنهاد داد: تک پایه رو به جای سه پایه ببرید و از دوربین های سبک استفاده کنید. شاید نتوانید از تنوع لنزها استفاده کرد به همین دلیل به دنبال یک لنز ترکیبی با دیافراگم باز استفاده کرد که پیشنهاد من لنز ۲۴/۱۰۵ است. صدابرداری بسیار اهمیت دارد و یک هاچ آف به پرسوناژ متصل کنید و صدای آمبیانس محیط را با گان از دست ندهید.

کارگردان مستند «آشنگ» گفت: وقتی سینمای تکنفره را انتخاب می کنید چیزهایی را از دست می‌دهید و چیزهایی را به دست می آورید که برای مثال از همفکری عوامل گروه بی بهره می شوید و پیشنهادهای فیلمبردار و صدابردار را از دست می دهید ولی از طرف دیگر ما گاها در نوع برخوردمان با فیلمبردار دچار مشل می شویم و «آنِ» صحنه در زمان دیالوگ با فیلمبردار از دست می رود که سینمای تکنفره این مشکلات را به حداقل می رساند.

اسماعیلی گفت: در فیلمسازی با عوامل، معمولا ۲ روز اول پرت است و سوژه وارد ارتباط نمی شود و پرسونای فیلم مستند چون آدم های معمولی هستند حضور عوامل سبب می شود که به کار لطمه وارد شود و حضور عوامل باید با آگاهی باشد. ولی در فیلمسازی تکنفره در سکانس دوم و سوم فیلم به صورت جدی آغاز می شود.در فیلمسازی با گروه هزینه پروداکشن بالا می رود؛ برای مثال کسایی که به صورت انفرادی در اربعین یک پرسونایی را دنبال می کردند می توانستند در خانه سوژه خود بخوابند و هر زمان که موقعیت مناسبی را می دیدند فیلمبرداری خود را انجام دهند.

وی با اشاره به اخلاق در سینمای مستند گفت: معمولا حضور دو نفره فیلمساز و پرسونا به نحوی است که به راحتی به حریم شخصی وی راه می یابید و در زمان تدوین بزرگترین مشکل باید و نبایدهای اخلاقی است که تا کجا می توان گفته های پرسونا را در فیلم وارد کرد. مستندساز تکنفره چون وارد لایه های خصوصی و درونی می شود به فیلمساز اطمینان می کند.

اسماعیلی فیلمبرداری را مهمترین دانش فیلمساز مستند عنوان کرد و گفت: فیلم اگر از نظر بضاعت تصویر ساختار نداشته باشد به کل اثر لطمه می زند به همین دلیل مستندساز تکنفره باید تسلط کافی به فیلمبرداری داشته باشد و همچنین صدابرداری بداند و به نورپردازی طبیعی اشراف داشته باشد؛ البته استثناهایی هم وجود دارد که گاها روایت آنقدر قوی است که تصویر ذیل موضوع قرار می گیرد.

در فیلمسازی با یک نگره مولف روبرو هستم چون به تنهایی شیوه روایت را انتخاب می کنیم و در نهایت انتخاب بر اساس جهان بینی شخصی است و نگاه فیلمبردار و صدابردار در آن وجود ندارد. فیلمسازی تکنفره را می‌توان شبیه ماهیگیری دانست چون تو انتخاب می کنی کجا قلاب را بندازی.

اسماعیلی متولد ۱۳۶۷ و دانش‌آموخته فیلمسازی با گرایش تدوین در مقطع کارشناسی و تهیه‌کنندگی فیلم مستند در مقطع کارشناسی ارشد است. وی مدرس دانشگاه و انجمن سینمای جوانان ایران، عضو پیوسته انجمن صنفی کارگردانان سینمای مستند ایران و برگزار کننده بیش از ۲۰ کارگاه آموزش مستندسازی در سراسر ایران است. ساخت مستندهای آشنگ، آدور و گیسلو و کسب تندیس و جایزه ویژه هیات داوران سیزدهمین جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت، جایزه بهترین فیلم از جشنواره تلویزیونی مستند ایران و بهترین فیلم مستند از جشنواره فیلم مستند مسکو از دیگر سوابق این هنرمند است.

شانزدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» از 20 تا 25 آذر به دبیری محمد حمیدی مقدم در پردیس سینمایی ملت در حال برگزاری است.

سوگواری برای نخل‌های غرق‌شده

مستند «اسپانک» ساخته محمدرضا خوش‌فرمان که در بخش فیلم‌های کوتاه شانزدهمین جشنواره سینما حقیقت شرکت کرده، دغدغه‌های محیط زیستی مردی سالخورده را روایت می‌کند.

به گزارش سینمای خانگی به نقل از ایرنا، در این مستند، انزوا و تنهایی پیرمرد و شکست او در برابر اطرفیان، زنگ خطر را برای دوستداران آب و خاک و درخت و طبیعت به صدا درمی‌آورد.

این فیلم ۶۰ دقیقه‌ای بیانگر احترام ساکنان دره‌ای به نام گودین است به همه عناصر طبیعت از آب و خاک گرفته تا نخلستان‌های حاصلخیز است. در میان این ساکنان نقش و تاثیرگذاری پیرمردی با نام غلام قادر برجسته می‌شود. در زمانی که همه درخت‌ها و کپرهای‌شان را می‌فروشند او تسلیم تهدیدها نمی‌شود و تصمیم به ماندن در گودین می‌گیرد.

مستند اسپانک از یک سو نقش مخرب تکنولوژی بر طبیعت را به تصویر می‌کشد و از سوی دیگر به موضوع بی‌عدالتی علیه سیاهپوستان می‌پردازد. سیاهپوستان به گفته راوی فیلم از امکانات برابر برخوردار نبوده و مدتی تحت ظلم و ستم زندگی کرده‌اند.

او در جایی اشاره می‌کند که سیاهان در گذشته حتی اجازه انتخاب همسر را نداشته‌اند، ولی سعی می‌کردند در بین خودشان عدالت را رعایت کنند. این مستند در نمایش آداب و رسوم مردم منطقه گودین موفق است. قاب‌هایی که از مراسم پایکوبی بچه‌ها در مراسم عروسی و ریختن خرماهای زرد و قرمز داخل دریا می‌بینیم، تصویری از مناسک و سبک زندگی آن منطقه را ارائه می‌دهد.

غلام قادر که نمی‌خواهد سرزمین پدری‌اش را ترک کند، مجبور است به جنگ مهندسان سدساز برود. اما در نهایت مهندسان و مدیران در این جنگ نابرابر پیروز می‌شود و خفگی نخل‌ها را رقم می‌زنند. کپرهای تخریب شده با بولدزور و نخل‌های زیر آب رفته حکایت از شکست پیرمرد و پیروزی تکنولوژی ویرانگر دارند.

نقطه قوت فیلم نمایش تنهایی پیرمرد در دل یک نخلستان است که در این مسیر جذابیت بصری مناسبی را هم به نمایش می‌گذارد. اسپانک با حذف برخی سکانس‌های زاید و بهره‌گیری از ضرباهنگی سریع‌تر می‌تواند قصه‌اش را روان‌تر برای مخاطب روایت کند.

در خلاصه‌ی داستان این مستند آمده است: غلام قادر از ماهی‌گیران سیاه‌پوست سواحل مکران است که سفیدها اجازه‌ی استفاده از اسکله را به آن‌ها نمی‌دهند. آن‌ها در ساحلی شنی و بدون امکانات به نام ساحل سیاهان روزگار می‌گذرانند.

یادداشت کاوه حدادی: کودکان قربانی جنگند

کاوه حدادی در یادداشتی درباره مستند «همه چیز از بالا قشنگتر است» تاکید کرد کودکان، بزرگترین قربانی جنگ‌ها و درگیری‌ها هستند.

