نشست تخصص بومی‌گرایی و ژانر در فیلم کوتاه با حضور دکتر احمد الستی و دکتر فرنام مرادی نژاد توسط انجمن سینمای جوانان خمینی‌شهر با همکاری دانشگاه سپهر به مناسبت پنجمین دوره همایش مطالعات فیلم کوتاه تهران در سالن نمایش این دانشگاه برگزار شد.
به گزارش سینمای خانگی به نقل از روابط عمومی انجمن سینمای جوانان ایران، در ابتدای برنامه آقای احمدی رئیس انجمن سینمای جوانان خمینی شهر در ارتباط با دلیل برگزاری این نشست صحبت کوتاهی داشت و مخاطبان را به نگارش مقاله برای پنجمین همایش مطالعات فیلم کوتاه تهران تشویق کرد و با قدردانی از آقای دکتر الستی و دکتر مرادی‌نژاد، نشست آغاز شد.
دکتر الستی در بخش نخست صحبت‌هایش گفت که فیلمهای امروز ما فروش خوبی ندارند و تجربه می‌گوید که تنوع فیلمها می‌تواند راهگشا باشد. ایشان با بیان این نکته که مردم خواستارتنوع در داستان فیلمها هستند به تاریخچه ژانر و نجات اقتصاد سینمای آمریکا توسط ژانرها پرداختند و گفتند لغت ژانر را نخستین بار منتقدهای فرانسوی برای فیلمهای آمریکایی به کار بردند و پس از آن بود که آمریکایی‌ها به این دسته‌بندی‌ها روی آوردند. آنها در گام نخست آمارجمعیت وسن را مد نظر قرار می‌دهند و با توجه به مخاطب شناسی مشخص می‌کنند که چه نوع فیلم‌هایی باید بیشتر ساخته شود.
از اینجا به بعد پای تهیه‌کنندگان متخصص ژانری، کارگردان‌های ژانری و بازیگران مخصوص هر ژانر پیش کشیده می‌شود. بعد از تولید نوبت پخش می‌رسد که باز هم با توجه به آمار و مخاطب شناسی این قضیه اتفاق می‌افتد.
سینمای آمریکا به خاطر رویکرد ژانری، سینمایی ملی نیست بلکه جهانی است و همین نکته یعنی اینکه وقتی از ژانرحرف می زنیم در واقع داریم از سینمای آمریکا حرف می‌زنیم. آنها با توسل به ژانرها روی تم‌های آشنای مردم کار می‌کنند تا بتوانند فیلم‌هایشان را در تمامی نقاط جهان پخش کنند.
دکتر الستی تاکید می‌کند سیستم استودیویی مستقل و پخش جهانی پشتوانه اقتصاد سینما هستند. ایشان ژانر را باعث پیشرفت فناوری سینما دانست وگفت : صدا و رنگ و پرده وسیع و… را ژانر به سینما آورد. ما هنوز در کشورمان سیستم استودیویی و پخش جهانی نداریم.
دکتر الستی در ادامه کتابهای مختلف مرتبط به بحث ژانر را به مخاطبان برای پژوهش و ترجمه معرفی کردند. توصیه دکتر الستی به انجمن سینمای جوانان ایران ترجمه کتاب WORLD CINEMA THROUGH GLOBAL GENRES بود که این کتاب راه و رسم بومی شدن ژانر را می‌آموزد.
بومی کردن ژانر باید به قصد اطلاعات دادن باشد. بومی گرایی در واقع سلسله‌ای از انتخاب هاست و این کار کاملا شدنی است. همانطور که ایتالیایی‌ها یک ژانر شدیداً آمریکایی را بومی کردند و وسترن اسپاگتی به وجود آمد. ازسال 1960 تاسال 1978 ایتالیایی ها 600 تا وسترن ساختند. این بده بستان ها وجود دارد بین کشورها در دادن و گرفتن ژانرکه بعداً خود آمریکایی ها هم تحت تاثیر وسترن اسپاگتی قرار گرفتند و فیلم هایی به این شکل ساختند. مشابه این اتفاق برای سینمای ژاپن و کره نیز افتاده است.
درایران ما تنوع جغرافیایی داریم، از شمال تا جنوب که می‌تواند برای فیلم‌هایی با نگاه مبارزه انسان و طبیعت که دستمایه بسیاری از وسترن‌هاست استفاده شود. ما تنوع لباس داریم در این کشور، از بلوچستان تا ترکمن‌صحرا و خوزستان وآذربایجان و همچنین تنوع معماری که در ایران موجود است وتنوع قیافه و… که داستان های شما می‌تواند با توجه به همه اینها و شمایل نگاری رنگ و بویی بومی به خود بگیرد. ما باید با استفاده از امکانات ژانر فیلم کوتاه را ببریم به سمت ژانر که متنوع شود.
در آمریکا نویسنده‌های ژانری وجود دارند همان طور که در ادبیات وجود داشته اما ما ادبیات ژانری نداریم در حالی که سینما متکی به ادبیات ژانریست و ما نیاز داریم به فیلم‌نامه‌نویس‌های ژانری.