به‌نقل از ستاد خبری شانزدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت»، کاوه حدادی کارگردان مستند «همه چیز از بالا قشنگ‌تر است» و مدیر انجمن سینمای جوانان بروجرد، یادداشتی درباره این مستند نوشته که در خبرگزاری میزان منتشر شده است. متن این یادداشت به این شرح است: «شنبه۲۰ دی ماه سال ۱۳۶۵، ساعت ۱۲:۴۵ ظهر، دانش‌آموزان نوبت عصر در حیاط مدرسه به صف شده بودند در انتظار به صدا درآمدن زنگ شروع کلاس‌ها اما به‌جای زنگ مدرسه، آژیر قرمز و صدای مهیب انفجار موشک، نجواها و خنده‌های کودکانه‌شان را در هم شکست. در این حادثه،۲ مدرسه ابتدایی و راهنمایی در شهر بروجرد که در مجاورت هم بودند، مورد اصابت موشک قرار گرفتند و ۶۸ دانش‌آموزِ کودک بی‌گناه کشته شدند.
این ماجرا که در نوع خود در دنیا کم‌نظیر است، به نظرم از ظرفیت بالایی برای ساختن فیلم برخوردار بود، به‌خصوص که تا قبل از این هیچ فیلمی درباره آن ساخته نشده بود. مطمئناً تمام ظرفیت‌های نمایشی درباره این داستان به مدیوم فیلم‌های داستانی محدود نمی‌شود و دیگر مدیوم‌های نمایشی از جمله «مستند» هم سهم ویژه‌ای در بازنمایی این حادثه تلخ و به تصور کشیدن دوره‌ای مهم از جنگ فرساینده ایران و عراق می‌تواند داشته باشد.
وقتی صحبت از رخدادی در تاریخ معاصر می‌شود ذهن سازندگان و تماشاگران ما انگار ناخودآگاه به سمت مستند گردآوری (آرشیوی) می‌رود که البته تا حدی هم گزیرناپذیر است. چالش بزرگ من به‌عنوان کارگردان فیلم «همه چیز از بالا قشنگ‌تر است» این بود که چطور می‌شود فیلمی درباره اتفاقی در تاریخ معاصرمان ساخت که تماماً از ویژگی‌های گونه‌ی گردآوری پیروی نکند و در کنار استفاده از منابع آرشیوی (عکس، مصاحبه، فیلم و…) از داستان و عناصر زیبایی‌شناسانه‌ دیگری در خدمت انتقال مفهوم و تأثیرگذاری بیشتر بهره بُرد.
در کشف و شهود پیرامون این چالش، بخش‌های ابتدایی فیلم در ذهن من صحنه‌های اسلوموشن و کاملاً تخیلی با گفتار متنی دراماتیک و کودکانه نقش بست که بخش دوم و مستندِ فیلم آن‌را کامل و رمزگشایی و معنادار کرد.

ترکیب این دو بخش در نهایت، ساختار و کلیتی ساخت که اسم فیلم «مستند» را خودش بر پیشانی خودش گذاشت. جنگ پدیده مذموم و شومی است؛ وقتی که بر کشور و خاکی تحمیل می‌شود اما چاره‌ای جز دفاع نیست. کودکان در همه جنگ‌های تاریخ، قربانی‌اند. کودکانی که حتی تصویر و درک درستی از مفهوم جنگ ندارند و گویی تجسم معصومیت‌اند. کشته شدن این بچه‌ها در یکی از امن‌ترین جاهای جهان  مدرسه  تراژدی تاریخ و حتی دهن‌کجی به مفهوم امنیت است.
کودکان قربانی جنگ‌اند؛ حتی جنگ‌های داخلی. اتفاقاتی که در سال ۱۴۰۱ در ایران‌مان رخ داد یک‌بار دیگر بر این واقعیت تلخ صحه گذاشت؛ کودکان قربانی جنگ‌اند.»

شانزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» به دبیری محمد حمیدی‌مقدم از 20 تا 25 آذرماه در پردیس سینمایی ملت برگزار می‌شود.

این صدا را نباید خفه کرد

کارگردان مستند «آب ما را خواهد برد» که نگاهی به اثرات سیل چهار سال قبل ایران دارد، می‌گوید: این فیلم صدای مردم سیل‌زده‌ای است که برخی از آن‌ها هنوز در چادر زندگی می‌کنند و نمی‌توان این صدا را خفه کرد.

به گزارش سینمای خانگی به نقل از ایسنا، شانزدهمین جشنواره بین‌المللی مستند (سینما حقیقت) آغاز شده و یکی از فیلم‌های آن مستند نیمه‌بلندی به نام «آب ما را خواهد برد» به کارگردانی محمد احسانی است که مربوط به اثرات سیل مهیب سال ۱۳۹۸ در سه استان خوزستان، لرستان و گلستان است.

این مستند ضمن نمایش ویرانه‌های سیل و در دل خانواده‌هایی که داغدار شدند، از نگاه برخی اهالی و فعالان این مناطق به گلایه‌های مردم و آنچه سبب بروز آن سیل ویرانگر بویژه در لرستان شد – از جمله باز کردن سدها – می‌پردازد.
احسانی که پیش‌تر فیلم‌های مستندی همچون «بانوی ارومیا»و «روزگاری هامون» را ساخته برای ساخت این مستند یک سال پس از وقوع سیل به سه استان درگیر سیل سفر کرده و در هر کدام ۱۰ روز فیلمبرداری داشته است. او اشاره می‌کند که در فیلمش از روستایی فیلمبرداری کرده بود که بیشترین تخریب را در سیل داشت و از قضا در ‌ماه‌های اخیر و در جریان ناآرامی‌ها نیز نامش مطرح شده بود.
 او که یک سال پس از وقوع سیل به استان‌های لرستان، خوزستان و گلستان برای فیلمبرداری از مناطق سیل زده سفر کرده بود درباره ساخت مستند «آب ما را خواهد برد» به ایسنا می‌گوید: این فیلم به سیل سال ۹۸ و در واقع قربانیان رها شده سیل مربوط می‌شود که آن را یک سال پس از سیل ساختیم. بخشی از تصاویر استفاده شده در مستند به زمان وقوع سیل برمی‌گردد که حدود هفت تا هشت دقیقه است و آن‌ها را برای ارتباط بیشتر با حادثه رخ داده، از دوستانی که از زمان سیل فیلمبرداری کرده بودند گرفتیم یا خریداری کردیم اما باقی بخش‌ها در سال ۱۳۹۹ فیلمبرداری شدند.
احسانی درباره زمانی که ایده‌ی ساخت چنین فیلمی را در ذهن داشت هم می‌گوید: معمولا ایده ساخت چنین فیلم‌هایی از زمان وقوع حادثه شکل می‌گیرد اما در بلایای طبیعی وقتی سراغ ساخت فیلم می‌رویم نوعی شتاب زدگی وجود دارد و عمده فیلم‌هایی که در رابطه با این اتفاق‌ها ساخته می‌شوند خواه‌ناخواه به عمق آن ماجرا نزدیک نمی‌شوند؛ حتی در دوران کرونا هم شاهد بودیم فقط اندک فیلم‌هایی توانستند به کارهای خوب تبدیل شوند. من معتقد بودم برای ساخت فیلم از سیل سال ۹۸ باید زمان بگذرد تا اتفاق کمی ته‌نشین شود که بتوان کار درست‌تری انجام داد. بر همین اساس به مدت یک ماه در سه استان خوزستان، لرستان و گلستان یعنی هر استان به مدت ۱۰ روز فیلمبرداری کردیم و شرایطی را به تصویر کشیدیم که مردم پس از گذشت یک سال از وقوع سیل با آن دست به گریبان بودند.
او یاداور شد:‌ متاسفانه بسیاری از مردمی که از سیل آسیب دیدند و خانه‌هایشان از بین رفت، همچنان شرایط خوبی ندارند از جمله روستای «حیات الغیب» که در ماه‌های اخیر به واسطه نام دختری نوجوان (نیکا شاکرمی) هم اسمش شنیده می‌شد. این روستا بیشترین تخریب را در زمان سیل داشت و مردمانش هنوز در چادر زندگی می‌کنند.
احسانی در پاسخ به اینکه به عنوان یک مستندساز چه پیش‌بینی‌ای از اثرگذاری این نوع مستندها دارد؟ می‌گوید: ما فعلاً اولین نمایش عمومی فیلم را در داخل کشور و جشنواره حقیقت گذاشتیم و قصد داریم تا جایی که امکان دارد آن را در تهران و مناطقی که فیلمبرداری داشتیم، برای مردم و مسئولان محلی و نیز دانشگاه‌ها نمایش دهیم. قاعدتاً ساخت این نام مستندها خالی از تأثیر نیست ولی باید توجه کنیم که این اثرگذاری را در چه بخشی می‌خواهیم شاهد باشیم. اگر این فیلم را برای مردم نشان دهیم قطعاً تاثیر خود را دارد بخصوص آنکه یک زمانی تصور می‌شد صحبت کردن درباره محیط زیست صرفاً دغدغه افراد روشنفکر است, اما الان به دغدغه عمومی‌تری تبدیل شده است. این نوع فیلم‌ها در کنار حضور کنشگران محیط زیست و خود مردم  می‌توانند تاثیر بگذارند چرا که مردم نیز تا حد زیادی بخاطر آسیب‌هایی که از تغییرات محیط زیستی متحمل شده و در زندگی دیده‌اند، به آگاهی رسیده‌اند.
وی ادامه می‌دهد:‌ اما باید تاکید کرد که هنوز این تاثیرگذاری در بخش مدیریتی و بر مسئولان چندان زیاد نبوده است. البته این طور نیست که مدیران فیلم‌ها را نبینند و احتمالا از ما آمارهای بیشتری هم دارند اما متاسفانه در دید کلان، نگاه محیط زیستی خیلی کم است در حالی که باید به آمایش سرزمین و آسیب‌های زیست محیطی و اجتماعی توجه بیشتری شود.
احسانی در پایان با اشاره به اینکه فیلمش برای شرکت در جشنواره حقیقت ممیزی خاصی نداشته بیان می‌کند:‌ من به تمام کسانی که در این مدت تمایل به حضور در جشنواره نداشتند و حرف از تحریم آن زدند، حق می‌دهم و به نظرشان احترام می‌گذارم. می‌دانم که این موضوع از سر همدردی با مردم تلقی می‌شود اما درباره خودم باید بگویم، فیلمی ساخته‌ام که از هیچ ارگان یا سازمانی برای آن پول نگرفته‌ام و «آب ما را خواهد برد» تنها با حضور جمع کثیری از علاقه‌مندان و دغدغه‌مندان محیط زیست تولید شده که در طول سه سال ساخت فیلم، ذره ذره به ما پول رساندند؛ به همین دلیل وقتی فیلمی ساخته شده که بخشی از صدای مردم است نمی‌توانم این حق را نادیده بگیرم. می‌دانم افراد زیادی از کسانی که در زمان ساخت فیلم بودند منتظرند آن را ببینند.