دکتر الستی با نمایش دوفیلم کوتاه ژانروحشت و جنگی تاکید کردند مختصات هرژانرباید رعایت شود که توجه ویژه به به جغرافیا، شمایل نگاری و.. لازمه درمحدوده ژانر کارکردن است.
درباره ژانر جنگی با توجه به کتابهای زیادی که در ارتباط با جنگ ایران و عراق نوشته شده می‌تواند یکی از ژانرهایی باشد که دستماییه تولید فیلم کوتاه ژانر جنگی باشد مشروط به اینکه رنگ و بویی ایرانی بگیرد.
ما همچنین سابقه ادبیات حماسی داریم که گرجستان براساس ادبیات حماسی ایرانی فیلم رستم و سهراب ساختند.
بیاد داشته باشید که واقعا حرکت باید از فیلم کوتاه آغاز شود. امیدوارم این همایش و مقالات شما بتواند پتانسیل ژانر در فیلم کوتاه را بررسی و نشان دهد.
در بخش دوم این نشست آقای دکتر مرادی نژاد با تمرکز بر فیلمنامه نویسی ژانر مبحث را ادامه دادند.
در ابتدا با تاکید بر ضرورت حمایت از فیلم‌نامه‌نویسی ژانر نزد خود دانشجویان و هنرجویان سینما بحث آغاز شد اینکه چگونه از لحاظ روحی و حمایت از همدیگر با جدی گرفتن فضای یک ژانر خاص مثل ژانر کمدی که کمتر در فیلم کوتاه به آن اهمیت داده شده جلسه آغاز شد و بعد بر مبنای نظریات نظریه پردازان شاخص حوزه فیلم‌نامه‌نویسی ژانرو خود مقوله نظریه ژانر، پرداخته شد به اینکه تعریف فیلم ژنریک چیست و نسبتش با جریان اصلی یا مین‌استریم چه هست و اینکه ژانرها و ساب ژانرهای مختلف چگونه در جغرافیاهای مختلف رنگ و بوهای خاص خودشان را هم پیدا کردند.
در ادامه در بحث تمرکز بر مقاله‌ها، ضمن توضیح برخی نکات روش تحقیقی درباب بیان مسئله، چکیده‌نویسی، نتیجه گیری و اهمیت و ضرورت تحقیق، پرسش‌هایی مطرح شد، اینکه نسبت فیلم کوتاه داستانی، تجربی، مستند یا انیمیشن ایرانی یا بومی با مثلاً یکی از نظریات تام رایال چه خواهد بود بر مبنای نظام یا آپاراتوس ژنریک ، ارتباط ژانرهای متمایز با هم وارتباط اینها با تولیدات هالیوودی یا مین‌استریم آن کشور، ژانرهای تکی، ژانرهای مشخص و منفردو منحصربه‌فرد و عناصر مشترک آنها و فیلمهای تکی که خوانش تک فیلمها چگونه در بستر ژنریک آنها صورت می‌پذیرد. همچنین بخش دیگری از مباحثات به نسبت بین سینمای ملی با نظامهای فیلمسازی فراملی و اینکه نگاه به سینمای توده چگونه تغییرکرد اختصاص داشت.
در حوزه ملت و سینمای ملی با ذکر مثال‌هایی از سینمای نوردی آلمان، هایمات فیلمها یا فیلمهای احساساتی و رومانس فیلمهای سرزمین مادری ، مانگاها و انیمه‌های ژاپنی، سینمای هند و فیلمهای ماسالایی موزیکال و جیدای گیکی و سینمای ژاپن اینها مثال‌هایی بودند که چگونه اتفاقاً ملل دیگر توانستند سینمای ملی خودشان را مستقل از هالیوود رنگ و بویی ببخشند و حتی روی جریان فیلمسازی هالیوود تاثیر بگذارند .
سپس در مبحث فیلم‌نامه‌نویسی ژانر و تفاوت بین فیلم‌نامه‌های پرمایه وکم‌مایه که چگونه فیلم‌نامه‌های پرمایه بر پیرنگ‌محوری و فیلم‌نامه‌های کم‌مایه بر شخصیت محوری متمرکز هستند، پرداختند.
در ادامه نشست، دکتر الستی یکی از راه‌های ورود به بومی کردن را استفاده از داستانهای ژانری امریکایی دانست. بسیاری از داستانهای کوتاه همینگوی به فارسی ترجمه شده است که می‌توانید آنها را بومی کنید. مثلا تارکوفسکی یکی از داستانهای همینگوی را روسی می‌کند، بومی می‌کند برای جغرافیا و فرهنگ خودش. که همین می تواند موضوعی برای مقاله شما باشد.
در انتهای جلسه آقای دکتر الستی به ماهیت فیلم جستار پرداخت و کتابهای ترجمه شده در این زمینه را که می تواند به نویسندگان مقالات کمک کند، معرفی کردند.