من نمی‌توانم صدای مردمی را که در این فیلم صحبت کرده‌اند خفه کنم ولی امیدوارم پس از این روزهای سخت، بتوانم «آب ما را خواهد برد» را در سطحی وسیع‌تر نمایش دهم.
برخی از عوامل این مستند عبارتند از: تهیه‌کننده: سوده دهنوی و محمد احسانی، فیلمبردار: مهدی آزادی، صدابردار: علی علوی و علیرضا نوین‌نژاد، تدوینگر: لقمان سخنور، طراحی و ترکیب صدا: حسین قورچیان، مدیر تولید: مجید فردی انور.

کدام فیلم‌ها در جشنواره شانزدهم حقیقت اکران می‌شوند؟

شانزدهمین جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت، امروز شروع به کار کرد و ۶۳ فیلم ایرانی و ۲۲ فیلم بین‌الملل در این دوره از جشنواره به نمایش درمی‌آیند.

به گزارش سینمای خانگی به نقل از ایرنا، جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت از امروز در پردیس سینمایی ملت آغاز به کار کرد و این دوره از جشنواره با اکران فیلم‌هایی از ایران و جهان برگزار می‌شود.

شانزدهمین جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت به دو شکل حضوری و مجازی در جریان خواهد بود و مخاطبان علاقمند از طریق خرید بلیت از سایت هاشور و اهالی رسانه به واسطه دریافت پیامکی که ثبت نام آن‌ها را تایید کرده است، می‌توانند فیلم‌های این دوره از جشنواره را به صورت آنلاین تماشا کنند.

فیلم‌های بخش‌های مختلف جشنواره شانزدهم به ترتیب زیر است:

بخش بین‌الملل

مستندهای نیمه بلند:

۱. «جای جبران ندارد» اثر لاسلو هالاس با مدت زمان ۴۲ دقیقه، محصول کشور مجارستان

۲. «تنها باد» اثر زوفیا کوالوسکا با مدت زمان ۶۰ دقیقه، محصول کشور لهستان

۳. «نردبان ایوان» اثر نیکولای بم با مدت زمان ۶۰ دقیقه، محصول کشور روسیه

۴. «نقاش مستقل» اثر جیوگو وارلا سیووا با مدت زمان ۵۲ دقیقه، محصول کشور پرتغال

۵. «موج فراگیر» اثر سیمونه پیزی با مدت زمان ۴۵ دقیقه، محصول کشور ایتالیا

۶. «خواکین پسرعموی من» اثر لوسیانو گیاردینو با مدت زمان ۴۷ دقیقه، محصول کشور آرژانتین

مستندهای بلند:

۱. «ریشه‌ها» اثر ته‌آ لوکاچ با مدت زمان ۷۹ دقیقه، محصول کشور صربستان

۲. «زندگی فولادی» اثر انوئل باوئر با مدت زمان ۹۵ دقیقه، محصول کشور پرو

۳. «اپی بین مرگ و زندگی» اثر مهدی سالکی و فیراس رازک با مدت زمان ۶۲ دقیقه، محصول کشور سوئد

۴. «جی ئی اس ۲» اثر ناستیا کورکیا با مدت زمان ۷۷ دقیقه، محصول مشترک کشورهای روسیه و ایتالیا

۵. «ودت» اثر کلودین بوریس و پاتریس چاگنارد با مدت زمان ۱۰۰ دقیقه، محصول کشور فرانسه

۶. «فرار» اثر نیری آدلین هی با مدت زمان ۷۰ دقیقه، محصول مشترک کشورهای کامبوج و فرانسه

۷. «۳۵ میلیمتری: میراثی از دست رفته» اثر آشیک مصطفی با مدت زمان ۷۰ دقیقه، محصول کشور بنگلادش

۸. «بنده نیکوکار» اثر خوان ایگناسیو زوالوس با مدت زمان ۷۲ دقیقه، محصول کشور آرژانتین

مستندهای کوتاه:

۱. «دیروز، امروز، فردا» اثر آورهان دده با مدت زمان ۱۵ دقیقه، محصول مشترک کشورهای ترکیه، لبنان، سوریه و سودان

۲. «خیلی راحت نباش» اثر شیما التمیمی با مدت زمان ۹ دقیقه

 محصول کشور یمن

۳. «یوستاپیا» اثر دنیسا پاروبکوا با مدت زمان ۲۹ دقیقه، محصول کشور اسلواکی

۴. «مدار چهل و پنجم» اثر لارنس ابوحمدان با مدت زمان ۱۵ دقیقه، محصول کشور عمان

۵. «و سپس دریا را سوزاندند» اثر ماجد الرحیمی با مدت زمان ۱۲ دقیقه، محصول کشور قطر

۶. «آخرین عکس» اثر مهمت آکیف گولر با مدت زمان ۱۹ دقیقه، محصول کشور ترکیه

۷. «کنسرت بالکنی» اثر دیانا کادلوبوسکا و کریستف کادلوبوفسکی با مدت زمان ۱۶ دقیقه، محصول کشور لهستان

۸. «محمد ساتو، مسلمان ژاپنی» اثر آتسوشی کادو واکی با مدت زمان ۳۹ دقیقه، محصول کشور ژاپن

بخش شهید آوینی:

۱. «۶۴۱۰ روز اسارت» (زهره نجف زاده)

۲. «آغازگر یک پایان» (امید حسن‌زاده)

۳. «برای پس از مرگم» (عبدالرضا نعمت‌اللهی)

۴. «پاییز پنجاه سالگی» (محسن اسلام‌زاده)

۵. «پناه به دریا» (کامران رحیمی)

۶. «در پس جنگ» (محمدحسین محمودیان)

۷. «ردی از یک مرد» (ساسان فلاح‌فر)

۸. «سه نهزارم» (بهروز نورانی پور)

۹. «عملیات دماوند» (احسان مشکور)

علاقه‌مندان برای تماشای آنلاین فیلم‌های شانزدهمین جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت می‌توانند با تهیه بلیت از سایت هاشور وارد خانه جشنواره شوند.

۱۰. «قرار روز شانزدهم» (سیدمحمداحسان اصغرزاده)

۱۱. «همه چیز از بالا قشنگ تر است» (کاوه حدادی)

۱۲. «ضیاء الدین» (محمدرضا دهستانی)

بخش مسابقه ملی:

مستندهای بلند:

۱. «امین الضرب» به کارگردانی جمشید بیات ترک

۲. «ردی از یک مرد» ساخته ساسان فلاح‌فر

۳. «دیافراگم» به کارگردانی جواد وطنی

۴. «اپی بین مرگ و زندگی» به کارگردانی مهدی سالکی

۵. «قانماز» به کارگردانی علی قاسمی و جعفری موسوی

۶. «سه نهزارم» به کارگردانی بهروز نورانی پور

۷. «کوهستان بی صدا» به کارگردانی فرود عوض‌پور

۸. «خونه مامان شکوه» به کارگردانی مهدی بخشی مقدم

۹. «آقا نعمت» به کارگردانی علی تک روستا

۱۰. «برزخی‌ها» به کارگردانی عارف افشار

۱۱. «برای پس از مرگم» به کارگردانی عبدالرضا نعمت‌اللهی

۱۲. «دنیای وحشی زاگرس» به کارگردانی فرشاد افشین پور

۱۳. «قرار روز شانزدهم» به کارگردانی سیدمحمداحسان اصغرزاده

۱۴. «پاییز پنجاه سالگی» به کارگردانی محسن اسلام زاده

۱۵. «پیله ابریشم» به کارگردانی محسن آقایی

۱۶. «غیرمسکونی» به کارگردانی مسعود زارعیان

مستندهای نیمه بلند:

۱- «آب ما را خواهد برد» به کارگردانی محمد احسانی

۲- «جای زخم جنگ» به کارگردانی عرفان علی‌حسن‌زاده

۳- «بازمانده» به کارگردانی علیرضا کرمی
۴- «راه پر ستاره» به کارگردانی احمد سیدکشمیری

۵- «خیشی که دشت‌ها را شیار زد» به کارگردانی احسان غیبی حاجیور

۶- «دفک» به کارگردانی بهنام بیرم‌وند

۷- «اپوش» به کارگردانی بهمن ابراهیمی

۸- «جاده استخوان» به کارگردانی بهروز نورانی‌پور

۹- «اسپانک» به کارگردانی محمدرضا خوش‌فرمان

۱۰- «شهر گمشده» به کارگردانی مهدی افشار نیک

۱۱- «عزیز» به کارگردانی مهدیه سادات محورجعفری

۱۲- «واهگ» به کارگردانی حدیث جان بزرگی

۱۳- «بلوار اتحاد» به کارگردانی صادق زارع

۱۴- «دیواره‌های مرز» به کارگردانی فاطمه مرزبانی

۱۵- «علی مسیو» به کارگردانی مسعود میر

مستندهای کوتاه:

۱- «اصیل» (سعید آلبوعبادی)

۲- «سامورایی‌ها در کردستان» (مصعب عباسی سر، سرکوت نیکدل)

۳- «یک قایق روی دریا» (آرمان قلی پور دشتکی)

۴- «مه لقا» (مریم جمالی)

۵- «روایت فرهت» (امیراطهر سهیلی)

۶- «پرواز بر فراز خانه خورشید» (مهدی باقری)

۷- «مترسک‌ها می‌رقصند» (محسن شیرزایی)

۸- «آت اوغلان» (هادی شریعتی)

۹- «آنجلینا» (رضا دانش‌پژوه)

۱۰- «کشیم عاشق» (امیر آقاعبدالهی)

۱۱- «پیر طاهر» (حامد قاسمی)

۱۲- «پسر کوهستان» (احسان کمرخانی)

۱۳- «سرخدار» (محسن سخا)

۱۴- «ققنوس» (مونا شمس)

۱۵- «ماراتن به سوی خط باریک قرمز» (کتایون جهانگیری)

۱۶- «آستان خورشید» (حمیدرضا محروقی)

۱۷- «رضایت مادر» (امین لطفی شهپر)

۱۸- «سنگ‌های مرز» (روح‌الله اکبری)

۱۹- «فرش عرش» (روح الله توکلی)

۲۰- «ماهر» (محمد سلیمی راد)

رونمایی از اعلان «برزخی‌ها»

در آستانه آغاز شانزدهمین جشنواره سینماحقیقت پوستر و تیزر مستند «برزخی‌ها» به کارکردانی و تهیه کنندگی عارف افشار رونمایی شد.

به گزارش سینمای خانگی به نقل از ایسنا، در آستانه آغاز شانزدهمین جشنواره سینماحقیقت از پوستر و تیزر مستند «برزخی‌ها» رونمایی شد. این مستند که به کارگردانی عارف افشار در بخش مسابقه ملی سینما حقیقت حضور دارد، به بررسی حواشی و اتفاقات اولین فیلم توقیفی سینمای ایران می پردازد. طراحی این پوستر را محمدرضا بیاتی انجام داده است.
مستند «برزخی‌ها» در باشگاه رویاد تولید شده و محصول سازمان هنری رسانه ای اوج است.

عوامل این فیلم عبارتند از: تهیه کننده و کارگردان: عارف افشار، مدیر فیلمبرداری: مهدی خادمی (با تشکر از محمدعقیلی) ، تدوین: محمدرضا سقازاده ، محمدرضا بیاتی، پژوهش و روایت: عارف افشار، دستیار کارگردان: طاها افشار ، رضا مشعوف، مدیر تولید: محمدرضا آهویی، مجتبی محمدی ، موسیقی: مهیار کریمی نیک، صدابردار: مسعود سلیمی، صداگذاری و ترکیب صدا: مجید آقایی، گرافیک: محمدرضا بیاتی.

مستندهای کوتاه ملی «سینماحقیقت» معرفی شدند

اسامی ۲۰ مستند کوتاه راه یافته به بخش مسابقه ملی شانزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» اعلام شد.

به گزارش سینمای خانگی به نقل از ستاد خبری شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت»، اسامی ۲۰ مستند کوتاه راه یافته به بخش مسابقه ملی شانزدهمین جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» اعلام شد.

فهرست ۲۰ مستند کوتاه بخش ملی این دوره عبارتند از «اصیل» (سعید آلبوعبادی)، «سامورایی‌ها در کردستان» (مصعب عباسی سر، سرکوت نیکدل)، «یک قایق روی دریا» (آرمان قلی پور دشتکی)، «مه لقا» (مریم جمالی)، «روایت فرهت» (امیراطهر سهیلی)، «پرواز بر فراز خانه خورشید» (مهدی باقری)، «مترسک‌ها می‌رقصند» (محسن شیرزایی)، «آت اوغلان» (هادی شریعتی)، «آنجلینا» (رضا دانش‌پژوه)، «کشیم عاشق» (امیر آقاعبدالهی)، «پیر طاهر» (حامد قاسمی)، «پسر کوهستان» (احسان کمرخانی)، «سرخدار» (محسن سخا)، «ققنوس» (مونا شمس)، «ماراتن به سوی خط باریک قرمز» (کتایون جهانگیری)، «آستان خورشید» (حمیدرضا محروقی)، «رضایت مادر» (امین لطفی شهپر)، «سنگ‌های مرز» (روح‌الله اکبری)، «فرش عرش» (روح الله توکلی) و «ماهر» (محمد سلیمی راد).

لازم به ذکر است، دو مستند کوتاه «سامورایی‌ها در کردستان» ساخته مصعب عباسی سر و سرکوت نیکدل و «مترسک‌ها می‌رقصند» ساخته محسن شیرزایی، از تولیدات انجمن سینمای جوانان ایران است که در این دوره از جشنواره حقیقت، پذیرفته شده است.

شانزدهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» با دبیری محمد حمیدی‌مقدم از ۲۰ تا ۲۵ آذرماه ۱۴۰۱ برگزار می‌شود.

خروج از نسخه موبایل